Ίρβιν Γιάλομ, Συνέντευξη «H ψυχοθεραπεία είναι πρόβα για την πραγματική ζωή»

1
4210

«Ζωή χωρίς προβληματισμό δεν αξίζει τον κόπο» Σωκράτης

« Δεν μαρέσει να δουλεύω με ερωτευμένους. Ίσως γιατί τους ζηλεύωκι εγώ ο ίδιος λαχταράω να μαγευτώ. Ίσως πάλι γιατί ο έρωτας και η ψυχοθεραπεία είναι μεταξύ τους ασύμβατα. Ο καλός θεραπευτής πολεμάει στο σκοτάδι και ζητάει το φώς, ενώ ο έρωτας συντηρείται από το μυστήριο και καταρρέει μόλις αρχίσεις να τον εξετάζεις σχολαστικά. Κι εγώ σιχαίνομαι να γίνομαι ο δήμιος του έρωτα

Ίρβιν Γιάλομ, «Ο δήμιος του έρωτα»

Συνέντευξη στην Ελπίδα Πασαμιχάλη

Σε μία εποχή που τα εγχειρίδια εκλαϊκευμένης ψυχολογίας κατακλύζουν τον χώρο του βιβλίου και στη χώρα μας, τα βιβλία του Ιρβιν Γιάλομ έχουν να προτείνουν κάτι διαφορετικό. Ο συγγραφέας που είναι επίτιμος καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ των ΗΠΑ διακρίνεται από ευρύτητα σκέψης και απευθύνεται σε έξυπνους αναγνώστες. Ισως το “μυστικό” είναι ότι τα βιβλία του τα οποία, εκτός από τυ ευρύτερο κοινό, απευθύνονται και στους ψυχοθεραπευτές.

Συνδυάζοντας την πολύχρονη εμπειρία του με ενδιαφέρουσες ιστορίες, ο 64χρονος συγγραφέας προσελκύει το ευρύτερο ενδιαφέρον. Ένα από τα θετικά  χαρακτηριστικά των έργων του, είναι ο δικός του ρόλος. Στις σελίδες των βιβλίων του, ο  Γιάλομ ως ψυχοθεραπευτής, δεν εμφανίζεται να κατέχει το αλάθητο, σε σχέση με τα προβλήματα των ασθενών του. Αντιθέτως,  έχει και εκείνος προβληματισμούς και συναισθήματα. Συγκινείται, εξοργίζεται και μερικές φορές κάνει λάθος.

Ο διακεκριμένος ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας που αναμένεται να έλθει στην Ελλάδα, προσκεκλημένος του Πάντειου Πανεπιστημίου για να ανακηρυχθεί σε διδάκτορα, μιλά για την ψυχοθεραπεία στην εποχή μας, τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και στον ασθενή και τα συναισθήματα που αναπτύσσονται και από τις δυο πλευρές. Μίλησε και για το συναίσθημα του έρωτα και την δυνατότητά του να αναλυθεί στην ψυχοθεραπεία, ένα θέμα με το οποίο ασχολείται εκτενώς στο βιβλίο του «Ο Δήμιος του Έρωτα».

Ποιοί είναι οι συνηθέστεροι λόγοι που παρακινούν έναν άνθρωπο να ζητήσει την βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή;

Μπορεί να είναι πολλοί λόγοι. Για παράδειγμα η επιθυμία για αλλαγή, μεγάλη στεναχώρια, ανησυχία, απελπισία, φοβίες, προβλήματα στις σχέσεις του, αλλά και υπαρξιακά προβλήματα, όπως ο φόβος του θανάτου, η απουσία βαθύτερου νοήματος στη ζωή, αίσθημα εγκατάλειψης, και δυνατότητα να χτίσει κάποιος τη ζωή του ελεύθερα.

Θα μπορούσατε να περιγράψετε τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και τον ασθενή; Πρόκειται για μία σχέση εξάρτησης και εξουσίας;

Προτιμώ να πιστεύω ότι πρόκειται για μία γνήσια ανθρώπινη σχέση που δίνει στον ασθενή τη δυνατότητα να εξερευνήσει τον εαυτό του (της) να τον εξετάσει, να μάθει να συναναστρέφεται με τους άλλους  πιώ στενά και πιο ουσιαστικά, να μάθει να εμπιστεύεται και να μοιράζεται πράγματα που πριν ήταν αδιανόητο να μοιρασθεί.

Πιστεύετε ότι η ψυχοθεραπεία έχει τη δυνατότητα να αναλύσει το αίσθημα της αγάπης ή του έρωτα;

Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη αγάπης. Θεωρώ ότι η υψηλότερη μορφή είναι η αγάπη και η φροντίδα για την ύπαρξη και την ανάπτυξη του άλλου και σε αυτή την περίπτωση η ψυχοθερεπεία έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Αλλες περιπτώσεις αγάπης όπως ο κεραυνοβόλος έρωτας στηρίζονται σε ψευδαισθήσεις και χρειάζονται συγκεκριμένη εξέταση. Για τις περιπτώσεις αυτού του είδους μιλώ στο βιβλίο μου «Ο Δήμιος του Ερωτα».

Υπάρχει περίπτωση να δημιουργηθεί ερωτικό συναίσθημα ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και τον ασθενή του; Ποιά είναι η ενδεδειγμένη συμπεριφορά σε μία τέτοια κατάσταση;

Στην ψυχοθεραπεία που γίνεται με σωστό τρόπο αναπτύσσεται ένα είδος αγάπης ανάμεσα στον ασθενή και τον θεραπευτή. Περιλαμβάνει την έννοια τους ενδιαφέροντος και της φροντίδας του ενός για τον άλλον και είναι ένα συναίσθημα που αναπτύσσεται αμφίδρομα. Ομως το συναίσθημα αυτό δεν περιλαμβάνει την σεξουαλική έλξη, η οποία όταν συμβεί να δημιουργηθεί σηματοδοτεί και το τέλος της θεραπείας, διότι αποβαίνει καταστροφική.

Πολλές ανακαλύψεις που άλλαξαν την ιστορία και την εξέλιξη της ανθρωπότητας έγιναν από ανθρώπους οι οποίοι σκεφτόταν με διαφορετικό τρόπο από την πλειοψηφία. Υπάρχει περίπτωση η ψυχοθεραπεία να μετατρέψει έναν ιδιοφυή άνθρωπο σε μετριότητα;

Δεν νομίζω ότι μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Προσωπικά δεν το έχω διαπιστώσει σε καμία περίπτωση. Ένας καλός ψυχοθεραπευτής βοηθά ένα πρόσωπο να εξερευνήσει τον εαυτό του και να αναπτύξει την προσωπική του δημιουργικότητα.

Θεωρείτε ότι οι φίλοι του ατόμου μπορούν να αντικαταστήσουν το ρόλο του ψυχοθεραπευτή;

Η ψυχοθεραπεία είναι ένα είδος πρόβας για την πραγματική ζωή. Τελικός στόχος της σωστής θεραπείας είναι να βοηθήσει το άτομο να δημιουργήσει εποικοδομητικές και ανθεκτικές στο χρόνο σχέσεις, πράγμα που αν συμβεί κάνει αυτομάτως την θεραπεία να μην είναι απαραίτητη. Από την προσωπική μου πείρα έχω διαπιστώσει πως είναι πολύ σπάνιο άνθρωποι με μεγάλο αριθμό στενών φίλων να έλθουν για ψυχοθεραπεία, εκτός και αν αντιμετωπίζουν μία απροσδόκητη κρίση.

Το Μάιο έρχεστε στη χώρα μας προσκεκλημένος του Πάντειου Πανεπιστήμιου που θα σας αναγορεύσει σε διδάκτορα. Είναι η πρώτη φορά που έρχεσθε στην Ελλάδα;

Στην ουσία θα είναι η πρώτη φορά αφού η προηγούμενη ήταν πριν από 15 χρόνια και είχα έλθει σαν τουρίστας. Αυτή τη φορά σκοπεύω να παρατείνω την παραμονή μου και να μείνω για δέκα ημέρες περίπου. Σκοπεύω να περάσω μία περίπου εβδομάδα στην Κρήτη.

Τα βιβλία σας έχουν γίνει bestseller στην Ελλάδα όπως και σε άλλες χώρες. Πού το αποδίδετε;

Είναι δύσκολο να δώσει κανείς μία εξήγηση. Πράγματι είναι πολύ δημοφιλή σε ορισμένες χώρες όπως είναι η Ελλάδα, η Τουρκία, το Ισραήλ, η Αργεντινή, η Γερμανία και η Μεγάλη Βρετανία, ενώ δεν ισχύει το ίδιο για κάποιες άλλες. Ο δικός μου στόχος ήταν να γράψω εκπαιδευτικά μυθιστορήματα με σκοπό να διδάξω τους νεαρούς ψυχοθεραπευτές μεταφέροντας κομμάτια από τη δική μου εμπειρία. Τελικά όμως επειδή αναφέρονται σε ανθρώπινα προβλήματα και είναι εκλαϊκευμένα, χωρίς τη χρήση σύνθετης ορολογίας, διαβάζονται από το ευρύ κοινό. Νομίζω ότι τα βιβλία μου διαβάζονται από ανθρώπους που ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν τον εαυτό τους, να αυτοβελτιωθούν και να ωριμάσουν. Ανθρώπους που ακολουθούν το γνωμικό του Σωκράτη ότι «ζωή χωρίς προβληματισμό δεν αξίζει τον κόπο να τη ζεί κανείς.» Γράφω μυθιστορήματα για ιδέες και ελπίζω ότι τα βιβλία μου παρακινούν κάποιον να σκεφθεί βαθύτερα σε σχέση με τον εαυτό του ενώ την ίδια στιγμή προσφέρουν μία συναρπαστική ιστορία.

Ημερομηνία άρθρου Απρίλιος 2005                               info@bookbar.gr

ΙΝFO

Τα βιβλία του Ίρβιν Γιάλομ

«Όταν έκλαψε ο Νίτσε»

«Στο Ντιβάνι»

«Ο δήμιος του έρωτα»

Κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Άγρα