Βραχείες Λίστες Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας κ’ Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Ανακοινώθηκαν οι Βραχείες Λίστες για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού

  Ο Θανάσης Βαλτινός, ο Μιχάλης Γκανάς, ο Αχιλλέας Κυριακίδης,

ο Κώστας Ακρίβος, η Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Γιώργος Βέης, ο Γιάννης Κοντός και πολλοί ακόμη διακεκριμένοι συγγραφείς, ποιητές και μεταφραστές βρίσκονται στις «βραχείες λίστες» των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας και Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης που δόθηκαν στη δημοσιότητα από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού των Κρατικών Βραβείων που δίνονται στη δημοσιότητα οι Βραχείες Λίστες, ενώ μέχρι πέρσι τα ονόματα των υποψηφίων γίνονταν γνωστά μετά την απονομή των Κρατικών Βραβείων. Η αλλαγή αυτή οφείλεται στο στη νέα νομοθεσία που διέπει το θεσμό, για την οποία σας είχαμε ενημερώσει από το Book Bar.

Μαζί με τα ονόματα των υποψηφίων, δόθηκε στη δημοσιότητα και το σκεπτικό των Κριτικών Επιτροπών που παρουσιάζει τις εκτιμήσεις τους για την κάθε μια κατηγορία  και διαπιστώσεις για τις τάσεις που χαρακτηρίζουν τη λογοτεχνική δημιουργία στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο (2010).

Οι υποψηφιότητες για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας  και Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνικής Μετάφρασης έχουν ως εξής:

ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΔΙΗΓΗΜΑ-ΝΟΥΒΕΛΑ

1.       Θανάσης Βαλτινός για το έργο του «Ο τελευταίος Βαρλάμης», εκδόσεις Εστία.

2.      Μιχάλης Γκανάς για το έργο του «Γυναικών : Μικρές και πολύ μικρές ιστορίες», εκδόσεις Μελάνι.

3.      Αλέξανδρος Ίσαρης για το έργο του «Βίνκελμαν ή το πεπρωμένο», εκδόσεις Κίχλη.

4.      Αχιλλέας Κυριακίδης για το έργο του «Κωμωδία», εκδόσεις Πόλις.

5.      Βάσω Νικολοπούλου για το έργο της «Βασιλική», εκδόσεις Πόλις.

6.      Χρήστος Οικονόμου για το έργο του «Κάτι θα γίνει, θα δεις», εκδόσεις Πόλις.

7.       Ελεωνόρα Σταθοπούλου για το έργο της «Καλό αίμα, κακό αίμα», εκδόσεις Εστία.

 Σκεπτικό της Επιτροπής για το Διήγημα (απόσπασμα)

Εύχυμο, μεστό και εξόχως ενδιαφέρον, τόσο από πλευράς στόχευσης και προθέσεων όσο και από πλευράς του «απτού» αποτελέσματος, το διήγημα φαίνεται πως αποτελεί την αιχμή του δόρατος της ελληνικής λογοτεχνίας για το έτος 2010, συνεχίζοντας μια, έτσι κι αλλιώς, μακρά παράδοση με λίγες μόνο μέτριες χρονικές παρενθέσεις. Η ποιότητα των βιβλίων από τα οποία έγινε η τελική επιλογή των επτά προκριθέντων συλλογών και αφηγημάτων έκανε ακόμη δυσκολότερη την τελική ψήφο της επιτροπής, η οποία κλήθηκε να επιλέξει από ένα πλήθος αξιανάγνωστων τίτλων και να τα συστήσει, ανεπιφύλακτα ωστόσο, στο αναγνωστικό κοινό.

 ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

 1.       Κώστας Ακρίβος για το έργο του «Ποιος θυμάται τον Αλφόνς», εκδόσεις Μεταίχμιο.

2.      Θεόδωρος Γρηγοριάδης για το έργο του «Ο παλαιστής και ο δερβίσης», εκδόσεις Πατάκη.

3.      Μάρω Δούκα για το έργο της «Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ», εκδόσεις Πατάκη.

4.      Ιωάννα Καρυστιάνη για το έργο της «Τα σακιά», εκδόσεις Καστανιώτη.

5.      Θωμάς Κοροβίνης για το έργο του «Ο γύρος του θανάτου», εκδόσεις Άγρα.

6.      Γιάννης Μακριδάκης για το έργο του «Ήλιος με δόντια», εκδόσεις Εστία.

7.      Αμάντα Μιχαλοπούλου για το έργο της «Πώς να κρυφτείς», εκδόσεις Καστανιώτη.

 Σκεπτικό της Επιτροπής για το Μυθιστόρημα (απόσπασμα)

Σήμερα με την αποσπασματικότητα του λόγου, την προϊούσα ανάπτυξη του ίντερνετ και των κειμένων «αιφνιδιασμού», το μυθιστόρημα παγκοσμίως απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τον αμιγώς μυθοπλαστικό του χαρακτήρα. Το μυθιστόρημα-ντοκουμέντο δεν συνιστά πλέον μια αμερικανική κατάκτηση (Ντος Πάσος, Καπότε, Μίλλερ), ούτε ίδιον κάποιων δικών μας μυθιστοριογράφων (βλ. Βασίλη Βασιλικό), αλλά μια γενικότερη τάση που παρατηρείται τα τελευταία δυο χρόνια σε ιδιαίτερη άνθηση σε ολόκληρο τον κόσμο (για το φαινόμενο αυτό έχει μιλήσει εκτενώς και όχι μόνο στο επίμετρο του «Κοιμητηρίου της Πράγας» ο Ουμπέρτο Έκο). Τα περισσότερα από τα επιλεχθέντα βιβλία της μικρής λίστας αποδεικνύουν ότι το συγκεκριμένο είδος του μυθιστορήματος-ντοκουμέντου έχει συνεπάρει και τους Έλληνες συγγραφείς. Ως εκ τούτου, ο παράδοξος συγκερασμός μυθοπλασίας με πραγματικά πρόσωπα ή γεγονότα αναδεικνύει ένα νέο, άκρως ενδιαφέρον πεδίο ανάπτυξης μυθοπλαστικού λόγου και στην ελληνική παραγωγή. […]

 ΠΟΙΗΣΗ

1. Νάσος Βαγενάς για το έργο του «Στη Νήσο των Μακάρων», εκδόσεις Κέδρος.
2. Γιώργος Βέης για το έργο του «Μετάξι στον κήπο», εκδόσεις Ύψιλον.
3. Γιάννης Κοντός για το έργο του «Η στάθμη του σώματος», εκδόσεις Μεταίχμιο.
4. Χριστόφορος Λιοντάκης για το έργο του «Στο τέρμα της πλάνης», εκδόσεις Καστανιώτη.
5. Γιώργος Μαρκόπουλος για το έργο του «Κρυφός κυνηγός», εκδόσεις Κέδρος.
6. Θανάσης Μαρκόπουλος για το έργο του «Μικρές ανάσες», εκδόσεις Μελάνι.
7. Κώστας Μαυρουδής για το έργο του «Τέσσερις εποχές», εκδόσεις Κέδρος.
8. Αργύρης Χιόνης για το έργο του «Ό,τι περιγράφω με περιγράφει – Ποίηση δωματίου», εκδόσεις Γαβριηλίδης.

 Σκεπτικό της Επιτροπής για την Ποίηση (απόσπασμα)

Όσον αφορά την ποίηση, η εκδοτική παραγωγή το 2010 δεν φαίνεται να επηρεάζεται από την οικονομική κρίση. Η ποίηση εξακολουθεί να υπερτερεί σε τίτλους των άλλων λογοτεχνικών ειδών. Αυτή όμως η πληθώρα των ποιητικών συλλογών δεν συνδυάζεται με την ποιητική ένταση και την «καινοτομία» που θα προσδοκούσαμε.

Και το 2010, οι εκπρόσωποι της πρώτης και δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, με ελάχιστες εξαιρέσεις, περιορίστηκαν στην έκδοση συγκεντρωτικών καταθέσεων ή επανεκδόσεων, ως εκ τούτου «κορμός» της ποίησης που γράφεται σήμερα στον τόπο μας παραμένει η γενιά του 70, με όλα τα θετικά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά που συνόδευσαν την εμφάνιση και την καθιέρωσή της. […]

 ΔΟΚΙΜΙΟ-ΚΡΙΤΙΚΗ

 1.   Στέση Αθήνη για το έργο της «Όψεις της νεοελληνικής αφηγηματικής πεζογραφίας, 1700-1830», εκδόσεις Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.) Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών.

2. Βενετία Αποστολίδου για το έργο της «Τραύμα και μνήμη – : Η πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων», εκδόσεις Πόλις

3. Δημήτρης Αρβανιτάκης για το έργο του «Στο δρόμο για τις Πατρίδες – : Η Ape italiana a Londra, ο Ανδρέας Κάλβος, η ιστορία», εκδόσεις Μουσείο Μπενάκη.

4. Γεωργία Γκότση για το έργο της «”Η διεθνοποίησις της φαντασίας” – : Σχέσεις της ελληνικής με τις ξένες λογοτεχνίες τον 19ο αιώνα», εκδόσεις Gutenberg.

5. Aλέξης Ζήρας για το έργο του «Όψεις της κυπριακής πεζογραφίας 1900-2000», εκδόσεις Πάπυρος Εκδοτικός Οργανισμός Αίπεια.

6. Σάββας Μιχαήλ για το έργο του «Γκόλεμ ή περί υποκειμένου και άλλων φαντασμάτων», εκδόσεις Άγρα.

7. Τζίνα Πολίτη για το έργο της «Η δοκιμασία της ανάγνωσης», εκδόσεις Άγρα.

 Σκεπτικό της Επιτροπής για το δοκίμιο (απόσπασμα)

Το 2010 υπήρξε γόνιμη χρονιά για τον έντεχνο λόγο του δοκιμίου. Τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα τα κριτικά, φιλολογικά, γραμματολογικά, ερμηνευτικά ή συγκριτολογικά μελετήματα έκαναν αισθητή την παρουσία τους. Με πλούσια θεματική και αξιοσημείωτο μεθοδολογικό εύρος, η δοκιμιακή παραγωγή κάλυψε ποικίλους τομείς της νεότερης και παλαιότερης γραμματείας, του κόσμου των ιδεών και των αισθητικών ή θεωρητικών ζητημάτων.

 ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

1.       Mιχάλης Γεννάρης για το έργο του «Πρίγκιπες και δολοφόνοι», εκδόσεις Ίνδικτος.

2.      Ανέστης Μελιδώνης για το έργο του «Αστέρια από χαρτί», εκδόσεις Γαβριηλίδης.

3.      Στέφανος Παπαδημητρίου για το έργο του «Δυσλεκτικό στόμα δίγλωσσων τεράτων», εκδόσεις Ηριδανός.

4.      Θοδωρής Ρακόπουλος για το έργο του «Φαγιούμ», εκδόσεις Μανδραγόρας.

5.      Γιάννης Χριστοδούλου για το έργο του «Επί ματαίω», εκδόσεις Γαβριηλίδης.

 Σκεπτικό της Επιτροπής για τους πρωτοεμφανιζόμενους δημιουργούς (απόσπασμα)

Είναι οπωσδήποτε δύσκολο και ίσως επίφοβο να απονέμεται ένα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας σε πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς με την προϋπόθεση του ηλικιακού ορίου των 35 ετών. Τα περιθώρια επιλογής αναγκαστικά αμβλύνονται, με αποτέλεσμα να αποκλείονται αξιόλογα έργα συγγραφέων μεγαλύτερων ηλικιακά, αλλά δεν έγκειται ακριβώς εδώ η δυσκολία απονομής του συγκεκριμένου βραβείου. Ειδικά όσον αφορά τα Κρατικά Βραβεία η ηλικία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ούτε σαν προνόμιο ούτε σαν μειονεξία. Το σημαντικότερο ζήτημα που προκύπτει είναι κατά πόσον ένας νεαρός συγγραφέας μπορεί να αξιοποιήσει με νηφαλιότητα και ωριμότητα αυτή την ξεχωριστή επιβράβευση, η οποία ενδέχεται να τον η οποία ενδέχεται να τον οδηγήσει στην υπερτίμηση του ταλέντου του και να αποβεί ίσως ανασχετική για την εξέλιξη της λογοτεχνικής του δουλειάς. Ωστόσο, ο προαναφερθείς κίνδυνος δεν στερεί τίποτα από την αξία των πέντε επιλεγμένων βιβλίων, τα οποία αποκαλύπτουν τη δυναμική των συγκεκριμένων πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων.

 ΧΡΟΝΙΚΟ-ΜΑΡΤΥΡΙΑ

1. Γεράσιμος Αλεξάτος για το έργο του «Οι Έλληνες του Γκαίρλιτς 1916-1919», εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη.
2. Γιώργος Χ. Θεοχάρης για το έργο του «Δίστομο – : 10 Ιουνίου 1944 – Το ολοκαύτωμα», εκδόσεις Σύγχρονη Έκφραση.
3. Αθηνά Κακούρη για το έργο της «Με τα χέρια σταυρωμένα…», εκδόσεις Πατάκη.
4. Καρίνα Λάμψα [και] Ιακώβ Σιμπή για το έργο «Η ζωή απ’ την αρχή – : Η μετανάστευση των Ελλήνων Εβραίων στην Παλαιστίνη (1945-1948)», εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
5. Μαίρη Μικέ για το έργο «Αλληλογραφία Νίκου Καββαδία – Μ. Καραγάτση», εκδόσεις Άγρα.
6. Νίκος Μπίστης για το έργο του «Προχωρώντας και αναθεωρώντας», εκδόσεις Πόλις.
7. Φώτης Τερζάκης για το έργο του «Η αυλακιά του Ρεμπώ – : Τρία ταξίδια», εκδόσεις Πανοπτικόν.

 Σκεπτικό της Επιτροπή για το Χρονικό –Μαρτυρία (απόσπασμα)

[…] Η ποικιλομορφία των βιβλίων που χαρακτηρίζονται από την Εθνική Βιβλιοθήκη «Χρονικά» και «Μαρτυρίες» δεν διευκολύνει την συναγωγή γενικών συμπερασμάτων ως προς την ποιότητα ή τη συνολική στάθμη της εκδοτικής παραγωγής, η οποία, για το έτος 2010, περιλαμβάνει 311 τίτλους αυτής της κατηγορίας. Διαπιστώνεται, ωστόσο, ότι την περασμένη χρονιά εκδόθηκαν αρκετά αξιοσημείωτα έργα με εύλογη υπογράμμιση των δραματικών στιγμών της νεότερης ιστορίας όπως ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η περίοδος της Κατοχής και του Εμφυλίου ή η εμπειρία της μετανάστευσης. Σημειώνουμε την έμφαση στο Ολοκαύτωμα αλλά και την φευγαλέα μόνο καταγραφή βιωμάτων και μαρτυριών από την πιο πρόσφατη περίοδο της Δικτατορίας, πιθανότατα ακριβώς επειδή είναι ακόμη τόσο πρόσφατη. Διαβάσαμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον μαρτυρίες με σαφείς λογοτεχνικές αρετές, που αφορούν είτε κρίσιμες ώρες της εθνικής μας ιστορίας είτε προσωπικές διαδρομές καθημερινού βίου.[…]

 ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

 α) Βραχεία λίστα για τη μετάφραση έργου ξένης λογοτεχνίας στα ελληνικά (κατά πλειοψηφία)

1. Τζαν Μόρις, Βενετία, μετάφραση Άρης Μπερλής, Πάπυρος

2. Εντμόν και Ζυλ ντε Γκονκούρ, Ζερμινί Λασερτέ, μετάφραση Έφη Κορομηλά, Νεφέλη

3. Χέρτα Μύλερ, Ο άγγελος της πείνας, μετάφραση Γιώτα Λαγουδάκου,  Καστανιώτης

4. Μίλαν Κούντερα, Η συνάντηση, μετάφραση Γιάννης Η. Χάρης, Εστία

5. Στεφάν Μαλλαρμέ, Ίγκιτουρ ή η τρέλα του Ελμπενόν / Μια ζαριά ποτέ δεν θα καταργήσει το τυχαίο, μετάφραση Μαρία Ευσταθιάδη, Γαβριηλίδης

6. Φρανσουά Βιγιόν, Μπαλλάντες και άλλα ποιήματα, μετάφραση Μαρία Υψηλάντη, στιγμή

7. Ντ. Χ. Λώρενς, Quetzalcoatl. Το πλουμιστό ερπετό, μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, Νεφέλη

8. Κάρλος Φουέντες, Η ήσυχη συνείδηση, μετάφραση Αμαλία Ρούβαλη, Τυπωθήτω

9. Ρίτσαρντ Φορντ, Η χώρα όπως είναι, μετάφραση Σπύρος Τσούγκος, Πατάκης

 β) Βραχεία λίστα για την απόδοση έργου της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα νέα ελληνικά (ομόφωνα)

1. Αισχύλου Προμηθέας Δεσμώτης, μετάφραση Ε. Βαροπούλου, Νεφέλη
2. Ευριπίδη Ορέστης, μετάφραση Σ. Πασχάλης, Νεφέλη
3. Ομήρου Ιλιάς, μετάφραση Δ. Ν. Μαρωνίτης, Άγρα

 

• Η κατάρτιση της «βραχείας λίστας» για το βραβείο μετάφρασης έργου της ελληνικής λογοτεχνίας σε ξένη γλώσσα θα πραγματοποιηθεί σε προσεχή συνεδρίαση της Επιτροπής.
• Τα έργα παρατίθενται βάσει του αριθμού των ψήφων που συγκέντρωσαν (στις περιπτώσεις ισοψηφίας ακολουθείται αλφαβητική σειρά, βάσει του τίτλου του βιβλίου).

 Η σύνθεση των αρμοδίων επιτροπών έχει ως εξής:

Αλλαγές στα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία