Επιστολές εκ των υστέρων, κείμενα εκ βαθέων…..
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Πολλά συμβαίνουν εκ των υστέρων. Για να μην πω τα περισσότερα…. Εκ των υστέρων καταλαβαίνουμε, εκ τω υστέρων απολογούμαστε, εκ των υστέρων μετανιώνουμε, εκ των υστέρων νοσταλγούμε. Όλη μας τη ζωή, μια δεύτερη κρυφή, αγέννητη ζωή μας ακολουθεί, για να θυμηθώ τους υπέροχους στίχους του Ισαάκ Σούση και φτάνει κάποτε η στιγμή που καταβάλλουμε τα κόμιστρα …εφάπαξ.
Αυτή η στιγμή, η στιγμή της πληρωμής, αιχμαλωτίζεται στο βιβλίο «Εκ των υστέρων» της Γιούλας Ράπτη. Και αποδίδονται «Καίσαρι τα του Καίσαρος και Θεώ τα Θεού». Για να πάρει ο καθένας την αμοιβή που του αξίζει.
Δεκατέσσερα γράμματα, 13+1 ανεπίδοτες επιστολές, φτάνουν επιτέλους στα χέρια του αντίστοιχου παραλήπτη. Και στον κατάλογο είναι γραμμένοι όλοι. Πρόσωπα υπαρκτά και φανταστικά, φιλικά και εχθρικά, μορφές και φαντάσματα που μας ακολουθούν στη ζωή και άλλοτε μας συντροφεύουν, άλλοτε μας στοιχειώνουν.
Υπάρχει ο καθηγητής και ο ιερέας, ο ψυχίατρος και ο εραστής, ο διευθυντής και ο σκηνοθέτης, ο κολλητός και ο στρατηγός, ο εισαγγελέας και ο αγαπημένος. Υπάρχει επίσης ο επικεφαλής, ο «κομαντάντε» της AGB και ο κακός Λύκος… Και οι επιστολές θα μπορούσαν να θεωρηθούν υστερόγραφα, επίλογοι για αλήθειες που δεν ειπώθηκαν, για πλάνες που έγιναν πιστευτές, για πίστεις που προδόθηκαν, για επαναστάσεις που δεν έγιναν, για προσδοκίες που διαψεύστηκαν, για αγάπες που ξεθώριασαν, για τις βεβαιότητες και τις αμαρτίες της άγνοιας του παρελθόντος.
Η συγγραφέας εξομολογείται στον ιερέα, κάνει την αναφορά της στον διευθυντή, αναμετριέται με τον κακό Λύκο, δικάζεται από τον εισαγγελέα, καταφεύγει στον ψυχίατρο και επιστρέφει για να αντλήσει δυνάμεις, «Στη μόνη ιδιαίτερη πατρίδα που έχουμε όλοι: την παιδική 
ηλικία», όπως τόσο εύστοχα διαπιστώνει η ίδια.
Στα 13+1 γράμματα της Γιούλας Ράπτη, η ένταση που μεταδίδεται στον αναγνώστη είναι κατά μία έννοια αντιστρόφως ανάλογη της έκτασης των κειμένων. Ο λόγος άμεσος, κοφτός, μερικές φορές ασθματικός, δεν επιδιώκει την συγκίνηση, αλλά την επιβάλλει. Τα κείμενα σφικτά, περιεκτικά, συνοπτικά και χωρίς επιτήδευση πληρούν απόλυτα τις προδιαγραφές της δημιουργίας τους, ως «γράμματα».
Επιστολές εκ των υστέρων και κείμενα εκ βαθέων…. Γράμματα από συγκεκριμένο αποστολέα που κατορθώνουν ωστόσο να ορθωθούν πάνω από την στενά ατομική περίπτωση και να αποκτήσουν ευρύτερες αναφορές και κατευθύνσεις. Κείμενα αφοπλιστικά και προκλητικά που, παρότι γραμμένα από γυναίκα, βρίσκονται στον αντίποδα της λεγόμενης «γυναικείας λογοτεχνίας». Διότι δεν έχουν καμία σχέση και δεν αναπαράγουν τα τυπικά «γυναικεία» κλισέ. Αντιθέτως, τα αμφισβητούν. Και η αμφισβήτηση δεν γίνεται με τον κραυγαλέο τρόπο της συνθηματολογίας, αλλά με τον βαθύ και οδυνηρό τρόπο της ειλικρίνειας. Με τον τρόπο εκείνου που ανακάλυψε την πόρτα «εισόδου στον εαυτό του» σε δύσκολους καιρούς και ξέρει πως ακόμη και γι αυτό πρέπει να πληρώσει το αντίτιμο του …εισιτηρίου!
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
….Θα μπορούσα να επικαλεστώ το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου. Η εντιμότητα όμως δεν αποδεικνύεται στα λόγια ή στα χαρτιά, αλλά στην πράξη. Όχι ότι υπήρξα ακριβώς ανέντιμη, δεν είχα το θάρρος ή το θράσος. Ομολογώ όμως ότι ήταν έλλειψη εντιμότητας η στάση μιας ολόκληρης ζωής να μη δυσαρεστήσω κανέναν, να είμαι σε όλους αρεστή. Να είμαι «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ» , «και τούτο καλό, κακείνο μη αφιέναι». Οι μάρτυρες υπεράσπισης θα πουν τα καλύτερα λόγια, ότι προσπάθησα να μην αδικήσω κανέναν, να μπω στη θέση του άλλου. Πείτε τους ότι όποιος μπαίνει συνέχεια (και εύκολα) στη θέση του άλλου, σημαίνει ότι δεν έχει δική του, ότι πάει όπου φυσάει ο άνεμος……..
…..Αξιότιμε κύριε Εισαγγελεύ, ξέρω πόσο άτεγκτος κριτής του πτωχού μου εαυτού μπορείτε να γίνετε, όπως ξέρω και πόσο ανελέητος τιμωρός……
….Σας θυμίζω ότι το μεγαλύτερο μέρος της ποινής το έχω ήδη εκτίσει –και με χρηματική καταβολή και με περιοριστικούς όρους και με απαγόρευση της εισόδου στον εαυτό μου….
BIO
Η Γιούλα Ράπτη γεννήθηκε στ Γιάννενα. Σπούδασε πολιτικές και οικονομικές Επιστήμες στη Νομική σχολή Αθηνών και θέατρο στο Κέντρο Σύγχρονου Θεάτρου του Βασίλη Διαμαντόπουλου και στο Studio Υποκριτικής του Άκη Δαβή και της Ρούλας Πατεράκη. Εργάζεται ως δημοσιογράφος από το 1985 σε εφημερίδες, περιοδικά και ραδιοφωνικούς σταθμούς.
Το «Εκ των υστέρων» είναι το πρώτο της βιβλίο.
INFO
Το βιβλίο «Εκ των υστέρων, [Γράμματα σ’ έναν ξένο]» της Γιούλας Ράπτη κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη.
