Το όραμα της εθνικής ανεξαρτησίας και οι προκαταλήψεις
Η συγγραφέας Πέρσα Κουμούτση, μεταφράστρια της Αραβικής λογοτεχνίας παρουσιάζει το βραβευμένο βιβλίο του Μπαχάα Τάχερ, με αφορμή την επίσκεψή του στην Ελλάδα
Ο Μπαχάα Τάχερ (Bahaa Taher) είναι από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους συγγραφείς της Αιγύπτου. Στο μυθιστορηματικό του έργο, το ιστορικό παρελθόν και το σύγχρονο πολιτικό παρόν αποτυπώνονται με τον πιο εναργή τρόπο. Το 2008 το βιβλίο του «Όαση στο ηλιοβασίλεμα» τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Αραβικού Μυθιστορήματος (Αραβικό Booker), χαρίζοντας του διακεκριμένη θέση στη λογοτεχνία των χωρών της Μέσης Ανατολής.
Ο Μπαχάα Τάχερ, θα έλθει στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ για τη Μέση Ανατολή που πραγματοποιείται στην φετινή 8η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (5-8 Μαϊου) και θα μιλήσει για το έργο του και το Αραβικό Booker. Τον συγγραφέα θα παρουσιάσει στο κοινό η συγγραφέας και μεταφράστρια της αραβικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα, Πέρσα Κουμούτση.
Η Πέρσα Μουμούτση παρουσιάζει στο BΟΟK BAR το βραβευμένο με το Αραβικό Booker μυθιστόρημα του Μπαχάα Τάχερ, «Όαση στο Ηλιοβασίλεμα».
Γράφει η Πέρσα Κουμούτση
Η εικόνα ενός λαού που τον κατέχει το όραμα της εθνικής ανεξαρτησίας πρωταγωνιστεί στο βραβευμένο με το αραβικό Μπούκερ μυθιστόρημα του Αιγύπτιου συγγραφέα Bahaa Taher. Τα ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά γεγονότα που πήραν στη δίνη τους πρόσφατα τον αιγυπτιακό λαό κυριαρχούν στην εξέλιξη της ιστορίας.
Εθνική ανεξαρτησία
και αποικιακός ζυγός
Σύμφωνα με την υπόθεση, η Αίγυπτος είναι κατακτημένη από τους Άγγλους και τα οράματα για ελευθερία και ανεξαρτησία από τον ξένο, αποικιακό ζυγό, στρατιωτικό και πολιτικό ξεπηδούν σαν σπίθες στην ταραγμένη κοινωνικά, πολιτικά και ιστορικά Αίγυπτο.
Σε πρώτο και πιο φανερό επίπεδο το μυθιστόρημα περιγράφει την ιστορία του ατίθασου αξιωματικού της αστυνομίας Μαχμούντ Αμπντ ελ Ζάχερ, και της Ιρλανδής συζύγου του Κάθριν. μιας γυναίκα που λατρεύει την ιστορία και έχει πάθος με οτιδήποτε συνδέεται με αυτήν. Παρά τις πεποιθήσεις του, τις επαναστατικές του ιδέες και το όραμα του για ελευθερία ο Μαχμούτ αδυνατεί -κυρίως λόγω του άτολμου χαρακτήρα τους του να αντιδράσει, ή να αρνηθεί την εξορία του.. Η υποταγή μοιάζει να τον καταρρακώνει, και η εσωτερική αυτή σύγκρουση τον οδηγεί στη αυτοκαταστροφή. Έτσι έπειτα από εντολή του Αγγλου Αξιωματικού Χάρβει και εξαιτίας των επαναστατικών ιδεών του ήρωα της ιστορίας αποφασίζουν να αφήσουν πίσω τους τη ζωή τους στο Κάιρο για να μια νέα ζωή που εκ των προτέρων γνωρίζουν ότι κρύβει κινδύνους, ίσως ακόμα και τον ίδιο τον θάνατό τους πνευματικό ή βιολογικό.
Παρόλα αυτά οι ήρωες ξεκινούν το ταξίδι τους με την κρυφή ελπίδα να ξαναβρούν το χαμένο νόημα της κοινής τους ζωής της ευτυχίας του έρωτας που τους έχει προσπεράσει. Το οδοιπορικό τους, η περιπλάνηση τους στην αχανή έρημο με τους αμμόλοφους τις αμμοθύελλες και απειλητικά τοπία δεν είναι παρά μια διαδρομή, ένα ταξίδι προς τη συνειδητοποίηση της αλήθειας της ζωής τους, ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Μια ανάγκη να γνωρίσουν τον ίδιο τον εαυτό τους μαζί την βαθύτερη γνωριμία ενός κόσμου που ως τώρα τον γνώριζαν από τα βιβλία.
Πανάρχαιοι μύθοι της ερήμου
και σύγχρονες προκαταλήψεις
Η περιπλάνησή τους στην έρημο, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν γίνεται ο προπομπός όσων πρόκειται να βιώσουν στον εχθρικό εκείνο τόπο όπου οι προκαταλήψεις, η καχυποψία προς κάθε τι ξένο ή νέο κυριαρχούν. Όταν φτάνουν εκεί τα όσα παρουσιάζονται μπροστά τους είναι συγκλονιστικά, μαγευτικά τοπία σαν να είναι βγαλμένα από πανάρχαιους μύθους και θρύλους της άνυδρης ερήμου αλλά και η εικόνα μιας κοινωνίας εσωστρεφούς απρόσιτης και καχύποπτης, βυθισμένης στο τέλμα των τυφλών παραδόσεων της απροσπέλαστης προκατάληψης, της δυστυχίας.
Όμως ο αφηγηματικός κόσμος του αιγύπτιου πεζογράφου δεν περιορίζεται στην ιδεολογική ταυτότητα της προεπαναστατικής Αιγύπτου, ούτε στον εθνικιστικό ρομαντισμό που συνοδεύει την ίδια αυτή εποχή. και φυσικά δεν περιορίζεται στη ιστορία του ζευγαριού. Αυτό που τον ενδιαφέρει εξίσου είναι η διερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής, του καταπιεσμένου ανθρώπου, του ανθρώπου που βρίσκεται απομονωμένος, εγκλωβισμένος στα στενά όρια της προκατάληψης και του φόβου για οτιδήποτε ξένο ή καινούριο.
Με πυκνό και μεστό λόγο, χωρίς χαλαρότητες και παρεκβάσεις, καταφέρνει να κάνει φανερή, την επιθυμία για μετάβαση από τον παλιό και παθητικό κόσμο στον καινούριο που θέλει να διεκδικήσει την μοίρα του, Η αδρή καταγραφή των ιστορικών και συναισθηματικών μεταπτώσεων και μετατοπίσεων καθώς και η αποτύπωση της θλιβερής αυτής αλήθειας είναι συγκλονιστική. Και παρότι το βιβλίο ενέχει στοιχεία ηθογραφίας, απέχει πολύ από το είδος αυτό, αφού οι συγκλονιστικές ψυχογραφικές περιγραφές των κεντρικών ηρώων το διαφοροποιούν δυναμικά. Με αφετηρία το τοπικό, ο συγγραφέας καταφέρνει να μεταπηδήσει στο οικουμενικό. Ανάμεσα στα θέματα που θίγονται στο βιβλίο είναι η μοίρα, η θέση της γυναίκας στις κλειστές κοινωνίες, η κατάπνιξη του ερωτικού πόθου, οι συγκρούσεις ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο, οι προκαταλήψεις για τις νέες ιδέες, η αντίφαση ανάμεσα στις παραδοσιακές και τις νέες θρησκευτικές πεποιθήσεις.
Ριζοσπαστική αφηγηματική
τεχνική και συμβολισμός
Ριζοσπαστική και η αφηγηματική τεχνική αυτού του στοχαστικού και δραματικού βιβλίου. Η αφήγηση εναλλάσσεται συνεχώς. Άλλοτε δοσμένη από το αφηγητή, και ήρωα της ιστορίας, άλλοτε από τη γυναίκα του Κάθριν κι άλλοτε από τους κύριους χαρακτήρες του βιβλίου, έτσι ώστε να έχουμε μια περιφερειακή ματιά στα γεγονότα. Συγκλονιστικές οι αλήθειες που παρουσιάζονται: Φτώχια, προκαταλήψεις, καχυποψία, θάνατος και αγώνας για επιβίωση που μερικές φορές παίρνει άγρια μορφή. Όλα τούτα πάνω σε ένα φόντο όπου τα εξωτερικά γεγονότα ταλανίζουν αλύπητα την Αίγυπτο σε αυτήν την αποφασιστική περίοδο και δημιουργούν ατομικές και κοινωνικές συγκρούσεις τις οποίες ο συγγραφέας μεταφέρει με απλό αλλά παραστατικό τρόπο.
Ο συμβολισμός δεν απουσιάζει από το βιβλίο του Μπαχά Τάχερ, όπως άλλωστε δεν απουσιάζει σχεδόν από κανένα από τα σύγχρονα βιβλία που εκδίδονται στην Αίγυπτο. άλλωστε, είναι γνωστό ότι η αραβική γλώσσα είναι μια πολύ πλούσια σε νοήματα μια γλώσσα συμβόλων .Και σε αυτό το έργο ο τόπος, παίζει έναν βασικό ρόλο, πραγματικό όσο και συμβολικό, καθώς η μικρή κοινότητα της όασης είναι η μικρογραφία μιας μεγάλης και πολυπληθέστερης κοινωνίας της Αιγύπτου. Συμβολικούς ρόλους έχουν επίσης και τα πρόσωπα του μυθιστορήματος. Θα έλεγα μάλιστα πως σπουδαιότερη κατάκτηση σε αυτό το βιβλίο είναι η αντιπαράθεση που προβάλει ανάμεσα στο καινούριο και το παλιό, το πραγματικό και το φαντασιακό, το μύθο και την αλήθεια .
INFO
«Όαση στο Ηλιοβασίλεμα»
ΜΠΑΧΑΑ ΤΑΧΕΡ
ΜΤΦΡ. ΠΕΡΣΑ ΚΟΥΜΟΥΤΣΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΛΙΒΑΝΗ 2009
ΣΕΛ. 359, ΤΙΜΗ € 16,99
–Το Σάββατο 7 Μαΐου, ο Μπαχάα Τάχερ μιλά για το έργο του, για το αραβικό Booker που πήρε το 2008 και για τις τελευταίες εξελίξεις στην Αίγυπτο όπου έλαβε μέρος. Το συγγραφέα παρουσιάζει η μεταφράστρια του έργου του Πέρσα Κουμούτση. Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, Περίπτερο 13. Στις 20.00
ΒΙΟ
O Μπαχάα Τάχερ (Bahaa Taher, Αίγυπτος) γεννήθηκε στο Κάιρο όπου σπούδασε λογοτεχνία. Το 2008 βραβεύτηκε με το Διεθνές Βραβείο Αραβικού Μυθιστορήματος. Εγκατέλειψε το Κάιρο το 1975 εξαιτίας της λογοκρισίας και ταξίδεψε στην Αφρική και την Ασία εργαζόμενος ως μεταφραστής. Αγωνίζεται για τα ανθρωπιστικά δικαιώματα από το 1978. Στις δεκαετίες του 1980 και του 1990 έζησε στην Ελβετία όπου δούλεψε ως μεταφραστής για τα Ηνωμένα Έθνη. Το πρώτο του μυθιστόρημα είχε τίτλο «Ανατολικά των φοινικόδεντρων» (1985). Άλλα του έργα τιτλοφορούνται: «Η θεία Σαφίγια και το μοναστήρι» (1991), «Έρωτας στην εφορία» (1995), «Ση- μείο φωτός» (1999), «Όαση στο ηλιοβασίλεμα» (2007) και έχουν πολιτικό χαρακτήρα. Σήμερα ζει στην Αίγυπτο.
Βραβεύσεις: Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1998, Ιταλικό Βραβείο Giuseppe Acerbi 2000, Διεθνές Βραβείο Κ.Π. Καβάφη 2002, Βραβείο Ναγκίμπ Μαχφούζ 2004.
Το 2008 βραβεύτηκε με το Διεθνές Βραβείο Αραβικού Μυ-
θιστορήματος (Arabic Βοοker)
Σχετικά Θέματα (links)
Πέρσα Κουμούτση, Συνέντευξη «Ανησυχώ πολύ για την επόμενη μέρα»
–ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: Σύγχρονη Αιγυπτιακή πεζογραφία
