«Η Ποίηση πρέπει να έχει μέθεξη με τα γεγονότα»
Ο διορατικός, ευφυής, στοχαστικός, σατυρικός, πολιτικός αλλά και κοινωνικός χαρακτήρας του ποιητικού λόγου
αναδύεται με τον πιο εύστοχο τρόπο στη νέα ποιητική συλλογή του Νάνου Βαλαωρίτη, με τίτλο «Χρίσματα». Μια ποιητική συλλογή γεμάτη εκπλήξεις, απροσδόκητα περιστατικά και πρόσωπα υπερφυσικά αλλά γνώριμα. Ένας ποιητικός κόσμος όπου «Οι καιροί μαστιγώνουν τους αθώους», όπου κάποιος «τρέχει σαν τρελός για να προλάβει τον εαυτό του», ένας κόσμος με ….ξανθιές Τουρκάλες και ατελή μνημεία.
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Πρόκειται για ποιήματα που γράφτηκαν τα τελευταία χρόνια, από το 2007 έως το 2011 και περιλαμβάνουν σαφείς αναφορές σε τρέχοντα γεγονότα της πολιτικής και καθημερινής ζωής. Μερικές φορές μάλιστα αγγίζουν και τα όρια της πρόβλεψης και της «προφητείας». Ευέλικτος, σατυρικός, μερικές φορές υπόγεια ειρωνικός και παιγνιώδης, ο ποιητικός λόγος του Νάνου Βαλαωρίτη αφήνει κατάπληκτο τον αναγνώστη για τις δυνατότητες της Ποίησης να σχολιάσει αλλά και να παρέμβει στην κοινωνική πραγματικότητα με τρόπο επίκαιρο και διαχρονικό ταυτοχρόνως.
«ΟΙ άνεμοι μαστιγώνουν τον καιρό/Οι καιροί μαστιγώνουν τους αθώους/Οι φωτιές μαστιγώνουν τα δέντρα/ Οι συντροφιές μαστιγώνουν τα θέρετρα/ Με τις φωνές τους, τις στριγκλιές τους και τα γέλια τους/ με τους ψιθύρους στα φώτα των αυτοκινήτων τους/ με τις πλάγιες ματιές των κοριτσιών/ με, με με…
Τα μέτρα του υποδεκάμετρου, του μέτρου/ με τα δικά μας τα μέτρα/ με των άλλων τις ιστορίες/ για τα ίδια γεγονότα/ για τις πλασματικές μυθιστορίες αληθινών γεγονότων/ για τους καιρούς που φεύγουν πανικόβλητοι/ για τα χρίσματα/ που υψώνονται πανύψηλα γύρω μας» Νάνος Βαλαωρίτης, «Για τα Χρίσματα»
«Δεν θέλω να είμαι κυριολεκτικός γιατί τότε το ποίημα γίνεται βαρετό σαν να διαβάζεις άρθρο εφημερίδας» λέει ο Νάνος Βαλαωρίτης στο Book Bar. «Προτιμώ να γράφω μεταφορικά, ώστε ο άλλος να σκεφτεί λιγάκι και να καταλάβει τι εννοώ. Το ποίημα υποβάλλει. Δεν δηλώνει απερίφραστα αυτά που γίνονται»
Ο ποιητικός λόγος του Νάνου Βαλαωρίτη περιπλανάται στο τοπίο της καθημερινής ζωής και το ανασυνθέτει μερικές φορές με τρόπο σατυρικό και σαρκαστικό, όπως συμβαίνει στο ποίημα «Γιασάκ Ζευζέκ». Ένα καυστικό, μεταξύ των άλλων σχόλιο, για την παραποίηση της Ιστορίας….
«Praktiker τρέχουν όλοι/ για να εξασφαλίσουν την τελευταία προσφορά/ Να προλάβουν το δώρο μιας πολυθρόνας με ένα τηλεσκόπιο/ Πρέπει να ομολογήσουμε ότι αφθονούν πλέον οι ξανθιές Τουρκάλες/ Που όσο και να σπανίζουν στη φυσική τους κατάσταση/ Είναι πλέον η πλειοψηφία στις πόλεις όπου συχνάζουν ξένοι τουρίστες
Το γκρούπ μας ήταν συνδεδεμένο/ με μια αλυσίδα στα ατελή μνημεία/που όπως λέγανε δεν πρόλαβαν να τα τελειώσουν οι Έλληνες/ Πριν να έλθουν οι Τούρκοι, εννοείται/ Κι έμειναν ερείπια/ ανολοκλήρωτα και τραγικά»
«Η Ποίηση πρέπει να έχει μια αναγνωσιμότητα», επισημαίνει ο Νάνος Βαλαωρίτης.» Δεν έχει νόημα να γράφουμε ποίηση για τα «βγάζουμε τα εσώτερά» μας διότι αυτά δεν ενδιαφέρουν τελικά. Εδώ η συλλογική εμπειρία δίνει ένα σωρό θέματα. Ειδικά σήμερα τα θέματα είναι περισσότερα από ότι χρειαζόμαστε».
Στο ποιητικό εργαστήρι του Νάνου Βαλαωρίτη η διόραση παίρνει μερικές φορές τη μορφή της «προφητείας». Στο ποίημα με τίτλο «Εκεί που» το οποίο γράφτηκε το 2007, κατάπληκτος και ο ίδιος ομολογεί ότι έχει «φωτογραφήσει», με τον πιο καυστικό τρόπο, ένα ηγετικό πρόσωπο της πολιτικής ζωής, οι διαρκείς μετακινήσεις του οποίου, έγιναν στη συνέχεια θέμα σχολιασμών και βέβαια σάτιρας. Ο νοών, νοείτω.
«Εγώ για να ξανάρθω πιο γρήγορα από πριν/ τρέχοντας σαν τρελός να προλάβω τον εαυτό μου/ που βιαστικά ξεκινάει με ταξί/ για το σταθμό των λεωφορείων, ΚΤΕΛ/ για το λιμάνι του Πειραιά/ Για το αεροδρόμιο του Ελληνικού/ ή για την πεδινή Θεσσαλία
Τι σημασία έχει που και πως πηγαίνει κανείς να βγει// απ’ τα ηνία της καθημερινής ζωής και για ποιο λόγο/ Ο τελικός προορισμός μου πάντοτε ο ίδιος θάναι/ μπρος, πίσω, πάνω κάτω και ολοταχώς εμπρός/ τυφλός/ χωρίς να μπορώ να σταματήσω»
Ο ίδιος εξηγεί: «Ο ποιητικός λόγος έχει αυτή την ικανότητα, να πιάνει το χρόνο ο οποίος δεν κόβεται μόνο σε τμήματα και δεν αλλάζει από μέρα σε μέρα, αλλά πλανάται ήδη από επάνω. Αυτό πρέπει να το κατανοήσουν οι Έλληνες ποιητές για να δούμε ωραία έργα».
Πόσο ικανή όμως έχει σταθεί η Ποίηση να εκφράσει το πνεύμα της εποχής και με τον τρόπο της να το σχολιάσει; Ο Νάνος Βαλαωρίτης στο θέμα αυτό είναι εξαιρετικά σαφής.
«Σήμερα οι περισσότεροι που γράφουν ποιήματα επιμένουν να γράφουν στη γλώσσα του Σεφέρη και να λένε τα δικά τους. Όλα αυτά δυσφημούν την Ποίηση. Υπάρχει μια εσωστρέφεια στην Ποίηση και στη Λογοτεχνία. Τώρα με όλο αυτό που έγινε, οι περισσότεροι λογοτέχνες πιάστηκαν στον ύπνο και δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν. Τα ποιήματα πρέπει να χαρακτηρίζονται από μέθεξη με τα τρέχοντα γεγονότα».
Η ποιητική συλλογή «Χρίσματα» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις της Κοινωνίας των (δε)κάτων
INFO
H ποιητική συλλογή «Χρίσματα» του Νάνου Βαλαωρίτη, παρουσιάζεται από την Ελληνοαμερικανική Ένωση και την Κοινωνία των (δε)κάτων, τη Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2011 στις 20.00 στο Θέατρο της Ένωσης (Μασσαλίας 22)
Ομιλητές: Ελισάβετ Αρσενίου, ποιήτρια, επίκουρη καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Αντιγόνη Κατσαδήμα, δημοσιογράφος, επικοινωνιολόγος, Μάνος Στεφανίδης, ιστορικός τέχνης, επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών. Συντονίζει ο Κωστής Τριανταφύλλου, ποιητής, εικαστικός καλλιτέχνης.
Σχετικά Θέματα
Ο Σύλλογος Φίλοι της Μουσικής τιμά τον Νάνο Βαλαωρίτη
