Οι μεγάλες ανακαλύψεις προκαλούν …τσουνάμι
«Ένα από τα θέματα που με απασχολούν στα βιβλία μου
είναι ο τρόπος με τον οποίο οι παλιοί «ξεβάφουν» στους νεότερους. ‘Όταν ξεκινάμε την ενήλικη ζωή μας κουβαλάμε και το «χρώμα» των προηγούμενων γενιών» τη φράση αυτή μου είχε πει η Νοέλ Βάξερ σε μια παλιότερη συνομιλία μας και την είδα να επαληθεύεται στο νέο της βιβλίο με πρωταγωνίστριες δύο γυναίκες. : τη γιαγιά και την εγγονή.
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Η γιαγιά Βενέτα και η εγγονή Βενετία είναι κεντρικές μορφές στο καινούργιο βιβλίο της συγγραφέως με τίτλο Ακολουθώντας τη γραμμή τη θάλασσας, εκδόσεις Ψυχογιός. ‘Ένα μυθιστόρημα για τους περίπλοκους τρόπους που το παρελθόν καθορίζει το παρόν και τα ανεκπλήρωτα όνειρα που κάποιες φορές μας χαρίζουν μια μαγική δύναμη και ποιότητα για την περιπέτεια στη θάλασσα της ζωής. Ένα βιβλίο για την αξία που μπορεί να έχει ένα όνειρο ακόμη και όταν αποδειχθεί ανέφικτο και μια σπονδή για εκείνους που τόλμησαν να οραματιστούν, ανεξαρτήτως από την έκβαση που είχε το όνειρο τους.
Το κυνήγι ενός ονείρου μοιάζει με το κυνήγι ενός χαμένου θησαυρού. Πολλοί θα τον αναζητήσουν, όμως μόνο ένας θα τον βρει. Ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν και η Ελληνίδα γυναίκα του Σοφία Εγκαστρωμένου Σλήμαν είναι δύο ακόμη κεντρικές μορφές στο μυθιστόρημα της Νοέλ Μπάξερ. Ο Σλήμαν είχε την τόλμη, τις προϋποθέσεις και την επιμονή να αναζητήσει τον «θησαυρό του Πριάμου» και την μοναδική τύχη να αμειφθεί με μια επιτυχία. Η οποία, παρότι αργότερα αμφισβητήθηκε, την εποχή εκείνη έβαλε «φωτιά» στην αρχαιολογική σκαπάνη για πλήθος από συγχρόνους του αλλά και κατοπινούς αρχαιολόγους και έδωσε έμπνευση σε πολλούς νέους να δουν στην αρχαιολογία το σκοπό της ζωής τους. Οι μεγάλες ανακαλύψεις είναι σαν τις εκρήξεις κοντά στη θάλασσα: Πάντα προκαλούν …τσουνάμι!
Τα «κύματα» από εκείνο το τσουνάμι έφτασαν και στη Βενετία, πολλές γενιές μετά, μέσα από αφηγήσεις του παππού της, του οποίου ο παππούς είχε γνωρίσει τον Σλήμαν… Όνειρο της ζωής της έγινε να σπουδάσει αρχαιολογία και να συνεχίσει το έργο του… Όμως τα όνειρα δεν εκπληρώνονται …συνήθως, όπως ξέρουμε. Η Βενετία το κατανοεί όταν και οι τρείς προσπάθειες που κάνει για να περάσει στην Αρχαιολογική Σχολή αποτυγχάνουν. Ενταφιάζοντας το όνειρό της, αποφασίζει να του αποδώσει τον ύστατο φόρο τιμής με ένα ταξίδι – προσομοίωση του πρώτου ταξιδιού που είχε κάνει ο Σλήμαν στην Ελλάδα το 1868. Και θα το κάνει μόνη.
Με οδηγό τα ημερολόγια του Σλήμαν και έναν ξεφτισμένο παλιό χάρτη που της έδωσε η γιαγιά της θα ξεκινήσει από την Κεφαλονιά, θα αποβιβαστεί στην Πάτρα, από εκεί στο Αίγιο, Ακροκόρινθο, Αρχαίες Κλεωνές, Κόρινθο, Νεμέα, Άργος, Μυκήνες και Ναύπλιο, τελευταίος σταθμός του Σλήμαν πριν φύγει με πλοίο για την Αθήνα. Όμως η Βενετία συνεχίζει με σταθμούς στη Σπάρτη, στο Μυστρά στην Καλαμάτα. Με συντροφιά τα ημερολόγια του Σλήμαν, από τα οποία παρατίθενται αποσπάσματα, την ιστορία της γιαγιάς Βενέτας που επάνω της θα ακουμπήσει και τον ξεφτισμένο χάρτη που της έδωσε για να αποκτήσει πυξίδα στη ζωή της.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Η Βενετία άπλωσε το χέρι της κι έκλεισε τα παντζούρια κουφωτά. Έφτιαξε ένα δωμάτιο σε ημίφως. Ένα ιερό που πάνω του έπεφταν βαριές οι σκιές. Γυναικείας θεότητας άβατο. Μιας θεάς που την τραβάει το σκοτάδι. Μελαγχολική ή οργισμένη, πάντως ακόμη γλυκιά, αφού δεν είχε απολέσει τη γλυκύτητα της ήβης. Η Βενετία άνοιξε το κλειδωμένο κουτί από πολύτιμο ξύλο τριανταφυλλιάς. Μέσα είχε φυλαγμένα τα κοσμήματα από την Τροία, τα ωραιότερα από το θησαυρό του Πριάμου. Ψεύτικα, πλαστά, κάλπικα, τι σημασία είχε! Θαμπός στο ημίφως έδειχνε ο φτηνός χρυσός, μα τα μάτια της έλαμψαν από τη δική της φλόγα και τα είδε πολύτιμα. Η ιέρεια έβαλε το χέρι της στο κουτί, τα έκλεισε όλα μαζί στη χούφτα της και τα έφερε κοντά στο πρόσωπό της. Τα κοσμήματα έλαμψαν από τη φλόγα της κοπέλας κι έδειξαν αληθινά. Λαμπερά σαν τα τρωικά χρυσά κοσμήματα, ενώτια και διαδήματα και πόρπες, για τα οποία διηγούνταν ο Ερρίκος Σλήμαν ότι η γυναίκα του η Σοφία τα τύλιξε στη φούστα της όπως ένα νεογέννητο, όταν εκείνος τα έβγαλε από τη γη. Δύο αιώνες πριν, τότε που ξεγέννησε με τα χέρια του τη γη από το θησαυρό της. Την ήξερε καλά αυτή την ιστορία η Βενετία κι ας μην ήταν παρούσα τότε στην Τροία. Εξάλλου, ούτε η Σοφία ήταν παρούσα τότε στην Τροία. Κι ας έλεγε ο Σλήμαν. «Ούτε η Σοφία σου ήταν δίπλα σου, Ερρίκο», είπε η ιέρεια με ανθρώπινη κακία. Η Βενετία άρχισε να στολίζεται με τα κοσμήματα. Να τα φοράει όπως η Σοφία Σλήμαν στην περίφημη φωτογραφία της με το θησαυρό του Πριάμου που έκανε το γύρο του κόσμου κι ακόμη τον κάνει. Χτένισε τα μαλλιά της να μοιάζουν όπως εκείνης στη φωτογραφία κι έβαλε στο κεφάλι της το ίδιο διάδημα με προσοχή. Τελευταία άφησε τα ενώτια. Κοίταξε τον εαυτό της στον καθρέφτη ξανά. Ένα περήφανο κατάρτι με λευκό πανί που δε χάλασε από τα χρόνια, από πολλών αιώνων αέρηδες, στεκόταν σε μιαν ακίνητη σκοτεινή θάλασσα, στο ημίφως που φώτιζε αμυδρά ένας κουφωτός, μισοσβησμένος ήλιος. Ολόγυρα στη Βενετία, πάνω της και δίπλα της, νιφάδες σκόνης αιωρούνταν κι έπεφταν στο έδαφος ηρωικά χορεύοντας, στάχτες από ξεχασμένους ήρωες κι από καύσεις νεκρών που σβήστηκαν με ποταμίσιο νερό από τον ποταμό της Τροίας κι έκτοτε ο αέρας τις μεταφέρει από δω κι από κει σαν γύρη του χρόνου που σπέρνει ζωή. Ως τα σήμερα, ξανά και ξανά κάνουν το γύρο της γης. Περιηγούνται στον σύγχρονο κόσμο με τους ουρανοξύστες και τα αεριωθούμενα, ενθύμια τελετών που έληξαν. Από το παράθυρο το αεράκι τις έφερε ως το δωμάτιο του κοριτσιού, το ραντεβού ήταν για απόψε.
ΙΝFO
Ακολουθώντας τη γραμμή της θάλασσας
Νοέλ Μπάξερ
Εκδόσεις Ψυχογιός
Σελ. 536, ΤΙΜΗ € 18,80
