“Ένοχοι όσοι πιστέψαμε // στα αφτιασίδωτα ψέματα”
Μ’ ένα δυνατό βιβλίο εμβαπτισμένο στην αλληγορία και τον στοχασμό γύρω από την ζωή, τον θάνατο και τον άνθρωπο, συνεχίζει την ποιητική πορεία της η ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας Νίνα Αλέξη. Μετά το ποιητικό της ντεμπούτο με την συλλογή Ανίν Ιξελά το 2017, το δεύτερο ποιητικό της έργο, με τον γεμάτο ψυχική ανάταση και προσδοκία τίτλο Άνω θρώσκω, κυκλοφορεί ήδη από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Γράφει η Δάφνη Μαρία Γκυ-Βουβάλη
Η πρώτη αίσθηση που μας άγγιξε: Ένταση. Έντονα συναισθήματα, δύναμη, εκφραστικότητα μέσα από ένα συχνά ασυνήθιστο λεξιλόγιο, ακόμη και χρώματα. Αποχρώσεις των λέξεων. Το Άνω θρώσκω απαρτίζεται από τριάντα εννέα μεγάλα ποιήματα, εκ των οποίων έξι είναι αποσπάσματα μιας ενότητας αφιερωμένης στον Νίκο Καζαντζάκη, ενώ ο τεσσαρακοστός τίτλος του βιβλίου μας παραπέμπει σε μια μεγάλη ενότητα από αποφθεγματικά, μικρά άτιτλα.
Από πού να ξεκινήσει κανείς; Το μότο «πόσοι θάνατοι ακόμη // για να συνεχίσω μια ζωή;» προβάλλει χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του βιβλίου, ενώ η ποιήτρια ξεκινά μ’ ένα υπέροχο ποίημα που καταγγέλλει τα βάσανα ολόκληρου του κόσμου: «Δενδροστοιχίες κεντημένες μ’ άλγη // θρυμματισμένα άνθη αιμορραγούν // ηπείρους λέκιασαν… Ένοχοι όσοι πιστέψαμε // στα αφτιασίδωτα ψέματα // όσοι χαμογελάσαμε στους δήμιους // του ονείρου», μας λέει στην «Ματωμένη υδρόγειο», (σελ. 9).
Η φιλοσοφική διάθεση που καταδικάζει με πάθος τον θάνατο μιας βασανισμένης καθημερινής ζωής, διατρέχει όλες τις σελίδες του βιβλίου – «Άνθρωπε, καθημερινά ερήμους γεννάς // ξηρά στείρα μονοπάτια χαράζεις // επικίνδυνα δηλητήρια ανακαλύπτεις // σώματα νεκρά χαϊδεύεις», ξεκινούν λόγου χάρη πολύ χαρακτηριστικά οι στίχοι του ποιήματος «Ζεις» στη σελ. 26.
Θέση στην συλλογή της Νίνας Αλέξη κατέχει ακόμη και η νεολαία-θύμα της βίας και των ναρκωτικών – «Πόσους Αγγέλους δολοφονήσαμε // στο φως του πορφυρού απ’ αίμα ήλιου;… Σύριγγες, καρφωμένες στα σάπια // των αγγέλων κορμιά // τα πόδια πύον εκκρίνουν // παγιδευμένες οι ψυχές γύρω από νάρκες και ιαχές // που εμείς στήσαμε», μας λέει το ποίημα «Ανάπηροι άγγελοι», (σελ. 20).
Έτσι, ο θάνατος νοείται με διπλή σημασία: Είναι ο πνευματικός (της καθημερινότητάς μας και της άνωθεν επιβολής της από τις ποικίλες ηγεσίες) αφενός, και ο βιολογικός αφετέρου – την τελευταία λέξη όμως έχει να πει η ψυχή: «Η ψυχή ζητά ν’ απελευθερωθεί // από ένα σώμα δίχως πατρίδα // ορύεται, να πετάξει ζητά», κραυγάζει λόγου χάρη το ποίημα «Βίαιες σιωπές» (σελ. 16).
Αποκορύφωμα αυτής της ανάτασης αποτελεί το ποίημα «Άνω θρώσκω», αφιερωμένο στον ποιητή και κριτικό λογοτεχνίας Αντώνη Σκιαθά, από το οποίο έλκει τον τίτλο του και ολόκληρο το βιβλίο, και το οποίο γράφει «Άνω θρώσκω. // Δίχως περιττούς κομπασμούς, // λοξοδρομήματα // προχωρώ με το κεφάλι ψηλά // βιώ κι αγαπώ μ’ ανοιχτή καρδιά // θωρώ με τα μάτια της ψυχής // αφουγκράζομαι την ύψιστη αλήθεια μου // πιστεύω εις εαυτόν.» (Σελ. 35).
Εξάλλου μια άλλη μορφή της ίδιας ανάτασης συνιστά και ο έρωτας, ο οποίος, ανάμεσα στο δίπολο ζωή-θάνατος, διατρέχει το βιβλίο με την ίδια δύναμη και πάθος, εμφυσώντας πραγματική ζωή: «Κουπιά τα χέρια θα κάνω // μέχρι να φθάσω στη θέρμη σου // και τα μαλλιά // αγέρωχα, λευκά πανιά // θα κυματίζουν // μέχρι που οι ψυχές μας / ν’ ανταμώσουν» («Προσμονή», σελ. 64).
Σημαντικό μέρος του βιβλίου κατέχουν τα ποιήματα-αφιερώσεις σε προσωπικότητες κυρίως του λογοτεχνικού κόσμου, ενώ η τελευταία ενότητα, «Fragmenta ΙΙ», αποτελούμενη από σαράντα ένα μικρά άτιτλα, ολοκληρώνει, όχι μόνο τυπικά, αλλά και ουσιαστικά αυτήν την πλούσια ποιητική συλλογή της Νίνας Αλέξη. Χαρακτηριστικά, θα κλείσουμε αυτό το μικρό κριτικό μας σημείωμα παραθέτοντας ένα από αυτά (σελ. 71) – εξαιρετικά επίκαιρο: «Εγκυμονούσα σήμερα, η θάλασσα // αντί για ψάρια // τσαλακωμένα κουφάρια ξέβρασε. // Μαύρες δαντελωτές ακτές // ακουμπιστήρι ταλαίπωρων // ψυχών // μα τα παιδιά // αυτά, τι σας έφταιξαν;»
INFO
Άνω θρώσκω
Νίνα Αλέξη
Αλεξάνδρεια 2019
Σελ. 80
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΑΝΩ ΘΡΩΣΚΩ
Τον εγκέφαλο στίβω
από τον λυμφατικό τρόπο
κατεστημένων σκέψεων
που αναίσχυντα
και μ’ εναγή μαεστρία
αδιαλείπτως ενσταλάζετε
με λογής “έξυπνες” τακτικές
εμετικούς λογισμούς
δεσμεύοντας τον κερκοφόρο
κι επικλινή πυρήνα του εγκεφάλου
κι όσο θελκτικές κι αν μοιάζουν
εγώ θα αντιστέκομαι.
Ξεριζώνω όσα πριμοδοτούν ρηχά
κι ευτελή αισθήματα
ό, τι σκοτώνει το έσω μου
Αδικία, Αναισθησία,
Ατομικισμό, Δουλεία
ό, τι την Πίστη μου κλονίζει.
Την ψυχή μου φρουρώ
από εξωτερικές Σειρήνες
Πεισινόη, Αγλαόπη,
Θελξιέπεια.
Το σώμα στηλώνω
Άνω θρώσκω…
BIO
Η Νίνα Αλέξη γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Γερμανία από Έλληνες γονείς με ποντιακές ρίζες. Σπούδασε παραστατικές τέχνες, θέατρο και χορό στο Λονδίνο με υποτροφία της αγγλικής κυβέρνησης στο Middlessex Polytechnic (B.A. Performance Arts, Major Drama), στο WAC Interchange, Associated Guild of Dance and Drama, LAMDA (1981-1990) και αλλού. Εργάστηκε στο θέατρο στην Αγγλία και στην Ελλάδα. Υπήρξε πολιτική ανταποκρίτρια για τα Νέα του Λονδίνου στην Αθήνα (1992-1995) και παραγωγός ραδιοφωνικών σταθμών του Λονδίνου. Επίσης υπήρξε καθηγήτρια θεατρικής αγωγής στη Λακωνική Σχολή και υπεύθυνη διδασκαλίας στα παιδιά των Ρομά καθώς και σε προγράμματα καταπολέμησης κοινωνικού αποκλεισμού (ΚΕΚ Ιάσων). Έργα της είναι: “Περιπέτεια στο δάσος” (2002), “Ανάσταση αγάπης” (2004), “Γυναίκες σε κόκκινο φόντο” (2005) [και σε γαλλική μετάφραση “Des Femmes sur un fond rouge” (2012)].Ανίν Ιξελά (2017) ΠΗΓΗ : ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
