SOS από τις Νεοελληνικές Σπουδές στο Cambridge
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Το Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Cambridge κινδυνεύει! Λίγες μόλις μέρες μετά την είδηση ότι το αντίστοιχο Τμήμα του King’s College απειλείται με άμεση κατάργηση, το Cambridge απευθύνει έκκληση για τη διάσωση και της δικής του έδρας. Αν δεν υπάρξουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες οι Νεοελληνικές Σπουδές στη Μ. Βρετανία, θα συρρικνωθούν. Μέσα στις συνθήκες διεθνούς απαξίωσης της χώρας λόγω της οικονομικής χρεοκοπίας, η κατάργηση αυτών των τμημάτων, σημαίνει την απώλεια ισχυρών πολιτιστικών οχυρών του ελληνισμού.
«Το Cambridge είναι σαν μία Πρεσβεία του Νεοελληνισμού, σε ένα σημαντικό κέντρο σπουδών. Χωρίς τις Νεοελληνικές σπουδές στο Cambridge πολλοί από τους καλύτερους Βρετανούς ακαδημαϊκούς, δεν θα ήξεραν ότι ο ελληνισμός συνεχίζεται μετά την αρχαιότητα… Αυτό για μένα είναι η πιο σημαντική αξία του τμήματος και σημαίνει ότι έχει πολύ σοβαρούς λόγους να συνεχίζει να κάνει τη δουλειά του.» Η δήλωση αυτή, που έγινε σε άπταιστα ελληνικά, ανήκει στον Πρέσβη του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα δρ. Ντέιβιντ Λάντσμαν που είναι νεοελληνιστής και απόφοιτος του Cambridge, κατά την παρουσίαση του βιβλίου «Cambridge in Athens» των εκδόσεων Περίπλους. Στο βιβλίο ξεδιπλώνονται οι στενοί δεσμοί ανάμεσα στο Cambridge, που συμπλήρωσε 800 χρόνια ζωής, και την Ελλάδα.
Το Χθες και το Σήμερα
Έχουν περάσει 400 περίπου χρόνια, από το 1608, όταν για πρώτη φορά καταγράφεται στα αρχεία του Cambridge το όνομα Έλληνα φοιτητή! Είναι εγγεγραμμένος με το όνομα Christopher Angel που άλλοι αποδίδουν ως Χριστόφορος Αγγέλου και άλλοι ως Χριστόφορος 
Αγγελόπουλος. Ο ίδιος θα παρέδιδε μαθήματα Νεοελληνικών σπουδών.
Σήμερα το Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών κινδυνεύει και το 2013 θα υποχρεωθεί να κλείσει, αφού τότε συνταξιοδοτείται ο κάτοχος της έδρας, καθηγητής David Holton, ενώ το Cambridge δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να συμπληρώσει τη θέση. Όπως εξήγησε ο καθηγητής David Holton, η κατάσταση έχει ως εξής: «Το Πανεπιστήμιο του Cambridge δεν θέλει να κλείσει το Τμήμα και η Σχολή Σύγχρονων και Μεσαιωνικών Γλωσσών στην οποία ανήκει, δεν θέλει να καταργήσει τα Νέα Ελληνικά. Όμως το Πανεπιστήμιο επιβάλλει στις διάφορες σχολές σοβαρές περικοπές για να καλυφθούν τα ελλείμματα. Επειδή υπάρχει μόνο μία θέση, το Τμήμα είναι ευάλωτο. Σε τρία χρόνια θα φτάσω στην υποχρεωτική ηλικία της συνταξιοδότησης των 67 ετών. Έτσι αναπόφευκτα η θέση μου θα μείνει κενή και όπως δείχνουν τα πράγματα δεν μπορέσει να πληρωθεί. Χωρίς καθηγητή δεν μπορεί να λειτουργήσει το Τμήμα. Αν ήμουν 50 ετών δεν θα υπήρχε πρόβλημα, όμως δεν μπορώ να αλλάξω την ημερομηνία γεννήσεώς μου!…..»
David Holton:
«Δεν είμαστε σχολή διερμηνέων!
Διδάσκουμε τον ελληνικό πολιτισμό»
Σήμερα στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών τουCambridge φοιτούν περίπου τριάντα φοιτητές. Αντικείμενο μελέτης τους είναι ο νεοελληνικός πολιτισμός. Ο David Holton διευκρινίζει : «Θέλω να τονίσω ότι εμείς δεν μαθαίνουμε στους φοιτητές μόνο τη γλώσσα. Δεν είμαστε σχολή διερμηνέων και μεταφραστών. Δουλειά μας είναι να δώσουμε στους φοιτητές τις απαραίτητες γνώσεις για την κατανόηση του ελληνικού πολιτισμού.» Η λύση που προτείνει το Cambridge για τη διατήρηση του Τμήματος είναι να βρεθεί χρηματοδότηση για τη μόνιμη υποστήριξη δύο διδακτικών θέσεων. Διότι σήμερα πλέον θεωρείται απαραίτητο να υπάρχουν δύο τουλάχιστον καθηγητές για να είναι βιώσιμο το πρόγραμμα σπουδών.
Τα Νέα Ελληνικά, ως πτυχιακό πρόγραμμα σπουδών διδάσκονται στο Πανεπιστήμιο του Cambridge για περισσότερα από εβδομήντα χρόνια. Τα πρώτα βήματα έγιναν στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με τη συγκινητική πρωτοβουλία δύο γυναικών από τη Σκωτία. Η Margaret και Αgnes Smith , δίδυμες κόρες ενός Σκωτσέζου δικηγόρου, που είχαν επισκεφτεί την Ελλάδα, την Κωνσταντινούπολη τους Αγίους Τόπους και την Κύπρο, προσέφεραν στο Πανεπιστήμιο ένα αξιόλογο ποσό για την προικοδότηση μιας διδακτικής θέσης για τα Νέα Ελληνικά. Σήμερα το κληροδότημα αυτό συνεχίζει να υπάρχει, αλλά δεν μπορεί πια να καλύψει τα έξοδα. Πρώτος καθηγητής του Τμήματος υπήρξε ο Romilly Jenkins που ανέλαβε την έδρα το 1936, ακολούθησε ο Σταύρος Παπασταύρυου το 1947 και το 1981 ανέλαβε ο σημερινός καθηγητής David Holton. Το 1960 επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Cambridge αναγορεύτηκε ο Γιώργος Σεφέρης.
« Δεν ήλθα να ζητήσω
χρήματα από το ελληνικό κράτος!»
Από την πλευρά του ο καθηγητής David Holton έχει πλήρη αντίληψη για τη σημερινή δεινή οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και εξηγείται ευθέως: «Εγώ, αν ήμουν Έλληνας, θα θεωρούσα απαράδεκτο να έρχεται ένα ξένο Πανεπιστήμιο και να ζητάει χρήματα από το ελληνικό κράτος, τη στιγμή που το κράτος υποφέρει από οικονομικά προβλήματα. Γι αυτό δεν ήλθα να ζητήσω χρήματα από το ελληνικό κράτος. Αυτό που θέλουμε είναι να ξεκινήσει ξανά ο διάλογος με την ελληνική πολιτεία και να μπορούμε να τους ενημερώνουμε.»
Κ. Δημάδης : «Τόσοι αρμόδιοι
υπάλληλοι στα τρία Υπουργεία
και δεν έχει γίνει τίποτα!»
Την ίδια ακριβώς έκκληση για συζήτηση κάνει και ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών και ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Βερολίνου κ. Κωνσταντίνος Δημάδης, που ήλθε από τη Γερμανία στην Ελλάδα, ακριβώς για το θέμα του Cambridge : «Τα τρία αρμόδια υπουργεία Πολιτισμού, Εξωτερικών και Παιδείας θα μπορούσαν να καλέσουν τον Πρέσβη και τους αρμόδιους του Τμήματος και να ερευνήσουν το θέμα. Να γίνει μία επαφή με το Πανεπιστήμιο, μία διαπραγμάτευση. Yπάρχουν τόσοι αρμόδιοι υπάλληλοι, και στα τρία υπουργεία, όμως μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει τίποτα απολύτως. Και ο χρόνος περνάει.»
Το Πανεπιστήμιο δεν μπορεί να αποφασίσει την τελευταία στιγμή τι θα γίνει με το Τμήμα. Οι φοιτητές που έκανα φέτος αίτηση για να μπουν στο Πανεπιστήμιο τον ερχόμενο Οκτώβριο, θα αποφοιτήσουν το 2014. Πρέπει το Πανεπιστήμιο να μπορεί να εγγυηθεί ότι μέχρι τότε θα υπάρχει το Τμήμα.
Η κατάσταση είναι πραγματικά οριακή και όπως επισημαίνει ο κ. Κωνσταντίνος Δημάδης «Αν καταργηθεί το King’s , που εγώ προσωπικά φοβούμαι ότι δεν θα σωθεί, τουλάχιστον να γίνει μια προσπάθεια να κρατηθεί το Cambridge. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε στο «παρά ένα λεπτό» για να γίνουν κάποιες προσπάθειες. Διότι αν καταργηθούν και οι σπουδές στο Cambridge, τα Νεοελληνικά στη Μ. Βρετανία, θα περιοριστούν σε επίπεδο λεκτοράτου μόνο στην Οξφόρδη. Και αυτό θα είναι πολύ απογοητευτικό για τη μεγάλη Βρετανία που έχει μεγάλη παράδοση στις Νεοελληνικές Σπουδές. Πραγματική συρρίκνωση.»
INFO
Βιβλίο
“Cambridge in Athens”
ΚΕΙΜΕΝΑ: Nicholas White, Πάνος Λιγομενίδης, David Landsman, David Holton, Αθανάσιος Φωκάς, Νάσος Βαγενάς, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Catherine Morgan, Paul Cartledge.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ, ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ
Ημερομηνία άρθρου 5/3/2010
Σχετικά άρθρα (links)
-KING’S COLLEGE: Λουκέτο στις Νεοελληνικές Σπουδές
-Kωνσταντίνος Δημάδης: Οι Νεοελληνικές Σπουδές στην Ευρώπη
-1ο Παγκόσμιο Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών
