Νίκες και ήττες μιας Μεγάλης Ιδέας
ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Είναι δυνατόν ένα παιδικό βιβλίο να μιλήσει για ένα από τα πιο δύσκολα και επώδυνα θέματα της ελληνικής ιστορίας, τη Μικρασιατική Καταστροφή, χωρίς να καταφύγει στη μυθοπλασία;
Γράφει η Ελπίδα Πασαμιχάλη
Αυτή η σκέψη πέρασε από το μυαλό μου όταν είδα το βιβλίο της Ελένης Σβορώνου με τίτλο Για να ζούμε Ενωμένοι – Νίκες και Ήττες μιας Μεγάλης Ιδέας (Εκδόσεις Μεταίχμιο). Όταν όμως άρχισα να το ξεφυλλίζω, η σκέψη αυτή πέταξε μακριά και κατάλαβα ότι στα παιδιά μπορείς να μιλήσεις ακόμη και για τα πιο δύσκολα θέματα, αρκεί να το κάνεις με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, σεβασμό και πάνω από όλα ειλικρίνεια. Διότι «πως να κρυφτείς απ’ τα παιδιά»…..
Χρειάζεται βέβαια και κάτι ακόμη. Ουσιαστική και σε βάθος γνώση του θέματος, διότι μόνο τότε μπορεί κανείς να το αφηγηθεί με απλό και εύληπτο, αλλά όχι απλοϊκό τρόπο.
Όλες αυτές οι προϋποθέσεις πληρούνται στο βιβλίο Για να ζούμε Ενωμένοι της Ελένης Σβορώνου που παρουσιάζει την τραγωδία της Μικρασιατικής Καταστροφής, μέσα από το πρίσμα της κυριότερης αιτίας της. Που δεν ήταν άλλη από τον Εθνικό Διχασμό.
Η προσέγγιση της συγγραφέως είναι άμεση. Παραθέτει τα γεγονότα, χωρίς να τα σχολιάζει, χωρίς να τα φορτίζει συναισθηματικά και κρατώντας τις αναγκαίες αποστάσεις, αφήνοντας τους μικρούς αναγνώστες να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα. Τα οποία προκύπτουν περίπου αβίαστα. Διότι στην υπόθεση αυτή τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους.
Η Ελένη Σβορώνου έχει πλήρη επίγνωση της τεράστιας σημασίας που είχε η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 για την πορεία του Ελληνικού Έθνους και δεν την κρύβει από τους νεαρούς αναγνώστες. Αντιθέτως.
«Η περιπέτεια της ελευθερίας και της διαμόρφωσης του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους ξεκίνησε με την Επανάσταση του 1821 και τελείωσε το 1922 με τη Μικρασιατική Καταστροφή.» τονίζει στις πρώτες γραμμές του βιβλίου και ο τίτλος του 1ου κεφαλαίου του βιβλίου είναι το ερώτημα: «Από τον θρίαμβο της Ε[ανάστασης του 1821 πώς φτάσαμε σε μια καταστροφή, στη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922;»
Μέσα από το αφηγηματικό εύρημα ενός αγώνα ποδοσφαίρου, όπου τη μία «παίρνουμε κύπελλο και την άλλα κλαίμε», γιατί «δεν ήμαστε καλά προπονημένοι» η Ελένη Σβορώνου μιλά για τη Μεγάλη Ιδέα, δηλαδή το όνειρο της απελευθέρωσης των αλύτρωτων Ελλήνων.
Ο χάρτης που έχει ζωγραφίσει ο εικονογράφος Χρήστος Κούρτογλου στο εσώφυλλο του βιβλίου παρουσιάζει με τον πιο πρόδηλο τρόπο τα ασφυκτικά όρια του πρώτου ελληνικού κράτους, της μικρής Ελλάδα του 1830, μέσα στην αχανή οθωμανική αυτοκρατορία, που για τους δυτικούς ήταν τότε ο «Μεγάλος ασθενής», αλλά είχε ακόμα δύναμη.
«Από τη στιγμή που χαράχθηκαν στον χάρτη τα πρώτα σύνορα του κράτους, το 1830, και ως το 1922, το έθνος δε σταμάτησε να αγωνίζεται για μια μεγαλύτερη Ελλάδα που θα περιλαμβάνει στους κόλπους της όλο τον Ελληνισμό που ζούσε έξω από τα ασφυκτικά σύνορα του νεογέννητου κράτους.»
Έτσι ανοίγει η βεντάλια της Μεγάλης Ιδέας, σαν δίχτυ, όπως το χαρακτηρίζει η Ελένη Σβορώνου, ένα δίχτυ που έκλεινε μέσα του όλους τους Έλληνες, με «νονό» τον πρώτο πρωθυπουργό της Ελλάδας Ιωάννη Κωλέττη που της έδωσε το όνομα το 1844 από τα έδρανα της Βουλής, μπροστά τους εκπροσώπους του έθνους.
Μια Μεγάλη Ιδέα που την ίδια εποχή ωστόσο γεννήθηκε και σε άλλους μικρούς λαούς της Βαλκανικής, που επίσης ονειρεύονταν ένα δικό τους κράτος, ενώ οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστρο-ουγγαρία και αργότερα Γερμανία, Ιταλία και ΗΠΑ είχαν τα δικά τους συμφέροντα και τις δικές τους σφαίρες επιρροής στην περιοχή.
Με το πέρασμα των χρόνων, περνώντας ανάμεσα από πολλές Συμπληγάδες, Βαλκανικοί Πόλεμοι, Κριμαϊκοί Πόλεμοι, αλλά και Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Μεγάλη Ιδέα, αρχίζει να φέρνει εδαφικούς καρπούς και εθνικούς θριάμβους. Τα Επτάνησα, η Θεσσαλία, η Άρτα, η Θεσσαλονίκη, η Κρήτη, η Μακεδονία.
Μένουν οι Έλληνες της Θράκης και της Μικράς Ασίας.
Όμως στο σημείο αυτό εμφανίζεται το Κίνημα των Νεότουρκων. Την ίδια στιγμή το «δίχτυ» της Μεγάλης Ιδέας για μια ακόμη φορά, φαίνεται πως δεν είναι και τόσο γερό.
Ο Εθνικός Διχασμός έχει ανοίξει μεγάλες τρύπες. Δύο πολιτικοί άνδρες συγκρούονται σφοδρά για την στρατηγική της Μεγάλης Ιδέας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος. Οι «Ελλαδίτες», οι Έλληνες δηλαδή της παλιάς Ελλάδας, που είχε απελευθερωθεί εξ αρχής, άρχισαν να μη βλέπουν με συμπάθεια τους αλύτρωτους αδελφούς των άλλων χωρών. Τους αντιμετωπίζουν ως «ξένους» ή «συρφετό προσφύγων».
Μια χωρισμένη και στα δυο και αδύναμη Ελλάδα, ξεκινούσε μια μεγάλη αναμέτρηση με την Τουρκία, με τραγικό αποτέλεσμα τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η ψύχραιμη και νηφάλια εξιστόρηση για τις μεγάλες νίκες αλλά και τις τραγικές ήττες της Μεγάλης Ιδέας στη διαδρομή του ελληνικού κράτους, η χωρίς συμπλέγματα αναφορά στον Εθνικό Διχασμό, δίνει στους νεαρούς αναγνώστες την ευκαιρία να αναστοχασθούν και να καταλήξουν στα δικά τους συμπεράσματα. Τους δίνει επίσης κίνητρο για να ερευνήσουν περισσότερο τα θέματα αυτά. Και αυτό αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για κάθε ιστορικό. Ένα στοίχημα που η Ελένη Σβορώνου το κερδίζει επάξια.
Διαβάστε επίσης : Σελίδες μνήμης Μικράς Ασίας/ Βιβλία για την Μικρασιατική Καταστροφή
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Γιατί ήταν διχασμένη η Ελλάδα,
Ο Εθνικός Διχασμός
[……] Όταν κηρύχθηκε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο νέος βασιλιάς διαφώνησε με τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο σχετικά με την είσοδο της χώρας στο πόλεμο. Στην ουσία ήταν δυο διαφορετικές εκτιμήσεις για το πώς έπρεπε να κινηθεί η Ελλάδα στο τόσο πολύπλοκο αυτό τοπίο. Απώτερος στόχος παρέμενε η Μεγάλη Ιδέα.
Ο Βενιζέλος πίστευε πως η είσοδος της χώρας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ θα της εξασφάλιζε ακόμα μεγαλύτερα εδαφικά κέρδη. Η παιδεία του ήταν γαλλική. Πίστευε στη δύναμη της Αντάντ.
Ο βασιλιάς ήταν υπέρ της ουδετερότητας στον πόλεμο. Έτσι δε θα κινδύνευε η Ελλάδα να χάσει αυτά που είχε κατακτήσει. Η παιδεία του ήταν γερμανική. Πίστευε στη δύναμη της Γερμανίας.
Θυμάσαι τον καθρέφτη; Η διαφωνία των δύο ανδρών δε μοιάζει να καθρεφτίζει τα δυο αντίπαλα στρατόπεδα που συγκρούστηκαν στον πόλεμο;
Μια χωρισμένη στα δυο αδύναμη Ελλάδα ξεκινούσε λοιπόν μια μεγάλη αναμέτρηση με την Τουρκία για να διεκδικήσει αυτά που θεωρούσε ότι της ανήκαν με βάση τη Συνθήκη των Σεβρών.» (Σελ. 30)
INFO
Για να ζούμε ενωμένοι
Νίκες και ήττες μιας Μεγάλης Ιδέας
Ελένη Σβορώνου
Εικονογράφηση: Χρήστος Κούρτογλου
Μεταίχμιο 2022
Σελ. 44, Τιμή € 13,30
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ
Τα Ονόματα των Τυχερών
Εύη Ατζέμη, Ρόδος
Φωτεινή Καφούρου, Ικαρία
ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Για να ζούμε ενωμένοι, Νίκες και ήττες μιας Μεγάλης Ιδέας, Ελένη Σβορώνου, Εκδόσεις Μεταίχμιο
ΕΔΩ Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
Διαβάστε τους όρους συμμετοχής
- Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
- Γράψτε το Ονοματεπώνυμο, την Ταχυδρομική σας διεύθυνση και ένα Κινητό τηλέφωνο επικοινωνίας.
- Αν μένετε στην Αθήνα θα παραλάβετε το αντίτυπό σας από τον ΠΟΛΥΧΩΡΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, Ιπποκράτους 118, τηλ: 211 3003580, καθημερινά από τις 10 το πρωί έως τις 8 το βράδυ, με την Αστυνομική Ταυτότητα.
- Αν είστε κάτοικος εκτός Αθηνών θα παραλάβετε το αντίτυπο Ταχυδρομικά.
- Δύο τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου.
- Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
- Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα – επώνυμο – διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρες.
- Τα στοιχεία που έχουν γραφτεί σε Greeklish, ΔΕΝ συμπεριλαμβάνονται στην κλήρωση.
- Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
Καλή τύχη!!!
