Στο Βερολίνο του Μεσοπολέμου
Το 1933 οι Ναζί έκαψαν τα «Σταυραδέρφια»
ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Ένα σπάνιο βιβλίο, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμη και συλλεκτικό, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αρμός. Εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Γερμανία το 1932, αλλά ένα χρόνο αργότερα, το 1933, απαγορεύτηκε και κάηκε από τους Ναζί, μαζί με χιλιάδες άλλα, στην πλατεία της Όπερας του Βερολίνου, στα πλαίσια των πολιτιστικών εκκαθαρίσεων που είχε θέσει σε εφαρμογή το ναζιστικό κόμμα απέναντι σε κάθε τι που θεωρούσε «αντιγερμανικό».
Γράφει η Δάφνη Μαρία Γκυ-Βουβάλη
Ποιο είναι αυτό το βιβλίο; Πρόκειται για το συγκλονιστικό μυθιστόρημα «Σταυραδέρφια», το οποίο συνέγραψε ο Γερμανός δημοσιογράφος και μυθιστοριογράφος της εποχής εκείνης Ernst Haffner, και το οποίο είναι το μοναδικό έργο του που γνωρίζουμε – προφανώς αν υπήρξαν και άλλα, χάθηκαν μέσα στην κόλαση της ναζιστικής Γερμανίας: το 1933 ήταν η χρονιά που ο Χίτλερ ανήλθε στην εξουσία, και μια δηλητηριώδης – και δηλητηριασμένη – εποχή ξεκινούσε για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου, όταν κάηκε, ήταν Νεαροί στους δρόμους του Βερολίνου, και είχε κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο Μπρούνο Κασσίρερ.
Ο Haffner υπήρξε «αντιγερμανός» συγγραφέας, αλλά σε αντίθεση με άλλους συμπατριώτες του που είχαν επίσης δεχθεί τούτο τον χαρακτηρισμό, όπως ο Μπέρτολτ Μπρεχτ ή ο Τόμας Μαν, αυτός, μετά την καύση του βιβλίου του, εξαφανίστηκε. Δεν διαθέτουμε κανένα άλλο στοιχείο για τον ίδιο ή για τη ζωή του, εκτός από το ότι έζησε στο Βερολίνο μεταξύ του 1925 και του 1933, και το ότι διατάχθηκε να εμφανιστεί ενώπιον του Λογοτεχνικού Επιμελητηρίου του Ράιχ του Γκέμπελς το 1938. Κατόπιν τα ίχνη του χάνονται.
Και το βιβλίο; Τα Σταυραδέρφια» σε πετούν κατ’ ευθείαν «στα βαθιά». Σε καταβυθίζουν από την πρώτη σελίδα, και χωρίς περιστροφές, στον υπόκοσμο του κέντρου του Βερολίνου, όπου στις αρχές της δεκαετίας του ’30, ανήλικα παιδιά εγκαταλελειμμένα από τους γονείς τους, προερχόμενα από προβληματικές οικογένειες, ή ορφανά, τα οποία είχαν δραπετεύσει από τα αναμορφωτήρια-κολαστήρια της γερμανικής κοινωνικής πρόνοιας, δεν είχαν στον ήλιο μοίρα: περιπλανιόνταν ανέστια, και σύστηναν συμμορίες αυτοπροστασίας, με νονούς ή χωρίς.
Ένας ολόκληρος κόσμος, των απόκληρων της γερμανικής κοινωνίας που ζούσαν ρακένδυτοι ή/και βυθισμένοι στον κόσμο του εγκλήματος στην περιοχή γύρω από την Αλεξάντερπλατς και το Νομισματοκοπείο του Βερολίνου, στην βορειοανατολική πλευρά της πόλης, αναδύεται μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος του Haffner, και ξετυλίγει μπροστά στον αναγνώστη την χαμοζωή του σε όλη της την έκταση.
Και βέβαια το βιβλίο κάηκε στην πυρά του Βερολίνου στις 10 Μαΐου του 1933, διότι τα μέλη μιας τέτοιας πληθυσμιακής ομάδας, οι παρίες, πάντα, όπου γης, ακόμα και σήμερα, όχι μόνο αντιμετωπίζουν την άρνηση της κοινωνίας να βοηθήσει την επανένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο, αλλά επιπλέον πέφτουν θύματα του ρατσισμού, πολύ περισσότερο που οι Γερμανοί αποτέλεσαν ευθύς εξαρχής την κεφαλή της ρατσιστικής μάστιγας.
Πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος είναι εννέα ανήλικα αγόρια από δεκαέξι έως δεκαεννέα χρόνων, που μέσα στο «φοβερό μαγαζί του υπόκοσμου» έχουν συστήσει την δική τους συμμορία με το όνομα Σταυραδέρφια. Ο συγγραφέας μας συστήνει τα παιδιά αυτά ένα-ένα, και με μια αόριστη συμπάθεια προς τα πρόσωπά τους, παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την πορεία και την εξέλιξη της συμμορίας τους μέχρι το τέλος της, και ύστερα την αναγέννησή της, εστιάζοντας ταυτόχρονα στην ζωή ενός εκάστου των μελών της.
Η περιπέτεια της προσπάθειας επιβίωσης αυτών των νέων ανατριχιάζει τον αναγνώστη, και φέρνει στο φως, μπροστά στα μάτια του, μια πλευρά της Γερμανίας και του Βερολίνου του Μεσοπολέμου, για την οποία ελάχιστα γνωρίζει. Το μυθιστόρημα του Haffner καθίσταται έτσι μια πολύτιμη πηγή γνώσεων.
Οι εικόνες που σκιαγραφεί είναι συγκλονιστικές, και οι εξελίξεις που περιγράφει φορές-φορές κόβουν την ανάσα. Κατά την ανάγνωση του βιβλίου μάλιστα, ήρθε επανειλημμένως στο νου μου η λέξη «ρεπορτάζ» – μπορούμε άνετα να πούμε ότι ο Haffner αναμειγνύει επιτυχημένα την μυθιστορηματική γραφή και περιγραφή με την δημοσιογραφική καταγραφή ενός κόσμου ολόκληρου. Δίνει την εντύπωση ότι η μυθιστορηματική πλοκή του ταυτίζεται ή επηρεάζεται από την δημοσιογραφική μαρτυρία.
Προφανώς τα Σταυραδέρφια αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα παιδικής συμμορίας του Βερολίνου της εποχής, είτε τα πρόσωπά της ήταν πραγματικά, είτε αποκύημα της φαντασίας του συγγραφέα, ο οποίος ήθελε να αποτυπώσει πάνω στο χαρτί την πραγματικότητα της πόλης του. Και το βιβλίο δεν ωραιοποιεί τίποτε, αντίθετα, είναι ρεαλιστικό, σκληρό και άμεσο. Όπως είναι και ελκυστικό, και εξαιρετικά δυνατό. Ο Haffner έγραψε ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται απνευστί…
INFO
Σταυραδέρφια
Ernst Haffner
Μετάφραση: Γιώτα Λαγουδάκου
Εκδόσεις Αρμός
Σελ. 288, Τιμή € 15,00
ΒΙΟ
Ο Ερνστ Χάφνερ – Ernst Haffner ήταν Γερμανός κοινωνικός λειτουργός, δημοσιογράφος και μυθιστοριογράφος, του οποίου το μόνο γνωστό μυθιστόρημα, Blutsbrüder (Σταυραδέρφια), με αρχικό τίτλο Jugend auf der Landstrasse Berlin, (Νεαροί στους δρόμους του Βερολίνου) εκδόθηκε το 1932. Η αξία του αναγνωρίστηκε άμεσα από τον Μπρούνο Κασίρερ. Το 1933 οι Ναζί έκαψαν τα Σταυραδέρφια. Με το γεγονός αυτό, σχεδόν όλη η γνώση για τον Χάφνερ έγινε καπνός, σε αντίθεση με άλλους «αντιγερμανούς» συγγραφείς όπως ο Μπέρτολντ Μπρεχτ και ο Τόμας Μαν. Γνωρίζουμε μόνο ότι ο Χάφνερ έζησε στο Βερολίνο μεταξύ 1925 και 1933 και διατάχτηκε να εμφανιστεί ενώπιον του Λογοτεχνικού Επιμελητηρίου του Ράιχ του Γκέμπελς το 1938. Μετά από αυτό εξαφανίστηκε. Δεν υπάρχει καμία καταγραφή ότι πέθανε σε ένα πεδίο μάχης ή σε ένα στρατόπεδο. Όλη η αλληλογραφία μεταξύ αυτού και του εκδότη του καταστράφηκε.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ
Τα Ονόματα των Τυχερών
Θάνος Αθανασιάδης, Αθήνα
Δημήτριος Ρέρας, Θεσσαλονίκη
ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Σταυραδέρφια, Ernst Haffner, Εκδόσεις Αρμός
ΕΔΩ Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
Διαβάστε τους όρους συμμετοχής
- Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
- Γράψτε το Ονοματεπώνυμο, την Ταχυδρομική σας διεύθυνση και ένα Κινητό τηλέφωνο επικοινωνίας.
- Αν μένετε στην Αθήνα θα παραλάβετε το αντίτυπό σας από το βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων Αρμός, Μαυροκορδάτου 11, 9.00πμ – 5.00 μμ ΤΗΛ 210 3304196 με την Αστυνομική Ταυτότητα.
- Αν είστε μένετε στη Θεσσαλονίκη από το Βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων Αρμός, Παρασακάκη 5, ΤΗΛ 2310 220992
- Δύο τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου.
- Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
- Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα –διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρες για να αποφεύγονται τα λάθη.
- Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
Καλή Τύχη!!!
