Ο θάνατος του «αυτοκρατορικού» πολιτισμού μας
ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ|
Μια μεγάλη αλληγορία και η φοβερή αλήθεια της, που «καίει» τον «καθαρό» πολιτισμό μας και την χρηστότητά του, επανέρχεται στις προθήκες των βιβλιοπωλείων μετά από πολλά χρόνια. Και δεν έχει χάσει ούτε στο ελάχιστο την επικαιρότητα και την σοφία της: Ο λόγος για ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα του Νοτιοαφρικανού νομπελίστα συγγραφέα J. M. Coetzee, με τίτλο Περιμένοντας τους βαρβάρους.
Της Δάφνης Μαρίας Βουβάλη
Το μυθιστόρημα, το οποίο συγγράφηκε το 1980, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1984 από τις εκδόσεις Κρύσταλο σε έξοχη μετάφραση του Μίλτου Φραγκόπουλου, και σήμερα επανεκδίδεται με τον ίδιο μεταφραστή από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, είναι συγκλονιστικό και βαθιά πολιτικό.
Οι βάρβαροι, είναι, όπως πάντα, μέσα μας. Ο τίτλος του μυθιστορήματος, δανεισμένος κατά λέξη από το παγκοσμίως γνωστό ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη, μας προετοιμάζει για την αλήθεια που πρόκειται ν’ αντιμετωπίσουμε στη συνέχεια, και η οποία δεν αφορά μονάχα στο προηγούμενο καθεστώς του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, αλλά όλο τον κόσμο, και βέβαια, την Ελλάδα: Πως βάρβαροι δεν υπάρχουν, πως οι βάρβαροι είμαστε εμείς οι ίδιοι. Ποιος, λόγου χάρη, για ν’ αναφερθούμε στο πρόσφατο παρελθόν της ιστορίας μας, μπορεί να ξεχάσει τις ζοφερές μέρες της δικτατορίας των συνταγματαρχών; Και ποιος, στην σημερινή νεοελληνική πραγματικότητα, δεν δαχτυλοδείχνει τους «βάρβαρους» μετανάστες;
Ολόκληρο το μυθιστόρημα, κυριαρχείται από την βαθιά περισυλλογή και την αφήγηση ενός ανθρώπου: είναι ο επίτροπος της παραμεθόριας περιοχής μιας μεγάλης αυτοκρατορίας. Η υπόθεση του βιβλίου εκτυλίσσεται σε μυθικό χώρο και άγνωστο χρόνο, δίνοντας στο μυθιστόρημα διαχρονική σημασία. Ο άνθρωπος που την αφηγείται, κατατρύχεται από φοβερές ενοχές τόσο για το αξίωμα που κατέχει, όσο και γι’ αυτό που, εξαιτίας αυτού του αξιώματος, πράττει: Συνδράμει τον στρατό της χώρας να επιτεθεί με όλο τον επεκτατισμό και τον ρατσισμό που συνεπάγεται η ύπαρξη μιας αυτοκρατορίας, εναντίον των «βαρβάρων» που κατοικοεδρεύουν πέρ’ από τα σύνορά της, με την δικαιολογία, και την κινδυνολογία, ότι απειλείται απ’ αυτούς.
Και το χειρότερο: Ως επίτροπος, αδυνατεί να σταματήσει την ανάκριση με φρικτό βασανισμό αυτών των «βαρβάρων», όταν αιχμαλωτίζονται. «Καιρός ν’ ανθίσει το μαύρο λουλούδι του πολιτισμού», λέει, όταν χτίζονται καινούργιες φυλακές. Τα βαθύτερα κίνητρα της παράξενης ερωτικής σχέσης που συνάπτει με μια βασανισμένη κοπέλα από τους αιχμαλώτους, παραμένουν ασαφή, αλλά οι εφιάλτες που τον ταλανίζουν είναι χαρακτηριστικοί. Σε όλη τη διάρκεια του βιβλίου οι «βάρβαροι» δεν έχουν άλλο όνομα και υπόσταση, ει μη «βάρβαροι». Ακόμη και σε εποχές ειρήνης, αντιμετωπίζουν την περιφρόνηση του λαού για πράγματα ασήμαντα, όπως «κάποιες διαφορές στον τρόπο που τρώμε, ή παραλλαγές στο σχήμα των βλεφάρων». Και σε όλη τη διάρκεια του βιβλίου, ο επίτροπος αναζητεί την εξιλέωση.
Ο συνταγματάρχης Τζολ, ο αρχιβασανιστής, που θα βασανίσει και τον ίδιο, όταν με μοχλό συκοφαντίες θα κατηγορηθεί για προδοσία, είναι η κλασική περίπτωση παρανοϊκού δικτάτορα-βασανιστή. Γι’ αυτόν «ο πόνος είναι η αλήθεια», την οποία «εκμαιεύουν» οι ανακρίσεις. Η συλλογιστική και η μέθοδος με βάση την οποία πραγματοποιούνται γενικώς τα βασανιστήρια στον κόσμο μας, αλλά και τα ίδια τα βασανιστήρια που περιγράφονται, προκαλούν σοκ. Σε ορισμένα σημεία του βιβλίου οι περιγραφές παραπέμπουν σε ρωμαϊκή αρένα, ενώ για τους παλιότερους, είναι αναπόφευκτη η σύγκριση με φοβερές εποχές της νεοελληνικής ιστορίας.
Εύλογο κατόπιν αυτών είναι το ερώτημα που επανέρχεται στις σελίδες του μυθιστορήματος, και το οποίο τελικά απευθύνει ο επίτροπος σε έναν από τους βασανιστές του: «Πώς μπορείς αλήθεια να κάθεσαι και να τρως μετά… μετά τη δουλειά σου;»
Και ποιο τελικά μπορεί να είναι το όριο του εκβαρβαρισμού μιας «πολιτισμένης» κοινωνίας, η οποία έχει θέσει ως σκοπό της ύπαρξής της την εξόντωση των συνανθρώπων της; Αλίμονο…
ΒΙΟ
Ο J. M. Coetzee (Τζ. Μ. Κουτσί) γεννήθηκε το 1940 στο Κέιπ Τάουν. Σπούδασε λογοτεχνία στις ΗΠΑ, όπου εργάστηκε ως καθηγητής πανεπιστημίου ως το 1983. Το 1984 εκλέχτηκε καθηγητής αγγλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν. Το 2002 μετακόμισε στην Αυστραλία, όπου και διαμένει. Η καριέρα του ως συγγραφέα ξεκίνησε το 1974. Έκτοτε έγραψε μυθιστορήματα, και δημοσίευσε αρκετές συλλογές δοκιμίων και αυτοβιογραφικά έργα. Είναι ο πρώτος συγγραφέας στον οποίο απονεμήθηκε δύο φορές το βραβείο Booker (το 1983 και το 1999 για τα έργα του ‘Βίος και Πολιτεία του Μάικλ Κ.’ και ‘Ατίμωση’ αντίστοιχα). Έχει επίσης τιμηθεί με το Βραβείο της Κοινοπολιτείας, το PrixEtrangerFemina, και έχει λάβει τρεις φορές την υψηλότερη τιμητική διάκριση στη χώρα του. Η Σουηδική Ακαδημία του απένειμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2003.
INFO
Περιμένοντας τους βαρβάρους
J. M. Coetzee
Μετάφραση: Μίλτος Φραγκόπουλος
Εκδόσεις Μεταίχμιο 2013
Σελ. 280, Τιμή € 14,00
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ
Τα ονόματα των τυχερών
Θανάσης Αθανασιάδης, Αττική
Θέμης Αποστολίδης, Πτολεμαϊδα
Μαρία Χρυσαφίδου, Θεσσαλονίκη
ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Περιμένοντας τους βαρβάρους, J. M. Coetzee, Εκδόσεις Μεταίχμιο
- Συμπληρώστε την παρακάτω φόρμα και πατήστε «Αποστολή»
- Ο Διαγωνισμός ισχύει μέχρι 1 Σεπτεμβρίου 2014
- Αν είστε κάτοικος εκτός Αθηνών, γράψτε και την ταχυδρομική σας διεύθυνση για να σας σταλεί και ένα τηλέφωνο επικοινωνίας.
[gravityform id=”4″ name=”Φόρμα Συμμετοχής”]
- Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
- Οι τυχεροί θα παραλάβουν το αντίτυπο τους από τα βιβλιοπωλεία των Εκδόσεων Μεταίχμιο
- Στην Αθήνα το βιβλιοπωλείο Ιπποκράτους 118, τηλ: 211 3003580 Δε-Πα 9.00 -21.00 Σα 9.00 – 15.00
- Θεσσαλονίκη βλ. ΟΞΥΓΟΝΟ παρακάτω το ΟΞΥΓΟΝΟ (Ολύμπου 81, τηλ. 2310 260085, καθημερινά από τις 4 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ και το Σάββατο από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι).
- Τρεις τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου
Καλή τύχη!!!!
- Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
- Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα –διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρες για να αποφεύγονται τα λάθη.
- ΠΡΟΣΟΧΗ: Για τη συμμετοχή σας στην κλήρωση είναι αρκετό να συμπληρώσετε ΜΙΑ ΦΟΡΑ τη Φόρμα Συμμετοχής. Διαφορετικά δημιουργείται πρόβλημα στο Inbox ενώ οι πιθανότητες επιτυχίας δεν αυξάνονται.
