«Να καβαλικεύει το άλογο με τέτοια ορμή!»
«Καραϊσκάκη μ’ αρχηγέ…….»
ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Ήρωας γεννιέσαι ή γίνεσαι; Aυτό το καρμικό ερώτημα που και ο ίδιος ο συγγραφέας, ο Κώστα Ακρίβος, διατυπώνει, εισβάλλει ορμητικά στη σκέψη του αναγνώστη καθώς προχωρά η ανάγνωση στο βιβλίο Πότε διάβολος, πότε άγγελος (Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ) για τον ένδοξο, πολυτάραχο αλλά και βασανισμένο βίο του αρχιστράτηγου των επαναστατημένων Ελλήνων του ’21 , του καπετάνιου της Ρούμελης, του Γεώργιου Καραϊσκάκη.
Γράφει η Ελπίδα Πασαμιχάλη
Μια από τις κορυφαίες ηγετικές μορφές του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία, με αναμφίβολα στρατηγικά χαρίσματα, γενναίος και συχνά παράτολμος πολεμιστής, φλογερός πατριώτης, ορμητικός καβαλάρης, αυτός ο νόθος γιος της καλογριάς, ο «μούλος» όπως τον φώναζαν οι εχθροί του, ασυγκράτητος, ατίθασος και βλάσφημος, ορμούσε πρώτος στη μάχη, παρά την κλονισμένη του υγεία, προικισμένος με το φυσικό χάρισμα του αρχηγού, αγαπήθηκε όσο λίγοι από τους συμπολεμιστές του και άφησε ισχυρό αποτύπωμα στους ξένους (Άγγλους, Γάλλους, Ελβετούς κλπ) αξιωματούχους που τον γνώρισαν.
«Τί θαυμαστή επίδραση έχει κάποτε το πάθος επάνω στο κορμί!». Θα γράψει στα Απομνημονεύματά του ο Τζούλιους Μίλινγκεν που γνώρισε τον Καραϊσκάκη το 1823 στην Κεφαλλονιά, όπου είχε πάει τσακισμένος από τις θέρμες, τους πυρετούς που τον βασάνιζαν. (σ.σ. κατά πάσα πιθανότητα έπασχε από φυματίωση ή ελονοσία). Εντυπωσιασμένος ο Εγγλέζος γιατρός είδε εκείνον τον ανήμπορο άντρα, που φλεγόταν από τον πυρετό, «να πετάγεται κάθε τόσο από το στρώμα του και να καβαλικεύει το άλογο με τέτοια ορμή!».
Και συνεχίζει: «Στον Καραϊσκάκη συναντούσες σφιχτοδεμένες την παλικαριά με την αποκοτιά και την κοφτερή σκέψη με την πονηριά, όπως σε κανέναν άλλον άνθρωπο. Είχε το ταλέντο να επωφελείται από τις περιστάσεις. Κανείς άλλος Κλέφτης δεν ήταν πιο ριψοκίνδυνος από αυτόν και κανείς άλλος δεν στάθηκε πιο τυχερός στο πεδίο της μάχης».
Μια γενεαλογική έκπληξη
Όμως το βιβλίο Πότε διάβολος πότε άγγελος του Κώστα Ακρίβου δεν είναι μια βιογραφία του Γεώργιου Καραϊσκάκη, δεν είναι επίσης ένα ιστορικό μυθιστόρημα με την κλασική έννοια και άλλωστε σε αυτό το βιβλίο ο Γεώργιος Καραϊσκάκης δεν είναι ο μοναδικός «κεντρικός ήρωας». Πρόσωπο κλειδί αλλά και αφηγητής είναι ένα επίσης υπαρκτό πρόσωπο, ένα πρόσωπο έκπληξη, ένας άλλος, λιγότερο γνωστός αγωνιστής του 1821, που υπήρξε έμπιστος του ρουμελιώτη οπλαρχηγού, σε βαθμό που του είχε εμπιστευθεί το κεμέρι του (το ταμείο ), με το όνομα Μήτρος Αγραφιώτης. Και η έκπληξη δεν είναι μόνο για τον αναγνώστη που θα διαβάσει το εξαιρετικό αυτό βιβλίο. Ήταν και για τον ίδιο τον συγγραφέα, όπως εξομολογείται ο ίδιος. Μια γενεαλογική έκπληξη.
«Όταν ήμουν μικρός συχνά άκουγα τη μητέρα μου να μου διηγείται μια παράξενη ιστορία για τη γιαγιά της, που τη βασάνισαν μέχρι θανάτου κάποιοι ληστές απ’ τα βουνά, για να τους αποκαλύψει πού έχει κρυμμένο έναν θησαυρό από κάποιον παλιό οπλαρχηγό του 1821.»
Και η εξήγηση του γρίφου, που στάθηκε και η αιτία για τη συγγραφή του βιβλίου αποκαλύπτεται στη συνέχεια:
«Άρχισα να γράφω το βιβλίο αυτό όταν βρέθηκα μπροστά σε μια μεγάλη γενεαλογική έκπληξη. Διαβάζοντας πριν από λίγα χρόνια το ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, έπεσα πάνω στον βίο του αγωνιστή του ’21 Μήτρου Αγραφιώτη. Αυτό δεν θα είχε καμιά ιδιαίτερη σημασία, αν τον παππού της μητέρας μου, δεν τον έλεγαν κι αυτόν Μήτρο Αγραφιώτη, άρα, ο εν λόγω αγωνιστής ήταν ο προπάππος της. Όσο λοιπόν διάβαζα και μάθαινα γι αυτόν τον μακρινό πρόγονο, τόσο το ξάφνιασμά μου μεγάλωνε. Γιατί από την ηλικία των 18 ετών, τον Μήτρο, τον πήρε μαζί του στον πόλεμο ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ήταν το δεξί του χέρι και όχι μόνο αυτό, αλλά του εμπιστεύτηκε το ταμείο του, ενώ στη διαθήκη του τον ορίζει ως έναν από τους εκτελεστές της. Ο Μήτρος θα πεθάνει πολλά χρόνια μετά τον Καραϊσκάκη, στη Χαλκίδα, σαν ένας παραγκωνισμένος φτωχός πολεμιστής».
Πώς όμως εξηγείται αυτή η συμπάθεια και η εμπιστοσύνη ανάμεσα στον θρυλικό σκληροτράχηλο Ρουμελιώτη οπλαρχηγό και στον 18χρονο Μήτρο Αγραφιώτη; Πολύ δε περισσότερο που ο νεαρός δεν ήταν καθόλου εξοικειωμένος με τη σκληρή ζωή του πολεμιστή καθότι η μητέρα του τον κρατούσε προφυλαγμένο και τον έστελνε να μάθει γράμματα σε γειτονικό χωριό.
Καρέ καρέ και σελίδα τη σελίδα, ο Κώστα Ακρίβος ανασυνθέτει με πραγματικά αριστοτεχνικό τρόπο τη ζωή και την προσωπικότητα του κορυφαίου αγωνιστή του ’21 και παράλληλα με αυτή, ξεδιπλώνεται και η ιστορία της οικογένειας του Μήτρου Αγραφιώτη που γίνεται ένα είδος χρονικογράφου για τη ζωή του Γεώργιου Καραϊσκάκη, σε ρόλο αφηγητή. Καθώς αυτές οι δύο, φαινομενικά παράλληλες αρχικά, ιστορίες, σταδιακά συγκλίνουν, σκιαγραφείται η ευρύτερη εικόνα του εθνικού ξεσηκωμού, εκείνη τη συγκλονιστική εποχή.
Από τα αδούλωτα Άγραφα, που ποτέ δεν πλήρωσαν φόρο στον σουλτάνο και ποτέ δεν κατάφεραν να τα προσεγγίσουν και απογράψουν τον πληθυσμό τους οι Οθωμανοί, στον Αλή πασά, στον Λόρδο Μπάιρον, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στην Τροπολιτσά, όπου «το μιλέτι των Ρωμιών φανέρωσε την αποστροφή και το μίσος που βρισκόταν μέσα τους εδώ και τετρακόσια χρόνια», στο «καψερό» Μεσολόγγι που ο Καραϊσκάκης μπήκε νύχτα μαζί με τον Μήτρο Αγραφιώτη «Για να δει με τα ίδια του τα μάτια πώς πάει το πράμα. Να τον δουν κι εκείνοι και να θαρρέψουν πως δεν πολεμάνε αποξεχασμένοι απ’ τους άλλους Έλληνες».
Μιλά επίσης για τον μεγάλο του εχθρό, τον Μαυροκορδάτο, τον τεσσερομάτη, όπως τον αποκαλούσε επειδή φορούσε γυαλιά, την επαίσχυντη δίκη του στο Αιτωλικό, την νικηφόρα μάχη της Αράχωβας μαζί με τον Γρίβα και στα Σάλωνα μαζί τον Δυοβουνιώτη και τον Πανουργιά, όπου οι Έλληνες «έπαιρναν τώρα γδικιωμό για το Μεσολόγγι» , τον Μακρυγιάννη, τον Καχράνη (Λόρδος Τόμας Κόχραν) και τον Τζούρτζη (Ρίτσαρντ Τσωρτς) που η διοίκηση της Τροιζήνας έκανε αρχηγούς του στόλου και του στρατού, αντί για τον καπιτάνιο και τον Γέρο του Μοριά, την πολιορκία της Ακρόπολης, την τραγική μάχη του Ανάλατου.
Καθώς ξετυλίγεται το κουβάρι της οικογένειας του Μήτρου Αγραφιώτη με μια αφήγηση που αιφνιδιάζει και συγκινεί, αναπαράγοντας την ελληνική γλώσσα εκείνων των χρόνων, ο αναγνώστης μεταφέρεται στα χρόνια εκείνα…. Γίνεται Κλέφτης στα βουνά της Ρούμελης, πίνει «βραστό κρασί και τρώει αγίνωτες ελιές πασπαλισμένες με ρίγανη» επειδή λείπει το ψωμί, στέκεται έξω από τη σκηνή του καπιτάνιου όταν του φούντωνε η αρρώστια και «ριγούσε πατόκορφα κι από τα βογγητά λέγαμε πως θα βγει από μέσα η ψυχή», συγκλονίζεται με «Το Γένος που έρχεται από τα βάθη της Ιστορίας και πολεμάει τώρα για την ελευθερία του», όπως κήρυττε στο Μόναχο ο Φρίντριχ Τίερς, που άλλαξε προς το ελληνικότερο το όνομά του Ειρηναίος Θείρσιος, ενώ απορεί διπλά με το θαύμα που συγκλόνισε τον Κάρλ Κρατσάιζεν και ξεσηκώθηκε για να ‘ρθει εδώ από το Παλατινάτο του Ρήνου: «Ο θαυμασμός με το πώς κατάφεραν οι Έλληνες, τόσα χρόνια να μην αφομοιωθούν από τον κατακτητή».
Ο Καραϊσκος και ο οπλαρχηγός Καραϊσκάκης
Ο Κώστα Ακρίβος δεν αναλώνεται να μιλήσει για τα παιδικά χρόνια του Καραϊσκάκη, που είναι λίγο – πολύ γνωστά, του απόκληρου παιδιού που είχε γίνει παράδειγμα προς αποφυγή για τα παιδιά των «νοικοκυραίων» χρόνια μετά, με τη φράση «Μην καταντήσεις σαν τον Καραϊσκο!».Μιλά για τον ενήλικο Καραϊσκάκη, για τον οπλαρχηγό Καραϊσκάκη. Μέσα στις 256 πυκνογραμμένες σελίδες του κατορθώνει να τον εντάξει στο ιστορικό του φόντο, να μιλήσει για τον ξεσηκωμό της Ρωμιοσύνης με το πάθος, το πείσμα, τη γενναιότητα, το θυμό, τις έριδες, τις νίκες, και τις πικρές της ήττες και να μεταφέρει στον αναγνώστη όλες εκείνες τις αναπάντεχες πλευρές της προσωπικότητας του Καραϊσκάκη που τον έκαναν τόσο ξεχωριστό.
Τη στρατηγική του αντίληψη, την εξυπνάδα του, την τόλμη, το θάρρος και την αποκοτιά, τον παρορμητισμό και την ανθρωπιά του, τον εκρηκτικό χαρακτήρα του αλλά και τη διπλωματία του και πάνω από όλα την αγάπη του για την πατρίδα. «Τα χάσαμε σαν τον ακούσαμε να λέει πως μακάρι να λευτερωθεί η Αθήνα κι αυτός ας μη γίνει ποτές αρχηγός», λέει ο Μήτρος Αγραφιώτης για την αντίδραση του Καραϊσκάκη, όταν έμαθε ότι η Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, διόρισε τον Τόμας Κόχραν αρχιναύαρχο του ελληνικού στόλου στη θέση του Αν. Μιαούλη και τον Ρίτσαρντ Τσωρτς αρχιστράτηγο στη θέση των Κολοκοτρώνη και Καραϊσκάκη.
Με τρόπο πραγματικά ευφυή μιλά και για την περίφημη αθυροστομία του, σε ξεχωριστό κεφάλαιο με τίτλο «Κι αυτός μου αποκρίθηκε….» όπου οι βωμολοχίες του Καραϊσκάκη παρουσιάζονται με ….χρονολογική σειρά στο πλαίσιο ενός σύγχρονου Συνεδρίου Ψυχοθεραπευτικής Αγωγής!
Ιδιαίτερα εκτεταμένη αναφορά γίνεται στις συνθήκες θανάτου του γενναίου οπλαρχηγού στη μάχη της Αθήνας και στη συζήτηση που ξεκίνησε από την πρώτη στιγμή και συνεχίζεται μέχρι σήμερα: αν δηλαδή ο θάνατός του Καραϊσκάκη οφείλεται σε δολοφονία. Μια συζήτηση που παραμένει ανοικτή μεταξύ των ιστορικών και το ερώτημα μένει αναπάντητο.
Το μόνο βέβαιο είναι πως ήταν ένας θάνατος για τον οποίο θρήνησε ολόκληρη η Ελλάδα, ένας θάνατος που άλλαξε την πορεία της Ελληνικής Επανάστασης, ένας θάνατος που αν δεν είχε συμβεί, μπορεί η Ιστορία για τον τόπο μας να είχε γραφτεί με πολύ διαφορετικό τρόπο. Ένας θάνατος που έγινε μοιρολόι στα χείλη των συμπολεμιστών του και των απλών ανθρώπων που τον λάτρεψαν:
«Σαν πιάστηκε ο πόλεμος, σκοτίστηκε ο κάμπος,
Λαβώθηκε ο αρχηγός κι ο καπετάν Νικήτας.
Και ο Καραΐσκος φώναξε ψιλή φωνούλα βάνει:
«Παιδιά μ’ να νταγιαντίσετε, να γίνετ’ ένα σώμα,
να μη χαθεί η πατρίδα μας, την πάρτε στο λαιμό σας,
Μένα με παν στην Κούλουρη, πέρα στον Αϊ Δημήτρη,
Που είν’ ο παντοτινός γιατρός, αυτός θα με γιατρέψει»
Καραϊσκάκη μ’ αρχηγέ…….
[…….]
Τον κλαίνε χώρες και χωριά κι όλ’ οι καπεταναίοι,
τον κλαιν τα παλικάρια του κι όλος ο ταϊφάς του.
Καραϊσκάκη μ’ αρχηγέ….
INFO
Πότε διάβολος πότε άγγελος
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Σελ. 256 Τιμή € 11,99
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
«Ο Καραϊσκάκης είναι ανήρ περίπου τεσσαρακοντούτης, ισχνός, αναστήματος μετρίου και ευσταλούς, τα χαρακτηριστικά του κανονικά άνευ τελείας αναλογίας, το μέτωπόν του ρυτιδωμένον, οι οφθαλμοί του ζωηροί άνευ αγριότητος και η βαθύχρους κόμη του ατημέλητος. Η ολίγον ανορθωμένη ρις του δεν έχει τον χαρακτήρα της πελασγικής φυλής, η φυσιογνωμία του είναι πονηρά άνευ ανειλικρινείας, οι τρόποι του είναι ευγενείς και καλοκάγαθοι.
Έχει το αίσθημα της υπεροχής, αλλά δεν αμελεί τους περικυκλούντας αυτόν έστω και υποδεεστέρους, προσλαμβάνουν δ’ ενίοτε οι τρόποι του αφέλειαν ελκυστικήν. Η αντίληψίς του είναι εύκολος, καίτοι δ’ αμαθής μέχρις αγνοίας αναγνώσεως και γραφής, δεν προσποιείται απέχθειαν κατά της ανατροφής και αναπτύξεως των συμπατριωτών του, και ιδίως κατά της στρατιωτικής πειθαρχίας. Τέλος, δεν είναι ξένος προς τα αισθήματα της δικαιοσύνης και της φιλανθρωπίας και συνεπώς απολαύει γενικής αγάπης και υπολήψεως παρά του λαού.
[………..]
Εξασκεί αξιοσημείωτον επιρροήν επί των καπεταναίων και στρατιωτών του. Οι πρώτοι αναγνωρίζουν την υπεροχήν των στρατιωτικών του προσόντων και την επίμονον γενναιότητά του. Εις τους δευτέρους κατόρθωσε να ενσπείρη φιλοτιμίαν συνασπισμού πολύτιμον εις άτακτον πόλεμον, ήτις έσχεν ως αποτέλεσμα να υπομένωσιν αγογγύστως υπερβολικόν κόπον και παρατεταμένας στερήσεις. [….]
Τολμηρός, δραστήριος, καταρτίζει ταχέως σχέδιον εκστρατείας και εκτελών αυτό μετ’ ίσης ταχύτητος [……]»
- Ο Ελβετός γιατρός Αντρέ- Λουί Γκος σε επιστολή του προς τον φιλέλληνα συμπατριώτη του τραπεζίτη Εϊνάρδο (σελ. 97 – 99)
«Καραϊσκάκης: Ποία Κυβέρνησις, Καπιτάν Νότη; Το τζιογλάνι του Ρεϊζ εφέντη, ο τεσσερομάτης; Ποίοι τον έκαμαν Κυβέρνησιν; Εγώ και άλλοι δεν τον γνωρίζομεν! Ή σύναξεν δέκα ανοήτους, και τον υπέγραψαν, διά τας ιδιοτελείας των; Ιδού ποίοι τον υπέγραψαν: Πρώτον εσύ, οπού όλα τα πράγματα θέλεις να έρχονται με τον ζουρνά·ο Σκαλτζάς, οπού δεν είναι άλλο παρά καμπάνα μπαγκ – μπαγκ, ο Μακρής ο μακρολαίμης, ο κρεμασμένος οπού μόνον το κεφάλι ηξεύρει να ταράζη· ο Μήτζιος Κοντογιάννης, η πουτάνα, οπού αν ήταν γυναίκα, δεν εχόρταινεν με 80 χιλ. φοραίς την ώραν, ο ξεινογαλο-Γιώργος Τζιόγκας, οπού στραβώνει τα χείλια με το τζιμπούκι και δεν ηξεύρει τι του γίνεται, και ο αδελφός μου ο Στορνάρης, ο ψεύστης; Δεν τον υπέγραψεν ο πούτζος μου, και να ιδώ την εκστρατείαν σας. [……] Πηγαίνετε, και εγώ το ντουφέκι, σας το βάνω από ταις πλάταις. Σας γάμησα τα κέρατα, και θα σας τα γαμήσω και πάλιν!»
- Στον Νότη Μπότσαρη και στον Νίκο Στορνάρη, όταν ήταν κλινήρης από την ασθένειά του και τον επισκέφθηκαν πριν από την άτυχη εκστρατεία στην Άρτα και τη μάχη του Πέτα, όπου σκοτώθηκαν όλοι οι Φιλέλληνες και πολλοί Έλληνες.
(Σελ. 151)
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ
ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΥΧΕΡΩΝ
Βασιλική Αργυροπούλου, Λιτόχωρο
Πέτρος Βροντάκης, Μάνδρα
ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Πότε διάβολος πότε άγγελος, Κώστας Ακρίβος, Εκδόσεις Μεταίχμιο
ΕΔΩ Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
Διαβάστε τους όρους συμμετοχής
- Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
- Γράψτε το Ονοματεπώνυμο, την Ταχυδρομική σας διεύθυνσηκαι ένα Κινητό τηλέφωνο επικοινωνίας.
- Αν μένετε στηνΑθήνα θα παραλάβετε το αντίτυπό σας από τον ΠΟΛΥΧΩΡΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, Ιπποκράτους 118, τηλ: 211 3003580, καθημερινά από τις 10 το πρωί έως τις 8 το βράδυ, με την Αστυνομική Ταυτότητα και ό,τι άλλο προβλέπουν τα ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ.
- Αν είστε κάτοικος εκτός Αθηνώνθα παραλάβετε το αντίτυπο Ταχυδρομικά.
- Δύο τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου.
- Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
- Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα – επώνυμο – διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρες.
- Τα στοιχεία που έχουν γραφτεί σε Greeklish, ΔΕΝ συμπεριλαμβάνονται στην κλήρωση.
- Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
Καλή Τύχη!!
