ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΑ ΑΚΡΑ ΤΗΣ ΕΡΤ 1 – Β’ ΜΕΡΟΣ/
«Το πρόβλημα δεν είναι μόνο να μάθουν τα παιδιά Γραμματική και Αριθμητική και Φυσική και Χημεία και Βιολογία. Εγώ κρατάω πάντα στο μυαλό μου τη ρήση: «Το δε παιδίον προέκοπτεν ηλικία, σοφία και χάριτι». Είναι η φράση που ειπώθηκε για τον Ιησού Χριστό, όταν ήταν δωδεκαετής . Μεγάλωνε, ήταν γερό στην υγεία του, μάθαινε, αποκτούσε γνώσεις, είχε ανθρώπινη ευπρέπεια, ανθρώπινη χάρη. Αυτά τα τρία είναι που χρειάζονται τα παιδιά μας σήμερα για να προκόψουν και να αναδείξουν τα χαρίσματα που έχουν μέσα τους. Κάθε παιδί είναι ένα δοχείο που έχει πολλά άνθη, άνθη που μοσχομυρίζουν.» Λευτέρης Γείτονας, στην εκπομπή «Στα άκρα» ΕΡΤ1
Σε μια εποχή που η Ελλάδα εξέρχεται από μια εξοντωτική οικονομική κρίση, μια κρίση που όχι απλώς συρρίκνωσε το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και αποδόμησε τους κοινωνικούς θεσμούς , αλλά πάνω από όλα ισοπέδωσε την αυτοεκτίμηση των Ελλήνων, υπάρχουν προσωπικότητες που ο λόγος και τα έργα τους , την αποκαθιστούν και την εξυψώνουν. Αυτές οι προσωπικότητες παρουσιάζουν μιαν άλλη όψη της Ελλάδας, ευγενική, την Ελλάδα του οράματος και της δημιουργίας. Γι αυτό η φωνή τους πρέπει να ακούγεται. Διότι διδάσκουν πολιτισμό, διδάσκουν ήθος, προσφέρουν Παιδεία και γίνονται παράδειγμα προς μίμηση ή καλύτερα δίνουν έμπνευση στους νέους.
Γράφει η Ελπίδα Πασαμιχάλη
Ο Λευτέρης Γείτονας, ο Δάσκαλος Λευτέρης Γείτονας είναι αναμφίβολα μία από τις προσωπικότητες αυτές. Ο ιδρυτής, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα στη Βάρη , στο Β’ μέρος της συνέντευξης του στην τηλεοπτική εκπομπή «Στα Άκρα» της ΕΡΤ1 με την Βίκυ Φλέσσα (Διαβάστε επίσης το Α΄ΜΕΡΟΣ της Συνέντευξης: Λευτέρης Γείτονας: «Η αριστεία είναι πλούτος» )μιλά για το εκπαιδευτικό του όραμα, για τις διδακτικές του καινοτομίες, για τη φιλοσοφία του σχολείου, για το έργο των δασκάλων, για τη σχέση με τους μαθητές, για την ίδρυση και δημιουργία των Εκπαιδευτηρίων, πρώτα στην Παλλήνη και στη συνέχεια στη Βάρη, αλλά και για μια σειρά άλλες δημιουργικές και καινοτόμες ιδέες αναπτυξιακού χαρακτήρα που αξιοποιούν την πολιτιστική μας κληρονομιά και τα δώρα της ελληνικής γης με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον.
Επικοινωνιακή σχέση με τους μαθητές και ακαδημαϊκές επιτυχίες
«Τα παλιά χρόνια οι δάσκαλοι με τα παιδιά δεν είχαν μια επικοινωνιακή σχέση βαθιά και ειλικρινή εκτός από ορισμένους που ήταν πολύ φωτισμένοι. Είδα από πολύ νωρίς ότι να στέκεσαι δίπλα στο παιδί και να το ενθαρρύνεις, να προσπαθείς να διαβάσεις τον εσωτερικό του κόσμο και με βάση αυτή την ανάγνωση που έκανες να το οδηγείς, είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος. Σε μια τάξη, 18 – 20 παιδιών 24 το πολύ που έχουμε τώρα, δεν μπορείς να ισοπεδώνεις τα πάντα. Ούτε να απορρίπτεις αυτούς που δεν μπορούν, ούτε να αγνοείς αυτούς που μπορούν. Είναι δύσκολη αλλά με μια ενημέρωση καθημερινή του δασκάλου και με μια συνεργασία μεταξύ του σώματος των εκπαιδευτικών, με επιμορφωτικά σεμινάρια, με ανταλλαγή απόψεων κλπ τότε δημιουργείς ένα χώρο ο οποίος είναι και πολύ ανθρώπινος, αλλά και με υψηλή ακαδημαϊκή αποτελεσματικότητα. Αν σας δείξω τα αποτελέσματα των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα και τα συγκρίνουμε με τον Μέσο Πανελλήνιο Δείκτη, θα δείτε ότι είμαστε 300% πιο πάνω. Αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς κάνουμε επιλογή αρίστων και για αυτό είμαστε τόσο ψηλά, σημαίνει ότι ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα παιδιά, τα βοηθάει πάρα πολύ να μάθουν.»
Από την πεδιάδα της Άρτας στη Σχολή Βελλάς Ιωαννίνων και από εκεί στην Αθήνα με δανεικά χρήματα για να εργαστεί στην Ιδιωτική Εκπαίδευση, που οι συγχωριανοί του ονόμαζαν «Γιωτική» και μετά στο Μαρούσι, στην Παλλήνη και στη Βάρη. «Καλά εσύ όπου πηγαίνουμε πάντα σχολεία βλέπεις μπροστά σου;» τον είχε πειράξει ο αδελφός του, όταν σε κάποια από τις μεγάλες πεζοπορίες τους, είχαν ανακαλύψει μια μεγάλη έκταση στη Βάρη που στη συνέχεια, το 1995 θα κτιζόταν το Εκπαιδευτήριο Γείτονα. Ένα σχολείο που θυμίζει πνευματικό καταφύγιο, απομακρυσμένο από την «πολλή συνάφεια του κόσμου», με νεοκλασικά στοιχεία στην μοντέρνα του αρχιτεκτονική, καλλίγραμμα μοντέρνα γλυπτά στον τεράστιο περιβάλλοντα χώρο και ένα εμβληματικό αντίγραφο μετόπης του Παρθενώνα, ενδεικτικό της φιλοσοφίας του σχολείου.
Όπως υπογραμμίζει ο ίδιος ο Λευτέρης Γείτονας: «Είμαστε σχολείο με ελληνοκεντρική δυναμική,. Ευρωπαϊκή διάσταση και Παγκόσμια προοπτική. Αν δεν πάρουμε σαν οδηγό μας αυτό το τρίπτυχο, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να απαλλαγούμε ούτε από τις μικρότητες της πολιτικής ούτε από την κακομοιριά και την δυστυχία που δέρνει σήμερα την Ελλάδα.»
Ένα σχολείο με κολυμβητήριο, κλειστό γυμναστήριο, εστιατόριο, βιβλιοθήκες και πολύ μεγάλο φυσικά διαμορφωμένο περιβάλλοντα χώρο για παιχνίδι και αθλοπαιδιές στον καθαρό αέρα, μειώνει τους αγχογόνους παράγοντες και την υπερένταση που προκαλεί η κίνηση της πόλης στα παιδιά ενώ προσφέρει όλες τις θετικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του σώματος και τη λειτουργία του πνεύματος. Όπως επισήμανε ο Λευτέρης Γείτονας: «Δεν μπορείς να έχεις σχολείο πάνω σε μια κεντρική οδική αρτηρία, όπου το καυσαέριο και ο θόρυβος, βομβαρδίζουν τα παιδιά. Έχουν δημοσιευτεί μελέτες σήμερα, που λένε ότι το Διοξείδιο του Άνθρακα αναστέλλει τις λειτουργίες του εγκεφάλου.».
Μια από τις πιο καταξιωμένες αλλά και γνωστές στο ευρύτερο κοινό εκπαιδευτικές καινοτομίες του σχολείου ,εγκεκριμένη και από το υπουργείο Παιδείας, είναι οι Βιβλιοδρομίες. Μία λέξη που όλοι εμείς οι φίλοι του βιβλίου την ακούμε με ενθουσιασμό και όταν ξεδιπλώνεται το εκπαιδευτικό υπόβαθρο αυτής της δραστηριότητας κατανοούμε πόσο πρωτοποριακή είναι αλλά και πόσο βαθιά, βιωματική, συναρπαστική αλλά και κριτική μπορεί να κάνει τη σχέση του μαθητή με τη λογοτεχνία και την ανάγνωση κειμένων γενικότερα.
Η ιδέα
Οι Βιβλιοδρομίες είναι μια ιδέα που γεννήθηκε από το σύνολο των συνεργατών μου, γιατί βλέπαμε ότι η σύγχρονη τεχνολογία κατακυριεύει στην κυριολεξία την ψυχή και τον εγκέφαλο των παιδιών. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι διαβάζουμε κείμενα που γράφτηκαν πριν από δύο – τρείς και τέσσερεις χιλιάδες χρόνια το οφείλουμε αυτό στο γεγονός ότι ανακαλύψαμε τη γραφή. Όταν το παιδί δεν ξέρει να γράψει, στην πραγματικότητα δεν ξέρει και να διαβάσει. Και εκτός αυτού η επαφή με τη δύναμη της λογοτεχνίας είναι μια επαφή που αναζωογονεί στην κυριολεξία τον άνθρωπο. Διότι πόσες φορές όλοι μας δεν παίρνουμε ένα βιβλίο για να ξεκουραστούμε, να χαλαρώσουμε.
Η υλοποίηση
«Φτιάχνουμε ειδικές ερωτήσεις και τα παιδιά μπορούν να δουλέψουν ή κατά μόνας ή σε ομάδες, με 3 ή 4 παιδιά σε μια ομάδα. Αυτό είναι καλό γιατί αναπτύσσεται η συνεργατική σχέση, κάτι που μέσω διαδικτύου δεν γίνεται εύκολα. Επιλέγουμε λογοτεχνικά βιβλία και ανάλογα με το ποιο θέμα θέλουμε να θίξουμε. Αυτό συνεχίζεται και για τα παιδιά του Γυμνασίου με τις «Λογοτεχνικές Περιπλανήσεις» και με υπότιτλο «Μια πόλη ένας συγγραφέας». Είναι ένα πολύ σπουδαίο πρόγραμμα, γιατί μελετάς ένα βιβλίο 2, 3, 5 μήνες το διαβάζεις μια, δύο τρεις φορές, επισημαίνεις τα σημεία τα οποία θέλεις να αναλύσεις περισσότερο και πραγματοποιείς μετά μια «αυτοψία». Και βλέπεις αν και κατά πόσο η πόλη που περιγράφει ο συγγραφέας, παραμένει η ίδια, με εκείνο που έχει περιγράψει ο συγγραφέας στο βιβλίο του. Για παράδειγμα στα Γιάννενα τα παιδιά βρίσκουν ότι τα Γιάννενα είναι εντελώς αλλαγμένα σε σχέση με τα Γιάννενα του Μεσοπολέμου και ευτυχώς που σώζονται ακόμη μερικά κτίρια. Μετά διαβάζοντας Παπαδιαμάντη, θα πάνε στη Σκιάθο. Όταν διαβάζουν στη διαδρομή διήγημα «Θεσπεσία Πρωτομαγιά» που ξεκινάν από τη Χώρα να πάνε να κάνουν Πρωτομαγιά οι Σκιαθιώτες στο λιμάνι που ο Ξέρξης έβαλε το στόλο του να ξεκουραστεί για να πάει μετά για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Και είναι τόσο εμβριθής ο Παπαδιαμάντης και τόσο ανθρώπινος, που περιγράφει σαν να κάνει μια αγιογραφία, πως μια 18χρονη πανέμορφη κοπέλα, περπατώντας από το χωριό να φτάσει στο σημείο που θα γινόταν η μεγάλη γιορτή της Πρωτομαγιάς, ζεσταινόταν πολύ και πως αφαιρώντας σιγά σιγά τα ρούχα της, έδειχνε την καλλίμορφη ύπαρξή της. Και συζητούμε με τα παιδιά αν αυτή η περιγραφή είναι ανήθικη ή αν είναι καλλιτεχνική και αποκαλύπτει πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να δούμε χωρίς τα μάτια του συγγραφέα.»
Ρομποτική
«Οι επιστήμες εξελίσσονται και ανάλογα με την εξέλιξη των επιστημών θα πρέπει να αναδιαρθρώνεται και το σχολείο. Δεν είναι μια στατική υπόθεση, ούτε μπορείς να προβλέψεις τις εξελίξεις. Θα πρέπει να έχεις μεγάλη διεισδυτική ικανότητα για τις εξελίξεις του μέλλοντος. Κάθε 3-4 χρόνια πρέπει να αναπροσαρμόζεις τα προγράμματα σου. Για παράδειγμα κάνουμε Ρομποτική, και παίρνουμε βραβεία κάθε χρόνο, διότι βλέπουμε πια πως η Ρομποτική θα μπει ακόμη και στην αυτόματη οδήγηση του αυτοκινήτου. Πρέπει να παρακολουθείς τις εξελίξεις, να προσδιορίζεις τις παραμέτρους που ορίζουν ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, και για μικρό χρονικό διάστημα μπορείς να προβλέψεις τι ήθελε συμβεί, οπότε κάνεις τις αναπροσαρμογές για πολύ μικρά χρονικά διαστήματα, για μια πενταετία, για μια δεκαετία.»
Εκπαίδευση στο μέλλον, επιμόρφωση και αξιολογήσεις
«Το κυριότερο που πιστεύω ότι πρέπει να συμβεί είναι οι Πανεπιστημιακές Σχολές που βγάζουν εκπαιδευτικούς να αναπροσαρμόσουν τα προγράμματα τους. Και να κάνουν περισσότερο ευέλικτους όλους τους εκπαιδευτικούς, όλων των επιστημονικών κλάδων. Για παράδειγμα. Βγάζουμε Φυσικούς, η Φυσική είναι μια Επιστήμη η οποία εξελίσσεται Αυτή την εξέλιξη δεν πρέπει να την αφήσουμε έξω από τα αναλυτικά προγράμματα. Πρέπει να την εντάξουμε. Και για να την εντάξουν πρέπει να εκπαιδεύσουν και τους εκπαιδευτικούς που δεν προσέλαβαν από το Πανεπιστήμιο τη γνώση αυτή. Να επιμορφώνονται και οι εκπαιδευτικοί. Και όχι μόνο να επιμορφώνονται , αλλά και να αξιολογούνται. Ακούστε τι πιστεύω για την αξιολόγηση. Κατ’ αρχήν η αξιολόγηση σε οποιοδήποτε χώρο εργασίας και σε οποιοδήποτε επιστημονικό πεδίο, δεν πρέπει να έχει χαρακτήρα τιμωρητικό. Έχει βελτιωτικό χαρακτήρα. Και πως μπορεί να είναι βελτιωτικός ο χαρακτήρας της; Πρώτα εντοπίζεις τα αδύνατα σημεία των εκπαιδευτικών και μετά φτιάχνεις ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης. Διότι δεν μπορείς να κάνεις επιμόρφωση έτσι στον αέρα.»
Aν «Το θεμέλιο κάθε πολιτείας είναι η ανατροφή των νέων», όπως έλεγε ο Πυθαγόρας και αν «Η τύχη των εθνών εξαρτάται από την εκπαίδευση των νέων» όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, είναι προφανές πως τόσο η πολιτεία όσο και ο καθένας από εμάς, πρέπει να συλλογιστούμε πολύ σοβαρά και υπεύθυνα για τα θέματα παιδείας στη χώρα μας και να αξιοποιήσουμε τις καινοτόμες ιδέες.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΛΕΥΤΕΡΗ ΓΕΙΤΟΝΑ «ΣΤΑ ΑΚΡΑ» της ΕΡΤ1 -Β’ ΜΕΡΟΣ
