Λένα Καλλέργη, «Η Ποίηση εμπεριέχει την Πολιτική»

0
2178

«Αυτή η χώρα εξαντλεί τις δυνατότητες και την υπομονή σου»

Η πρώτη ποιητική συλλογή της Λένας Καλλέργη,

με τίτλο Κήποι στη άμμο (εκδόσεις Γαβριηλίδης) έρχεται για να μας θυμίσει  πως τα ποιήματα μπορούν να ανθίσουν σε στενή χωρική και χρονική εγγύτητα. Επιστροφή λοιπόν, σε έναν κήπο γεμάτο από την άμμο των λέξεων και την αγάπη για το παράδοξο.

Της Πωλίνας Γουρδέα

Με σπουδές στη Βιολογία και στη Γλωσσολογία στην Αθήνα και στο Λάνκαστερ της Αγγλίας, όπου έκανε μεταπτυχιακό και διδακτορικό, η  Λένα Καλλέργη εγκαθιστά, ενάντια στη σκληρή λογική, το πάθος για το απρόσμενο. Πάνω απ’ όλα είναι η παρουσία και ο μοναδικός τρόπος της να μιλά και να εκφράζεται με απλή γλώσσα, χωρίς να αποστερείται το βάθος της εσωτερικευμένης εμπειρίας.
«Δεν σιδερώνω. Είναι ύβρις / Να ακυρώνονται οι ζάρες.
Δεν είδα χαρακιές ποτέ / Να σβήνονται τόσο εύκολα
Γιατί τα ρούχα τις ουλές τους να ξεχνούν / Τόσο ομαλά.
Ποιος μας λειαίνει εμάς.»  ΛΙΦΤΙΝΓΚ , «Κήποι στην άμμο»

Τόσο ο τίτλος όσο και το σχέδιο που φιλοτέχνησε η Έλενα Ζουρνατζή στο εξώφυλλο της συλλογής (ένα δέντρο με ρίζα του μιαν άγκυρα), μας καθιστούν σαφές το νόημα του συμβόλου. Γη και θάλασσα συμπλέκονται, δημιουργώντας ένα σύμπαν γλωσσικής ρευστότητας, αδιαφορώντας για οτιδήποτε άλλο εκτός από το μαγεμένο τοπίο της ζωής. Το δέντρο με την άγκυρα μας υπενθυμίζει πως η λειτουργία των λέξεων έχει ως απαράβατο νόμο την ανάσα σε ένα διαφορετικό βάθος, σε μιαν άλλη ρέμβη, υποδηλώνοντας τους όρους της αγωνίας των λέξεων ανά πάσα στιγμή και σε κάθε στίχο.
«Θα διδάξω φωνητική γλάρων στα σπουργίτια.
 Στη μέση ένα μεγάλο χταπόδι / Θα στηρίζει τα κλήματα.
Και στην άκρη θα βάψω δυο δέντρα γαλάζια / Να μακραίνει ο ορίζοντας.
Ευτυχώς, δεν τα τρώω τα ψάρια.» ΚΛΗΡΟΣ, «Κήποι στην άμμο»

Για τους ανθρώπους που μπορούν να αντιληφθούν μια τέτοια μεταμόρφωση, η ποίηση της Λένας Καλλέργη θα είναι μια αποκάλυψη στην πλειοψηφία των νέων ποιητών. Η ίδια επιλέγει για έναυσμα και αρχή της, τη θάλασσα ως στοιχείο της ύπαρξης καθοριστικό και καταληκτικό, μιας και που η ύπαρξη θα ξαναγίνει άμμος. Τα τριάντα δύο ποιήματα της συλλογής ακολουθούν μια εξελικτική πορεία, που κορυφώνεται σε ανύποπτο χρόνο, ξαφνιάζοντας τον αναγνώστη ευχάριστα και κάνοντας τον να θέλει να ακολουθήσει την ποιήτρια σε αυτή τη διαδρομή ως το τέλος.

Κι επειδή το να παρουσιάζεις μια νέα ποιητική συλλογή ενεδρεύει τον κίνδυνο της ερμηνευτικής, επιλέγω να κλείσω με αυτό που μένει από τη γοητεία της ανθρώπινης παρουσίας στο κείμενο, με αυτό που βρίσκεται πέρα από τον έλεγχο του γραφέα, πέρα και μακριά από τις θέσεις που έχει υιοθετήσει. Η αισθητική συγκίνηση που απορρέει από την ποιητική συλλογή της Λένας Καλλέργη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υποσχόμενη συνέχειά της στο ποιητικό σύμπαν του τόπου.
«Πέρασα νύχτες σιωπηλός και σου μιλούσα.
Απ’ το να παίζω στο μυαλό το σμίξιμό μας / Έγινα σκηνοθέτης ουρανών.
Η απουσία σου μόνο μ’ έκανε  / Ν’ αντέξω αυτή την ύπαρξη.
Τώρα στοχεύω με το βλέμμα ένα καρέ γαλάζιο / Άδειο το θέλω από τυφώνες και πουλιά.
Αυτό το σύννεφο με κυνηγά όλη μέρα.» ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΑ, «Κήποι στην άμμο»

13 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΛΕΝΑ ΚΑΛΛΕΡΓΗ

Οι σπουδές σου στη βιολογία και μάλιστα σε μια εποχή που στη συγκεκριμένη επιστήμη γίνονται κοσμογονικές ανακαλύψεις, έχουν επηρεάσει τον τρόπο σκέψης και τον τρόπο γραφής σου;

Με έχουν επηρεάσει όλες οι σπουδές που έχω κάνει. Η βιολογία είναι μια επιστήμη γεμάτη θαύματα και χαίρομαι για όσα έμαθα εκεί, παρόλο που δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή και αγάπη. Περισσότερο έχω επηρεαστεί από τη γλωσσολογία, που την σπούδασα πάνω από δέκα χρόνια σε βάθος, και δεν νομίζω να σταματήσω ποτέ να τη χρησιμοποιώ και να την μαθαίνω – είναι για μένα ανεξάντλητη.

Τι δίνει ώθηση στην τέχνη σου;

 Η ομορφιά και η έκπληξη που βρίσκω στα πράγματα που συναντώ και στους ανθρώπους. Η ανομοιομορφία, τα διαφορετικά και παράξενα πράγματα. Αυτά βέβαια, μπαίνουν κάτω από την ομπρέλα της έκπληξης!

Ποιο θεωρείς ότι είναι το πιο άγριο πράγμα στην εποχή μας;

 Η συναισθηματική μόνωση των ανθρώπων. Δεν έχουν ενσυναίσθηση. Δηλαδή  να έχει σημασία για σένα αυτό που νιώθει ο άλλος.

 Η ποίηση είναι ένας τρόπος για να αντέχεις την πραγματικότητα;

Δεν θα πω ναι, αλλά έχει και μέρος αυτού. Να σου πω τι εννοώ. Η ποίηση που διαβάζω στα βιβλία είναι ένας τρόπος να την αντέχω. Αυτή που γράφω, όχι.

Το να γράφει κανείς ποιήματα είναι πολιτική πράξη; Και αν ναι, γιατί;

Ναι, γιατί είναι μια κοινωνική και επικοινωνιακή πράξη. Στη λέξη πολιτική δεν δίνω τη χροιά της στράτευσης, αλλά της κοινωνικής συνδιαλλαγής. Έτσι όπως αντιλαμβάνομαι εγώ τον όρο πολιτική, η ποίηση τον εμπεριέχει.

Η οικονομική κρίση και η λεγόμενη “εθνική μας κατάθλιψη” έχουν επηρεάσει τη θεματολογία σου;

 Σίγουρα, και μάλιστα όλο και περισσότερο – όμως η ποίηση είναι και μετασχηματισμός, και δεν βρίσκεις απαραίτητα στα ποιήματα τις μορφές που συναντάς και ζεις στην καθημερινότητα. Δες, ας πούμε, το ποίημα Peugeot, που είναι ένα ποίημα για την ανεργία, αλλά και για εκείνο το ασυμβίβαστο που υπάρχει στους ποιητές …και ταυτόχρονα ένα βαθιά προσωπικό ποίημα.

Έχοντας σπουδάσει στην Αγγλία, πως βλέπεις τη σημερινή τάση μετανάστευσης των Ελλήνων στο εξωτερικό; Θα μπορούσε να γίνει αυτό και δική σου επιλογή;

Θα μπορούσε, αν και θα προτιμούσα να μείνω στην Ελλάδα και να είμαι καλά, όπως και πολλοί άνθρωποι που ξέρω, οι οποίοι επιλέγουν τελικά να φύγουν. Η χώρα αυτή είναι έτσι δομημένη που εξαντλεί τις δυνατότητές σου και την υπομονή σου. Έχω δυσκολευτεί πάρα πολύ από τότε που γύρισα. Θα επιμείνω όσο αντέξω, γιατί έχοντας ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό, ένιωσα και τις δυσκολίες άλλου τύπου που συναντάς εκεί, ένιωσα και ξενιτεμένη, και μου έλειψε η γλώσσα μου και οι άνθρωποί μου. Όμως η σκέψη ότι αν θελήσω μπορώ να φύγω, να δουλέψω αλλού, κάπου με ανακουφίζει.

Τι δεν μπορείς να ανεχτείς στη συμπεριφορά των ανθρώπων;

Τα παράλογα ψέματα.

Σε τι πιστεύεις;

Πιστεύω στη φιλία. Πιστεύω στο αναπάντεχο.

Τι σε κάνει να γελάς;

Τα λογοπαίγνια, τα παιδιά και τα ζώα.

Ποιο είναι το πάθος σου;

Τα ανδρικά πρόσωπα… Έχω όμως, κι άλλα πάθη.

Πες μου έναν στίχο που θυμάσαι πάντα.

“Nothing which we are to perceive in this world / equals the power of your intense fragility”. E. E. Cummings

Τι περιμένεις να σου φέρει το μέλλον;

Περιμένω να μου φέρει μεγαλύτερη κινητικότητα, περισσότερη ομορφιά και πιο αληθινά πράγματα. Περιμένω να μου φέρει και το καλοκαίρι.

info@bookbar.gr

ΒΙΟ
Η Λένα Καλλέργη γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα. Σπούδασε βιολογία στην Πάτρα και γλωσσολογία στην Αθήνα και στο Λάνκαστερ της Αγγλίας, όπου έκανε μεταπτυχιακό και διδακτορικό. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Ποιήματά της περιλαμβάνονται στη συλλογική έκδοση “Ομάδα από ποίηση” (Γαβριηλίδης, 2010).
Η πρώτη της ποιητική συλλογή,”Κήποι στην άμμο” (2010), τιμήθηκε με το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή “Μαρία Πολυδούρη” του Δήμου Καλαμάτας, το 2011, και συμπεριλήφθηκε στην τελική λίστα υποψηφιοτήτων για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού “Διαβάζω”. Η μετάφρασή της “Giacomo Leopardi: Η νύχτα απομένει” είναι υπό έκδοση από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη.Τον Δεκέμβριο του 2011 συμμετείχε στο 1ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών που διοργάνωσε το ΕΚΕΒΙ στο Ίδρυμα Κακογιάννη.

INFO

Κήποι στην άμμο
Λένα Καλλέργη
Εκδόσεις Γαβριηλίδη 2010
Σελ. 43, Τιμή € 7,46
Βραβείο ποίησης “Μαρία Πολυδούρη” πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή – Δήμος Καλαμάτας [2011]