Από τη Μικρασία στη Μεγαλόνησο μια ανάσα χρόνος….
Η ιστορία, αγαπά την λογοτεχνία. Μέσα από τα ελληνικά λογοτεχνικά βιβλία αντηχεί, πάντα νοσταλγικό, γεμάτο συναίσθημα και βέβαια πάντα πονεμένο, το διαχρονικό τραγούδι της πατρίδας μας. Το τραγούδι του Ελληνισμού, ο οποίος κατακλύζει την παγκόσμια ιστορία, και ψαύει το μέλλον της σημερινής δύσκολης εποχής μας με αγωνία. Ένα τραγούδι που μυθιστορήματα όπως Οι σαράντα τρεις σιωπές της Λίας Μεγάλου-Σεφεριάδη, (εκδόσεις Κέδρος), συλλαμβάνουν με τρόπο τόσο απλό, όσο και μαγικό.
Γράφει η Δάφνη Μαρία Γκυ-Βουβάλη
Με όπλο της μια γραφή λιτή, αλλά και γλυκά περιγραφική, γλαφυρή και λυρική συνάμα, η Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη μιλά μες στην καρδιά μας. Κουβεντιάζει για όλα κείνα που αγαπάμε πολύ κι ας μην το συνειδητοποιούμε, και τα οποία η μοίρα και η ιστορία τα γέμισε όχι μονάχα με περηφάνια, αλλά και με πόνο. Η αρχαία και η σύγχρονη Ελλάδα, ο ακατάλυτος δεσμός που τις συνδέει, η Μικρασία και η πανέμορφη μαρτυρική Μεγαλόνησος Κύπρος, είναι όλα εδώ.
Ο ακατάλυτος δεσμός που τις συνδέει: Η αναντίρρητη απόδειξη της αρχαιολογικής σκαπάνης. Αυτή, μαζί με την ελληνική γλώσσα, είναι αδύνατον ν’ αμφισβητηθούν. Όσοι εχθροί κι αν προσπαθήσουν να τις ποδοπατήσουν.
Μια νεαρή Ελληνίδα της Αυστραλίας, η Έλλη Ευαγγελίδου, με καταγωγή από την Μικρά Ασία και την Σύμη, αδράχνοντας αφορμή από το μάθημα της ιστορίας στο σχολείο της, ζητά από την γιαγιά της να της μιλήσει για την καταγωγή της. Μέσα από τις διηγήσεις αυτής της τελευταίας, ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια της Έλλης η φοβερή ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής, ενώ λίγο αργότερα, ένα ταξίδι με την οικογένειά της στην Ελλάδα θα την συναρπάσει. Η Έλλη αποφασίζει να γίνει αρχαιολόγος, κι έτσι στα δεκαοχτώ της χρόνια, το καλοκαίρι του 1974, θα βρεθεί ως μαθητευόμενη στην ανασκαφική αποστολή του Πανεπιστημίου της στην Κύπρο.
«Βενιζελικοί και βασιλόφρονες, κομμουνιστές και εθνικόφρονες, ενωτικοί και μακαριακοί. Τρεις εθνικοί διχασμοί με επακόλουθο τρεις εθνικές τραγωδίες μέσα σε μισόν αιώνα δεν είναι και λίγες… Κι από πίσω μονίμως οι σύμμαχοι να υποδαυλίζουν και να εκμεταλλεύονται επιδέξια την αναπηρία μας…», μας λέει η συγγραφέας μέσω του πατέρα της ηρωίδας μας στην σελ. 26 του βιβλίου.
Τον Ιούλιο του 1974, η Έλλη γίνεται αυτόπτης μάρτυς της χειρότερης εξέλιξης, της προδοσίας της Κύπρου από την χούντα των Αθηνών, και της επακόλουθης τουρκικής εισβολής…
Ο ανθός: Το άλικο ρόδο του απόλυτου έρωτά της με τον Κύπριο εργάτη στις ανασκαφές, Σίμο Θεμιστοκλέους. Ο ανθός που πεθαίνει, και περνά στην αθανασία. Ο Σίμος χάνεται στα κατεχόμενα, και περνά στους 1619 αγνοούμενους. Η Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη εντάσσει με επιτυχία ένα φανταστικό πρόσωπο μέσα στο μαρτυρικό ιστορικό γίγνεσθαι της εποχής. Η νεαρή ομογενής Έλλη ζει το δράμα των συγγενών των χαμένων που τους αναζητούν, και ταυτίζεται μαζί τους, επιδεικνύοντας, όπως όλοι, μια φωτογραφία του πολυαγαπημένου της. Ταυτίζεται με την Ιστορία.
Τα χρόνια που περνούν, σαράντα τρία τον αριθμό, αναδεικνύουν ουσιαστικά τρία πράγματα, που συντελούνται παράλληλα: Την προσωπική ζωή της Έλλης που γυρνά στην Αυστραλία με το αυτοκόλλητο του «Δεν Ξεχνώ», την βαθμιαία ισοπέδωση των κατεχομένων εδαφών της Κύπρου, όχι μόνο με την πληθυσμιακή αλλοίωση, αλλά και με τον αφανισμό κάθε τι ελληνικού, είτε αρχαίο είναι αυτό είτε χριστιανικό, και την εξέλιξη της σύγχρονης Ελλάδας, που φτάνει μέχρι τις μέρες μας – τις μέρες της κρίσης.
Κι εδώ, ο στοχασμός και η φιλοσοφική διάθεση της συγγραφέως, η γεμάτη πίκρα, είναι αναπόφευκτη. Διότι η ελληνική Ιστορία, συνεχίζει να γράφεται και σήμερα. Και διότι, μαζί με την κέδρινη λάρνακα, που περιμένει πια τα οστά του αγνοούμενου Σίμου, και την αγαπημένη του Έλλη που θα επιστρέψει στην Κύπρο για να τα θάψει, αυτή η Ιστορία αναζητά εναγωνίως και τους ανθρώπους που θα φέρουν πίσω το φως αυτής της χώρας, για να παραφράσουμε κάπως τα τόσο εύστοχα γραφόμενα στην σελίδα 262 αυτού του βιβλίου…
Το σημείωμα του εκδότη
Καλοκαίρι του 1974 στην Κύπρο.
Μια δεκαοχτάχρονη Ελληνίδα της Διασποράς έρχεται σε επαφή με την αρχαιολογική σκαπάνη. Πρώτη ανασκαφή, πρώτη αγάπη, πρώτη οδύνη. Η τελευταία προσώρας τραγωδία του ελληνισμού: “η διχόνοια η δολερή”, η προδοσία, η τουρκική εισβολή και κατοχή, η χαίνουσα πληγή των αγνοουμένων. Το ασήκωτο βάρος της απουσίας τους στη ζωή των παρόντων. Στη ζωή της Έλλης, που συνεχίζεται με πλάνες και επιτυχίες, με δοκιμασίες, εξάρσεις και χαρές, μα πίσω απ’ όλα με μια βαθιά κρυμμένη νοσταλγία. Ώσπου να οδηγηθεί στο σχήμα της γαλήνης – ύστερα από σαράντα τρία ολόκληρα χρόνια, στην Κύπρο πάλι.
Ένα μυθιστόρημα για την προσωπική και συλλογική μνήμη. Τα όνειρα της πρώτης νιότης, ο πόλεμος, η μοναξιά. Το βάναυσο πέλμα της Ιστορίας. Η λεηλασία ενός πολιτισμού. Ένας έρωτας θανάτω θάνατον πατήσας. Μια κέδρινη λάρνακα που περιμένει.
INFO
Οι σαράντα τρεις σιωπές
Μυθιστόρημα
Λία Μεγάλου – Σεφεριάδη
ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 304, Τιμή € 14,00
ΒΙΟ
Η Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1945. Το 1965 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και ζει μέχρι σήμερα. Το 1966 πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό “Εποχές” του Άγγελου Τερζάκη με το διήγημα “Έντεκα γράμματα κι ένα υστερόγραφο”. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις πεζών και ποιημάτων σε περιοδικά και συλλογικές εκδόσεις. Το 1972 εκδόθηκε το πρώτο της βιβλίο, μια ποιητική συλλογή με τίτλο “Ο δραπέτης στο δέντρο”. Από τότε μέχρι σήμερα έχει εκδώσει άλλα δεκαέξι βιβλία, τα περισσότερα μυθιστορήματα. Ποιήματα και πεζά της έχουν μεταφραστεί σε διάφορες ξένες γλώσσες. Επίσης έχει ασχοληθεί και η ίδια με μεταφράσεις βιβλίων, κυρίως κοινωνικοπολιτικών. Το 2001 τιμήθηκε με το βραβείο Ιπεκτσί για το μυθιστόρημά της “Σαν το μετάξι” (Εκδόσεις Καστανιώτη, 1996).
