Λώρα, η τελευταία των Μαρξ, Ζέφη Κόλια

Η οικογένεια του Μαρξ όπως δεν την έχουμε γνωρίσει|

 Ένα ξεχωριστό βιβλίο που κεντρίζει το ενδιαφέρον μας πριν ακόμη

το ανοίξουμε, ενώ μετά την ανάγνωσή του, νιώθουμε τυχεροί που έπεσε στα χέρια μας, κι αισθανόμαστε ότι κορέσαμε την λογοτεχνική μας δίψα από μια κρυστάλλινη πηγή ιστορικής γνώσης και μυθιστορηματικής αφήγησης.  Διότι με την βιογραφική μυθιστορία της Ζέφης Κόλια με τίτλο Λώρα, η τελευταία των Μαρξ, συμβαίνει αυτό ακριβώς: Ο αναγνώστης απολαμβάνει ένα μυθιστόρημα, και μαθαίνει ιστορία την ίδια στιγμή.

 Της Δάφνης Μαρίας Βουβάλη

 Το θέμα της Ζέφης Κόλια είναι μοναδικό, καθώς λίγοι μέχρι τώρα το έχουν θίξει, ενώ παράλληλα διαθέτουμε και λίγα στοιχεία για την προσωπική ζωή των ανθρώπων που μας συστήνονται μέσ’ απ’ αυτό: Και ποιοι άνθρωποι μας συστήνονται; Οι μεγάλοι επαναστάτες και σύζυγοι Λώρα Μαρξ και Πώλ Λαφάργκ, και ο ίδιος ο πατέρας Καρλ Μαρξ με ολόκληρη την οικογένειά του.

 Και η απάντηση στο ερωτηματικό μας, έρχεται από δύο πλευρές: Πρώτον διότι  όλοι, μας συστήνονται κανονικά, αφού από διάσημα ιστορικά πρόσωπα ζωντανεύουν μπροστά μας με απλό, σεμνό αλλά και συναρπαστικό τρόπο. Ο Καρλ Μαρξ, από ιστορικό πρόσωπο-μύθος και ψυχρός ιδρυτής μιας ολόκληρης φιλοσοφίας κι ενός ολόκληρου κινήματος, του κομμουνιστικού, μας γίνεται οικείος, και αποκτά σάρκα και οστά ως κοινός θνητός με συναισθήματα και προσωπική ζωή.

 Και δεύτερον, διότι η γραφή του βιβλίου είναι πλούσια, ενώ ο τρόπος παρουσίασης των ιστορικών γεγονότων, της ζωής και της τελικής αυτοκτονίας του ζευγαριού Μαρξ-Λαφάργκ με τρόπο μυθιστορηματικό, διατηρεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο από την αρχή μέχρι το τέλος του. Το βιβλίο είναι συναρπαστικό. Το πλήθος των ιστορικών και λογοτεχνικών γνώσεων που φαίνεται σαφώς ότι έχει αποκτήσει η Zέφη Κόλια, έχει μετατραπεί σε ένα εύληπτο σύνολο ολοκληρωμένης και εμπεριστατωμένης αφήγησης και ιστορικής καταγραφής.

 Εξίσου σημαντικός είναι και ο ‘χορός’ των κορυφαίων φυσιογνωμιών που περιστοιχίζουν την οικογένεια Μαρξ και το ζεύγος Λαφάργκ, είτε πολιτικοί διανοητές κι επαναστάτες είναι αυτοί, είτε καλλιτέχνες. Αρχής γενομένης από τον αδελφικό φίλο του Καρλ Μαρξ, Φρίντριχ Ένγκελς* και τον Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν, μέχρι τον αντίπαλό του, εξέχοντα αναρχικό Μιχαήλ Μπακούνιν, τον Πιερ-Ζοζέφ  Προυντόν, και άλλους, καθώς και μια σειρά ανθρώπων της τέχνης και λογοτεχνών ειδικότερα, οι οποίοι ζουν, δρουν, και συγχρωτίζονται μέσα στο ίδιο περιβάλλον: τον Λέοντα Τολστόι, τον Ρίχαρντ Βάγκνερ, τον Μαρσέλ Προυστ, τη Γεωργία Σάνδη, τον Βίκτωρα Ουγκό, τον Σαρλ Μπωντλέρ και άλλοι, ων ουκ εστίν αριθμός. Μέσα από τα πρόσωπα όλων, ακόμη κι όταν η συγγραφέας αναφέρει ελάχιστα γι’ αυτούς, αναδύεται μια μεγάλη επαναστατική κι επαναστατημένη εποχή, αυτή του 19^ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Και καταγράφονται, βήμα-βήμα, τα ιστορικά  επιτεύγματα  που σφράγισαν την παγκόσμια κληρονομιά με φόντο το Λονδίνο, τις Βρυξέλλες και το Παρίσι του 1848, της Παρισινής Κομμούνας, και της μπελ επόκ.

 Η μυθιστορία της Ζέφης Κόλια καλύπτει τις τρείς τελευταίες μέρες της ζωής της Λώρας και του Πωλ Λαφάργκ στο Παρίσι, από το πρωί της Παρασκευής 24 Νοεμβρίου μέχρι τα χαράματα της Κυριακής 26 Νοεμβρίου του 1911, (οπότε και τους βρήκαν νεκρούς μέσα στο σπίτι τους στο παρισινό προάστιο της Ντραβέιγ), κι εξελίσσεται με εξαιρετικά γοητευτικές και ταιριαστές μεταξύ τους παλινδρομήσεις μέσα στον χρόνο, από το παρόν στο ιστορικό παρελθόν του βίου τους και της οικογένειάς τους, σε κάθε κεφάλαιο.

 Η αφήγηση της ζωής τους συντελεί έναν κύκλο οπωσδήποτε  συναισθηματικά φορτισμένο από την πλευρά του Πωλ Λαφάργκ τουλάχιστον, εξαιτίας της εφηβικής απόφασής του να αυτοκτονήσει μαζί με την γυναίκα του προτού κλείσει τα εβδομήντα του χρόνια, και τον καταλάβουν τα γηρατειά. Ο κύκλος αυτός αρχίζει και τελειώνει στην οικία του ζεύγους στην Ντραβέιγ, αφού στο ενδιάμεσο η συγγραφέας μας έχει ξεναγήσει στα προσωπικά δράματα, τις ευτυχισμένες στιγμές και την έξαρση μιας ολόκληρης ζωής των οικογενειών Μαρξ και Λαφάργκ, από την Κούβα σε σχεδόν όλη την Ευρώπη, μέσα από αλλεπάλληλες εξορίες και φυλακίσεις, με κατάληξη το Παρίσι. Η Λώρα, ως αφανής και μεγάλος ήρωας αυτής της ιστορίας, ακολουθεί τον Πωλ στο πέρασμά του ‘σε μια νέα ακτή’, χωρίς να εκφράσει διαφορετική άποψη, υπακούοντας στην τεράστια αγάπη που τρέφει στον σύζυγό της επί δεκαετίες.

 Το βιβλίο τελειώνει με την κηδεία τους, στις 3 Δεκεμβρίου του 1911, και τα όσα σχετικά με το ζεύγος μεσολάβησαν από τότε μέχρι σήμερα.

 Ένα βιβλίο γραμμένο για μια μεγάλη εποχή, που έρχεται τόσο πολύ σε αντίθεση με την μετριότητα και την μαύρη σήραγγα του σήμερα…

 info@bookbar.gr 

• Φωτο: Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς με τις κόρες του Μαρξ, Λόρα, Ελεανόρ και τη Τζένη. Η φωτογραφία αυτή έγινε γνωστή το 1948, όταν ο εγγονός του Μαρξ  Edgar Longuet τη δώρισε στο Ινστιτούτο Μαρξισμού Λενινισμού στη Μόσχα.

INFO

Λώρα, η τελευταία των Μαρξ

Ζέφη Κόλια

Εκδόσεις Μεταίχμιο 2013

Σελ.  370, Τιμή € 15,50

ΒΙΟ

Η Ζέφη Κόλια γεννήθηκε στον Πειραιά και μεγάλωσε στη Νίκαια. Σπούδασε δημοσιογραφία, χωρίς ωστόσο να την ασκήσει επαγγελματικά. Έχει εκδώσει τρία μυθιστορήματα και το παιδικό “Ποφ Καφέ, το στέκι των παράξενων πλασμάτων” (2004). Επιμελήθηκε και συμμετείχε σε τρεις συλλογές διηγημάτων και μετέφρασε για τις εκδόσεις “Οξύ” το βιβλίο “Ο μαύρος γάτος και άλλες ιστορίες τρόμου” του Edgar Allan Poe” (2009). Διηγήματά της έχουν φιλοξενηθεί σε εφημερίδες, έντυπα και sites. Αρθογραφία της έχει δημοσιευτεί στα περιοδικά “Νέα Οικολογία”, “Αντί”, “Εποχή”, “Λιμάνι”, “Διαβάζω”, “Index”.