Η Μελανίππη στη χώρα των Κενταύρων
“Οι γυναίκες είναι πρωτίστως σεξουαλικά όντα όπως και οι άντρες”
Η Μαρία Γιαγιάννου με το νέο της μυθιστόρημα Μελανίππη 
(εκδόσεις Σμίλη 2012) κλείνει πονηρά το μάτι απέναντι σ’ ένα θέμα κομβικό: τη γυναίκα και το μύθο. Η Μελανίππη είναι ένα δισυπόστατο πλάσμα, μισή γυναίκα και μισή άλογο, αιχμάλωτη του εαυτού της προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ του ανθρώπινου και του ζωώδους στοιχείου. Το άλογο μέρος της φύσης της είναι εκείνο που την κάνει να ντρέπεται και να κρύβει τον εαυτό της από τους ανθρώπους, ένα σώμα φτιαγμένο από ρεαλισμό και φαντασία ανεπανάληπτα μοναδικό και άκρως επικίνδυνο μιας και που η αναγνώριση της ζωικής της ορμής είναι αδιαμφισβήτητη.
Ένα πρωτότυπο υπαρξιακό θρίλερ – μυθιστόρημα για την αποδοχή της προσωπικής μας ιδιαιτερότητας και την ανεπανάληπτη μοναδικότητα της κάθε ύπαρξης που παλεύει να ενώσει τα κομμάτια εκείνα που ενώ φαίνονται διαφορετικά μεταξύ τους, συνθέτουν την ολότητά μας.
Η Μαρία Γιαγιάννου μιλά στο Book Bar για τη γυναίκα και τη μυθολογία, τη διπλή φύση των ανθρώπων, την έλλογη και την άλογη πλευρά καθώς και για το ιδυοφυές “τέρας” που υπάρχει μέσα μας.
Συνέντευξη στην Πωλίνα Γουρδέα
Μελανίππη: Μελάνι και Ιππος: Το δισυπόστατο στοιχείο της ύπαρξης πόσο έχει επηρεάσει τη γραφή σου ως γυναίκα – συγγραφέα;
Η κατεύθυνση της επιρροής είναι μάλλον αντίστροφη, δηλαδή η «δυναμική της γραφής μου ως (γυναίκας) συγγραφέα», όπως το έθεσες, μια δυναμική που καλπάζει μέσω του μύθου προς την έρευνα της ανθρώπινης ψυχολογίας, με οδήγησε σε ένα θέμα, το οποίο θίγει το δισυπόστατο της ύπαρξης. Θεωρώ τον ανθρώπινο ψυχισμό πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση διχασμών˙ ίσως τα δίπολα να είναι ένας τρόπος να σχηματοποιούμε την πολυσύνθετη φύση μας. Το ενδιαφέρον μου για τις μπερδεμένες υπάρξεις, που αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως φορέα πολλών εαυτών – είτε αυτό είναι δείγμα παθογένειας είτε είναι απλώς αναποφασιστικότητας («ο ένας μου εαυτός θέλει αυτό και ο άλλος εκείνο») – είναι έντονο και ίσως αυτό να με οδήγησε, μεταξύ άλλων, στην Μελανίππη. Σ’ αυτόν τον μελανό ίππο, που είναι εκ των πραγμάτων και εκ των γραμμάτων ένας ίππος από μελάνι.
Το θέμα του μυθιστορήματος κατάγεται από τον μύθο για τους Κενταύρους. Ήταν η τερατομορφία εκείνο που σε απασχόλησε κατά τη συγγραφή της Μελανίππης;
Είναι παράξενο ίσως, όμως ποτέ δεν σκέφτομαι την Μελανίππη ως τέρας με την τρέχουσα έννοια. Η ίδια φυσικά αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως τέτοιο (… να είσαι Κένταυρος στην πόλη των ανθρώπων, όσο νά’ ναι, σε αναστατώνει κάπως), αλλά εκπλήσσει το γεγονός ότι η ανθρωπομορφία της την τρομάζει ενίοτε περισσότερο από το αλογίσιο μέρος της. Έπειτα, η έκφραση «τέρατα και σημεία» αναφέρεται σε συμβάντα και έργα που προκαλούν κατάπληξη (νέο λεξικό Δημητράκου), όχι αποστροφή και όντως η ηρωίδα εμφανίστηκε αρχικά ως ένα τέτοιο φαινόμενο, όχι απαίσιο αλλά εντελώς αναπάντεχο. Μέσω του πλάσματος «Μελανίππη» εκφράζω ίσως τον ευσεβή πόθο η κοινωνία να μπορούσε να αποδεχτεί εκείνο το «τέρας» που είναι ο ιδιοφυής, ο χαρισματικός, ο ξεχωριστός, όσο και το άλλο «τέρας» που είναι ο πληγωμένος, ο ανάπηρος, ο δύσμορφος, ο ξένος.
Θεωρείς ότι υπάρχει τρόπος να αναγνωρίσουμε το Άλογο κομμάτι μέσα μας μέσω της γραφής; Έχει έρθει η στιγμή να ξετυλίξεις τον εαυτό σου στη γραφή και αν ναι, με τι κόστος;
Όσο κι αν ο μέγας γητευτής του Αλόγου, κύριος Φρόιντ (που αγαπάμε να τον απωθούμε), έπιασε το ‘Αλογο απ’ το χαλινάρι, παραμένει για τον καθένα μας απροσπέλαστο και κανείς δεν μπορεί να το καβαλήσει. Αφήνει τα ίχνη του στη γραφή, αλλά νομίζω ότι πρέπει να απομακρυνθείς πολύ από αυτό που έγραψες, για να δεις τι έγραψε το ασυνείδητό σου όσο εσύ κοιμόσουν το ύπνο του «δικαίου» Εγώ. Πιο πιθανό είναι να γνωρίσουμε ένα είδος ελευθερίας γράφοντας. Και διαβάζοντας. Ναι, σίγουρα αισθάνομαι έτοιμη να ανακαλύψω εαυτούς (δικούς μου και άλλους) μέσω της γραφής. Το μόνο κόστος είναι η έκθεση. Κατά τα άλλα, όλα στη συγγραφή και την σχέση με τον αναγνώστη, είναι κέρδος για μένα, με την προϋπόθεση ότι είναι για έναν ακόμα. Εκείνον που επιβραβεύει το θράσος μου με την αναγνωστική του απόλαυση.
Οι γυναίκες ως κοινωνικό φύλο στη σύγχρονη εποχή πόσο έχουν αλλάξει οικειοθελώς το βιολογικό τους φύλο και κατά συνέπεια τη σεξουαλικότητα τους; Πιστεύεις ότι η σεξουαλικότητα είναι μία κοινωνική κατασκευή, και αν ναι τι χώρο δίνει η γυναίκα του σήμερα στην επιθυμία της για ένα ερωτικό σώμα;
Το βιολογικό φύλο, ακόμα κι αν αλλάξει κατόπιν εγχείρισης, καθορίζει δια παντός την ταυτότητά μας. Περνάμε τη ζωή μας υπεραμυνόμενοι/ες ή αντιμαχόμενοι/ες το βιολογικό μας φύλο με κοινωνικά όπλα (π.χ. το σέξι φόρεμα ή τα δυνατά μπράτσα είναι κοινωνικά όπλα, άλλοτε υπέρ άλλοτε εναντίον – δεν είναι εύκολο να πει κανείς – μιας υγιούς σεξουαλικότητας). Μετά χαρακτηρίζουμε το υποταγμένο φύλο μας ως κοινωνικό, αυτό μας καθορίζει εκ νέου και το αντιμαχόμαστε ξανά με θεωρητικά όπλα (π.χ. τα όπλα του φεμινισμού για τις γυναίκες ή διάφορες μεταδαρβινικές θεωρίες για τους άνδρες). Οι γυναίκες είναι πρωτίστως σεξουαλικά όντα, όπως και οι άνδρες, αλλά η κοινωνία έχει κακομεταχειριστεί ανελέητα κυρίως τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Είναι πολύ δύσκολο να συμφιλιωθεί μια γυναίκα με το σώμα της, ακόμα κι αν αυτό είναι καλλίγραμμο, διότι αυτή παραμένει μια ιδιότητα του καθρέφτη (όπου καθρέφτης σημαίνει πρώτα το βλέμμα ενός άλλου κι έπειτα το δικό μου), ενώ η σχέση με το σώμα είναι καταρχήν πνευματική. Πιστεύω ότι, στις δυτικές κοινωνίες, η γυναίκα διεκδικεί ένα ερωτικό σώμα πολύ περισσότερο απ’ όσο διεκδικεί τον ίδιο τον ερωτισμό. Η μάχη με το άλλο φύλο είναι σύνηθως λιγότερο σφοδρή από τη μάχη με το ίδιο σου το φύλο… Ελπίζω να έδωσα μια σχετικά διαυγή απάντηση στην τόσο ενδιαφέρουσα ερώτησή σου! Ζήτω ο έρωτας!
ΒΙΟ
Η Μαρία Γιαγιάννου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Επικοινωνία & ΜΜΕ, Πολιτιστική Διαχείριση και Φιλοσοφία της Τέχνης. Αρθρογραφεί για θέματα τέχνης και πολιτισμού στον έντυποκαι ηλεκτρονικό Τύπο και ασχολείται με την επιμέλεια εκθέσεων. Έχει εκδώσει μία συλλογή έμμετρων διηγημάτων με τίτλο Ο ταξιδιώτης του Άλλοτε(Κάκτος, 2006). Τρεις θεατρικοί της μονόλογοι έχουν παρουσιαστεί στο βαριετέ «Μιούζικαλ Τσέπης»(2009-2010) και το θεατρικό της έργο Εκτός Εαυτού (2010) στο θέατρο «Συν Κάτι». Διατηρεί το μπλογκ «Η Γραπτομηχανή της Μ». Η Μελανίππη είναι το δεύτερο βιβλίο της.
INFO
Μελανίππη
Μαρία Γιαγιάννου
Εκδόσεις Σμίλη 2012
Σελ. 118, Τιμή € 10
