«Χαρακτήρες που θα ήθελα να τους πάρω συνέντευξη»
Φράκταλ – Διηγήματα
«Φράκταλ είναι το γεωμετρικό σχήμα που επαναλαμβάνεται αυτούσια. Έτσι και τα κοινά σημεία στις ιστορίες του βιβλίου. Τα απωθημένα, οι απολιθωμένες σκέψεις, τα όνειρα, το άγχος και η ελπίδα που κλείνει ο κάθε κύκλος του κόσμου πίσω από τη σπασμένη βιτρίνα. Ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο σε διαφορετικές σάρκες. Ένα μορφοπλασματικό σύνολο, απείρως περίπλοκο. Κάτι σαν τα διηγήματα του βιβλίου.» μας εξηγεί ο Μοχάµεντ Ι. Μπεν Γκούζι απαντώντας στην ερώτηση, πώς εμπνεύστηκε τον τίτλο για την πρώτη συλλογή διηγημάτων του που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πηγή.
Συνέντευξη στην Ελπίδα Πασαμχάλη
Γεννημένος το 1985 στην Αθήνα από Λίβυους γονείς και απόφοιτος της Σχολής Δημοσιογραφίας, ο Μοχάµεντ Ι. Μπεν Γκούζι φανερώνει ένα ανήσυχο και δραστήριο πνεύμα, που διερευνά τις βαθύτερες αιτίες των γεγονότων και δεν εφησυχάζει. ‘Έχει εργαστεί στη Λιβύη και στην Τυνησία σε τοπικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, ενώ συμμετείχε και στη δημιουργία του βραβευμένου φιλμ – ντοκιμαντέρ «Το Τραγούδι του Γιουσέφ (Yusef’s somg) του Κώστα Πλιάκου, σε παραγωγή Wideangle. Κατά τη διάρκεια του εµφυλίου πολέµου της Λιβύης και της Αραβικής Άνοιξης, κάλυψε ως δηµοσιογράφος και διερµηνέας τα γεγονότα της εξέγερσης, γράφοντας στον ελληνικό Τύπο. Όσο για τη δημιουργία της πρώτης του συλλογής διηγημάτων ο ίδιος της αποδίδει στην ανάγκη να βάλει σε τάξη ανεπεξέργαστες εικόνες που υπήρχαν στο μυαλό του και μας μιλά για τη θεραπευτική δύναμη των λέξεων.
- Πως προέκυψαν τα διηγήματα του βιβλίου; Θα ήθελες να μας μιλήσεις γι αυτά;
Το κάθε διήγημα συνοδεύει και μια εποχή, μια φάση που περνούσα. Συνήθως μια ταραχή. Υπάρχουν διηγήματα στο βιβλίο που γράφτηκαν δέκα χρόνια πριν, τότε που ανακάλυψα την μαγεία των λέξεων και την φαρμακευτική τους ικανότητα. Από εκεί και πέρα υπάρχουν διηγήματα σαν τον Αλλοπρόσαλλο, που με βοήθησαν να βάλω σε τάξη κάποιες σκέψεις, να μιλήσω μέσα από άλλον χαρακτήρα για το τι με πνιγεί. Και τότε με έπνιγε η πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας το 2016. Η ανεργία μου και που μπορεί αυτή να με φτάσει.
Ο Ιθαγενής 17 2 011, γράφτηκε όταν γύρισα από τη Λιβύη το 2011, για να κρατήσω ισορροπία ανάμεσα σε δυο κόσμους. Ενώ το «Σφυρί και λυχνάρι» αποτυπώνει μια γενικευμένη μιζέρια που μύριζα κάθε πρωί στο μετρό.
- Υπάρχουν βιωματικά στοιχεία σε αυτά ή πρόκειται για διηγήματα φαντασίας;
Ναι, υπάρχουν. Όμως συνδυάστηκαν με φαντασία.
Αλλά ακόμα και η φαντασία, είναι βιωματική.
- Η ιδιότητα του δημοσιογράφου σε έχει επηρεάσει στη συγγραφή των διηγημάτων; Αν ναι, με ποιο τρόπο;
Αν και είναι μια ιδιότητα που έχω καιρό να εξασκήσω, μου έχει χαρίσει ήδη τα πρώτα ερεθίσματα. Χάρης σε αυτήν γράφτηκε το Φράκταλ. Ανέκαθεν ήθελα να “εκμεταλλευτώ” την δημοσιογραφία για αυτόν τον λόγο. Δεν μπορεί από μόνη της η φαντασία να δημιουργήσει.
- Ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη και η Αραβική Άνοιξη που έζησες ως δημοσιογράφος παρουσιάζονται στα διηγήματα αυτά; Αν ναι, με ποιο τρόπο;
Στο διήγημα, ο Ιθαγενής 17 2 011, προσπαθώ -πάντα μέσα από σουρεάλ διάσταση- να δώσω μια εικόνα για το πως ζούσαν οι άνθρωποι στη Λιβύη, κάτω από την παράνοια ενός νουάρ δικτάτορα. Αυτό το κομμάτι βασίζεται σε διηγήσεις και πως φανταζόμουν εγώ όταν ήμουν μικρός, αυτόν τον Καντάφι που ανέφεραν συνεχώς οι γονείς μου στις ψιθυριστές κουβέντες με τους φίλους τους.
Το δικό μου μερίδιο στην ιστορία είναι περισσότερο η περιγραφή όχι του πολέμου, αλλά το πως έζησα στην επιστροφή μου την στάση του κόσμου εδώ, απέναντι στις αγνές προθέσεις ενός λαού που απλά ζητούσε περισσότερη ελευθερία. Υπάρχει βέβαια στο διήγημα, για να τα λέμε όλα, και το αποτύπωμα της Νατοϊκής επέμβασης και της πορείας που πήρε το όλο πράγμα που λέγαμε Άνοιξη…
- Υπάρχουν κοινά σημεία ανάμεσα στη δημοσιογραφία και λογοτεχνία; Ποια πιστεύεις πως είναι και ποια είναι κατά τη γνώμη σου η κυριότερη διαφορά;
Δεν ξέρω αν είμαι ειδικός να απαντήσω στην πρώτη ερώτηση. Αλλά το ότι ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Όργουελ και ο Χέμινγουεϊ ήταν δημοσιογράφοι πρέπει να το έχουμε υπόψιν μας.
Τώρα για την κυριότερη διαφορά, σίγουρα θα απαντήσω τα όρια. Τα μη υπάρχοντα όρια που μπορείς να διαβείς στην λογοτεχνία. Την φαντασία, την μαγεία, την ελευθερία. Το να φτιάχνεις εσύ τους κόσμους και να γίνεσαι ταυτόχρονα ο ανταποκριτής – Να μεταδώσεις στην πραγματικότητα ένα διαφορετικό ρεπορτάζ.
- Σκέφτεσαι να συνεχίσεις τη λογοτεχνική σου διαδρομή; Υπάρχουν και άλλες ιστορίες στις «αποσκευές» σου;
Έχω μια ιστορία που γυροφέρνω καιρό στο μυαλό μου και έχω γράψει κάποια προσχέδια. Από την ιδέα στην υλοποίηση βέβαια, είναι ο βαθύτερος και μακρύτερος δρόμος.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ο κόσµος πίσω από τη σπασµένη βιτρίνα είναι εµπνευσµένος από βιώµατα, διηγήσεις και µπόλικη φαντασία! Είναι το παράλληλο σύµπαν όσων δεν σου επιτρέπει η δηµοσιογραφία να γράψεις. Χαρακτήρες που θα ’θελα να τους πάρω συνέντευξη, από ιστορίες φτιαγµένες για ντοκιµαντέρ.
Το Σφυρί και λυχνάρι περιγράφει τη γραφικότητα του σύγχρονου προλεταριάτου. Η µιζέρια του εργάτη µιµείται τον δογµατισµό, η ποίησή του, όµως, θυµίζει το επαναστατικό παρελθόν του. Ψιθυρίζει µε τη βοήθεια του τσίπουρου, µας συστήνει στη µακρόχρονη επιθυµία του. Αλλά οι επαναστατικές συνθήκες, ίσως, ήρθαν κάποια στιγµή σε ένα µπουκάλι ρούµι. Τις αντιλήφθηκε άραγε ο εργάτης;
Ο Ιθαγενής 17 2 011 είναι ένα διήγηµα βασισµένο σε διηγήσεις και µια ανέµελη εκδοχή της Λιβυκής επανάστασης. Ένα ταξίδι σε δυο κόσµους.
Ο Αλλοπρόσαλλος είναι µια ιστορία µε αρκετά χρώµατα, το ηµερολόγιο ενός αντιδραστικού ζωγράφου. Μια µίξη κοινωνικών ζητηµάτων, καλλιτεχνικών αναζητήσεων, ναρκωτικών, προϊστορικών χρωµάτων και ψυχοτρόπων σκέψεων. Μια αναζήτηση της ανεµόσκαλας που οδηγεί στον ουρανό, πάντα µέσα από λάθος επιλογές.
Στο Φράκταλ βιώνουµε τη µετενσάρκωση. Η ιστορία εξελίσσεται µέσα από ερωτήσεις –µια µορφή υπερρεαλιστικής δηµοσιογραφίας– συνεντεύξεις µε µάγους, παράνοµους και λανθασµένα όντα. Ρεπορτάζ από τον δρόµο, την έρηµο, τα ψυχιατρεία και τα πορνεία.
Το Πανηγύρι του Αγίου Ανθρώπου είναι µια σουρεάλ ιστορία που µυρίζει το άρωµα του πατέρα µου. Μια µεταθανάτια συνάντηση.
INFO
ΦΡΑΚΤΑΛ
ΜΟΧΑΜΕΝΤ Ι. ΜΠΕΝ ΓΚΟΥΖΙ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΗΓΗ
Σελ. 158, Τιμή € 13,00
