Εμπιστευτική επιστολή σε μεγάλους που σκέφτονται |
Πώς προστατεύουμε άραγε ένα παιδί από τις επιπτώσεις της κρίσης;
Έχοντας αυτό το ερώτημα να μας τυραννά σε μια περίοδο ακραίας αβεβαιότητας, την απάντηση μας τη δίνει ο Νίκος Σιδέρης στο τελευταίο του βιβλίο Μιλώ για την κρίση με το παιδί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο συγγραφέας-ψυχαναλυτής καταπιάνεται με ένα θέμα που μας αφορά όλους, την κρίση αλλά και την δυνατότητα υπέρβασης των εμποδίων στην απρόσκοπτη επικοινωνία του ενηλίκου και του παιδιού.
Της Πωλίνας Γουρδέα
«Οι γονείς σε κάθε περίπτωση και με όλες τους τις δυνάμεις οφείλουν να καλύπτουν, βιολογικά και ψυχολογικά, τα παιδιά τους απέναντι στις επιπτώσεις της κρίσης, υλικές και ψυχολογικές». Νίκος Σιδέρης, Μιλώ για την κρίση με το παιδί, εκδόσεις Μεταίχμιο 2013
Λέγοντας κρίση αναφερόμαστε στην απότομη όξυνση ενός προβλήματος με συνέπειες όπως η αστάθεια, το άγχος και η αβεβαιότητα για ένα μέλλον που φαντάζει δυσοίωνο. Το παιδί ως αποδέκτης αυτής της κατάστασης βρίσκεται αντιμέτωπο με φόβους και ανεπάρκειες των γονιών που προσπαθούν, μέσα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, να κρατήσουν τη συνοχή της οικογένειας. Τι γίνεται όμως, όταν η απελπισία και η απόγνωση χτυπούν την πόρτα του εκάστοτε σπιτικού;
«Η απόγνωση είναι μια ψυχική αίσθηση ένα βήμα πιο πέρα από την απελπισία (την έλλειψη ελπίδας). Απελπισία σημαίνει ότι δεν έχεις καμιά ελπίδα μέσα σου, αλλά ψυχικά είσαι σε θέση να επιχειρήσεις είτε να διαφύγεις, είτε να παλέψεις». (σελ. 67)
Ο Νίκος Σιδέρης προτείνει μια στάση απέναντι στη κρίση που έχει ως κυρίαρχο συστατικό της τη θέληση για δημιουργία ηθικών υποκειμένων, δηλαδή ένα είδος μάθησης για το τι πραγματικά έχει αξία σε αυτή τη ζωή. Η ανατροφή ενός παιδιού είναι το κλειδί για την καλύτερη διαχείριση της εφιαλτικής έννοιας της κρίσης, με σκοπό τη νοηματοδότηση του κόσμου γύρω μας.
«Και η απλή επίγνωση του ότι, και σε συνθήκες ακραίας δοκιμασίας, υπάρχει μια τέχνη του αντεπεξέρχεσθαι είναι από μόνη της μέγιστο μάθημα ζωής για το παιδί, που θα γραφτεί στην ψυχή του με μεγάλο συντελεστή σαν οδηγός για όλη την κατοπινή πορεία του». (σελ. 146)
Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο του Νίκου Σιδέρη είναι όντως μια εμπιστευτική επιστολή σε μεγάλους που σκέφτονται ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στους γονείς οδηγεί σε δύστυχες συνειδήσεις των σύγχρονων υποκειμένων. Αντίδοτο λοιπόν, σε όλα αυτά τα νεφελώδη μορφώματα είναι η ενδυνάμωση της προσωπικότητας και η διατήρηση της χαράς στην παιδική ψυχή που έχουμε μπροστά μας. Και κάτι που οφείλουμε να θυμόμαστε: Η αθωότητα του παιδιού, έλεγε ο Ιερός Αυγουστίνος, έγκειται στα αδύναμα μέλη του κι όχι στις προθέσεις του.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Η κρίση είναι για όλους, μεγάλους και μικρούς, δοκιμασία. Υλική και ψυχική. Ιδιαίτερα μέσα στην καταιγίδα, το παιδί περιμένει από τους μεγάλους να του παράσχουν ασπίδα και χάρτη. Προστασία και προσανατολισμό. Ομπρέλα και λόγια. Να σταθούν πλάι του και να μιλήσουν μαζί του.
Ποιος είναι ο σκοπός αυτής της συνομιλίας; Πότε θα μιλήσει ο μεγάλος στο παιδί για την κρίση; Τι θα του πει; Και, το σπουδαιότερο, πώς θα του μιλήσει;
Το βιβλίο αυτό προσεγγίζει τέτοια ερωτήματα με τρόπο κατανοητό και άμεσα εφαρμόσιμο στην πράξη. Οι απαντήσεις του βασίζονται σε διεισδυτικές αναλύσεις των ψυχολογικών πτυχών της κρίσης και σε βαθιά γνώση του κόσμου των παιδιών. Παρέχοντας πολύτιμα εργαλεία σε γονείς, δασκάλους, παιδαγωγούς, αλλά και σε κάθε μεγάλο που έχει ζωτική σχέση με το παιδί ή ευθύνη για την εξέλιξή του: ειδικούς ψυχικής υγείας, κοινωνικούς λειτουργούς, διαμορφωτές της κοινής γνώμης, συγγραφείς βιβλίων για παιδιά… Βοηθώντας τους να μιλήσουν με το παιδί κατά τρόπο που προστατεύει τον ψυχικό του κόσμο από τα πλήγματα και τις απειλές και μετουσιώνει τη δοκιμασία σε πολύτιμα μαθήματα ζωής. Ενώ ταυτόχρονα παρέχει σε κάθε σκεπτόμενο πολίτη, τροφή για σκέψη και βαθύτερη κατανόηση των ανθρώπινων πλευρών και των ψυχολογικών μηχανισμών της κρίσης. Συμβάλλοντας στην προσωπική και τη συλλογική αυτογνωσία. Καθώς και στο να μετατραπούν οι εμπειρίες της αντιξοότητας σε πλαίσιο αναβάθμισης για όλους: τα παιδιά, τους μεγάλους, την κοινωνία και τον πολιτισμό μας.
ΒΙΟ
Ο Νίκος Σιδέρης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952 και σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για μεταπτυχιακές σπουδές (ειδικότητα ψυχιατρικής, ιστορία και νευροψυχολογία-νευρογλωσσολογία). Είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, διδάσκων ψυχαναλυτής της Ψυχαναλυτικής Σχολής του Στρασβούργου (Ε.P.S.) και μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ψυχανάλυσης (FEDEPSY). Εργάζεται στην Αθήνα ως ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και οικογενειακός θεραπευτής. Έχει διδάξει, μεταξύ άλλων, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Κολλέγιο Αθηνών, στο Deree College. Από το 2003 διδάσκει στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ το μάθημα “Αρχιτεκτονική και Ψυχανάλυση” και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το μάθημα “Εικαστική δημιουργία και φαντασίωση του καλλιτέχνη: Η περίπτωση του ερωτισμού”. Έχει εκδώσει μελέτες, δοκίμια καθώς και ποίηση και πεζογραφία. Μεταξύ άλλων έχει δημοσιεύσει τα βιβλία: “Η εσωτερική διγλωσσία” (1995), “Αρχιτεκτονική και Ψυχανάλυση: Φαντασίωση και κατασκευή” (2006), “Όπως ειπώθηκαν εκεί και ακούστηκαν: Μυστικά και αλήθειες από το ντιβάνι του ψυχαναλυτή” (2008), “Ο Φρόυντ κρυπτο-κόκκινος; Ιστορία, θεωρία, φαντασίωση” (2009).
INFO
Μιλώ για την κρίση με το παιδί
Νίκος Σιδέρης
Εκδόσεις Μεταίχμιο 2013
Σελ. 163, Τιμή € 9,90
Σχετικά θέματα
Νίκος Σιδέρης , Ένα τραγούδι για τον Ορφέα
Νίκος Σιδέρης ψυχίατρος, συγγραφέας: Η ανατομία της παιδικής επιθετικότητας Συνέντευξη
