Αναφορές στους αρχαίους ‘Έλληνες αοιδούς από τη Σουηδική Ακαδημία/
Και ναι, το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2016 πηγαίνει στον Bob Dylan και ποτέ άλλοτε στην ιστορία του θεσμού, τα media δεν ήταν τόσο έτοιμα να το υποδεχτούν και να αποθεώσουν. Διότι –κακά τα ψέματα- όσο δημοφιλής και ευρείας αποδοχής κι αν είναι ένας συγγραφέας, ποτέ δεν μπορεί να συναγωνιστεί τη δημοτικότητα και τη δόξα ενός σταρ της μουσικής. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο 75χρονος σήμερα Ντίλαν όχι μόνο είναι ένας σταρ παγκόσμιας εμβέλειας αλλά και ένας ζωντανός θρύλος.
Αν λοιπόν αρκετές από τις μέχρι σήμερα επιλογές της Σουηδικής Ακαδημίας, προκάλεσαν αμηχανία ακόμη και στους εξειδικευμένους δημοσιογράφους, που εναγωνίως και την τελευταία στιγμή αναζητούσαμε σε αρχεία, σε βιβλιοθήκες και εκδότες κάποια παραπάνω στοιχεία για να συμπληρωθεί το προφίλ και η εργογραφία των συγγραφέων, αν «οργώναμε» το διαδίκτυο για να ανακαλύψουμε κάποιο αξιόλογο φωτογραφικό υλικό, στην περίπτωση του Bob Dylan συνέβη το αντίθετο ακριβώς. Τα στοιχεία, οι αναρτήσεις, οι δημοσιεύσεις,, τα άρθρα, οι φωτογραφίες, τα βίντεο και φυσικά τα τραγούδια του μεγάλου τραγουδοποιού άρχισαν να καταφθάνουν σαν παλιρροϊκό κύμα. Από την Wikipedia μέχρι το You Tube και από τις μεγάλες διεθνείς ειδησεογραφικές ιστοσελίδες, μέχρι το προσωπικό του Official Website. Ήταν αρκετή μια απόφαση της Ακαδημίας στη Στοκχόλμη για να γίνει …σεισμός στo Google.
O ίδιος πάντως μέχρι αργά τη νύχτα τηρούσε σιγή ιχθύος .Σε αντιδιαστολή με το noberlprize.org όπου ο Bob Dylan ήταν το πρώτο θέμα, στο bobdylan.com (η προσωπική του ιστοσελίδα) το Nobel Prize απουσίαζε και δεν είχε γίνει καμία αλλαγή ή αναφορά στην απονομή του διαπρεπούς βραβείου. Συνέχιζε να έχει πρώτο θέμα την παγκόσμια περιοδεία του, που ξεκινά στις 16 Νοεμβρίου 2016 και για το Νόμπελ Λογοτεχνίας ούτε φωνή ούτε ακρόαση.
Πρώτο Νόμπελ Λογοτεχνίας σε Αμερικανό μετά από 23 χρόνια
Είναι το πρώτο Νόμπελ Λογοτεχνίας σε έναν μουσικό και to πρώτο Νόμπελ Λογοτεχνίας σε Αμερικανό μετά από 23 χρόνια. Το προηγούμενο δόθηκε το 1993 στην διακεκριμένη αφροαμερικανίδα συγγραφέαToni Morrison. Και ναι η επιλογή του Bob Dylan ήταν ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας έκπληξη. Το όνομα του θρυλικού μουσικού βρισκόταν στα «φαβορί» των Νόμπελ τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα τη περσινή χρονιά που είχε θεωρηθεί σχεδόν σίγουρο. Πέρσι όμως η Σουηδική Ακαδημία είχε προτιμήσει την ουκρανικής καταγωγής Σβετλάνα Αλεξίεβιτς και μετά από αυτό η υποψηφιότητα Bob Dylan είχε σχεδόν ξεχαστεί. Και αποκλειστεί. Κάποιες μάλιστα ιστοσελίδες στο εξωτερικό διακινδύνευσαν να εξηγήσουν τη στάση της Σουηδικής Ακαδημίας και παραμονές της απονομής του φετινού Νόμπελ αναρτήθηκαν περισπούδαστα άρθρα με τίτλους «Γιατί το Νόμπελ Λογοτεχνίας δεν θα δοθεί στον Bob Dylan» για να εκτεθούν λίγες μέρες αργότερα.
Ζητωκραυγές και χειροκροτήματα στη Σουηδική Ακαδημία
Στα φετινά φαβορί κυριαρχούσαν τα ονόματα του Σύριου ποιητή Άδωνη (Adunis) και του δημοφιλούς Ιάπωνα συγγραφέα Χαρούκι Μουρακάμι που έχει περάσει και αυτός στις λίστες των φαβορί για Νόμπελ τα τελευταία χρόνια. Όμως το Νόμπελ Λογοτεχνίας δόθηκε στον Bob Dylan και …εγένετο φως! Στο άκουσμα της απόφασης της Σουηδικής Ακαδημίας, το ακροατήριο και το σύνολο των εντεταλμένων δημοσιογράφων ξέσπασε σε ζητωκραυγές και χειροκροτήματα. Λίγες ώρες αργότερα o Guardian έγραφε στο σχετικό κείμενο του: «Υπάρχουν κάποιοι που αμφιβάλουν αν ο Dylan άξιζε να τιμηθεί με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Υπάρχουν όμως και κάποιοι άλλοι που πιστεύουν ότι θα έπρεπε να του απονεμηθεί ένα ειδικό Νόμπελ μόνο και μόνο για το γεγονός ότι είναι ο Bob Dylan.»
Bob Dylan ένας σύγχρονος «αοιδός»
Σύμφωνα πάντως με την ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας το Νόμπελ Λογοτεχνίας απονέμεται στον Bob Dylan διότι «δημιούργησε νέες ποιητικές εκφράσεις μέσα στο πλαίσιο της μεγάλης αμερικανικής παράδοσης του τραγουδιού» και «διεύρυνε τις ποιητικές δυνατότητες του τραγουδιού με το σύνολο της δουλειάς του που περιλαμβάνει τραγούδια όπως τα Like a Rolling Stone,Blowin‘ in the Wind και Mr. Tambourine Man, έλεγε η εντυπωσιακή ανακοίνωση.
Για εκείνους που θεωρούσαν ότι δεν θα ήταν σωστό να απονεμηθεί Νόμπελ Λογοτεχνίας σε έναν τραγουδοποιό η απάντηση της Σουηδικής Ακαδημίας διά της εκπροσώπου της Sara Danius ήταν αποστομωτική και παρέπεμψε στους αρχαίους Έλληνες αοιδούς! Όπως είπε: «Ο Bob Dylan γράφει ποίηση για να ακούγεται. Όμως είναι υπέροχο όταν τα έργα αυτά διαβάζονται σαν ποίηση» Διευκρίνισε ότι ο Bob Dylan παρουσιάζει την ποίηση του με τη συνοδεία μουσικής και αυτό δεν έχει καμία διαφορά με εκείνο που έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες αοιδοί όπως ο Όμηρος και η Σαπφώ, τα έργα των οποίων επίσης συνοδεύονταν από μουσική» Και για την ιστορία, αυτό είναι απόλυτα ακριβές.
Ο τραγουδοποιός της πολιτικής διαμαρτυρίας
O Bob Dylan θεωρείται σήμερα ευρέως, ότι είναι ο τραγουδοποιός με την μεγαλύτερη επιρροή από κάθε άλλον της γενιάς του.
Τα τραγούδια διαμαρτυρίας του όπως το Blowing in the Wind και το The Times They Are A Changin έγιναν ύμνοι για το αντιπολεμικό κίνημα και το κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’60. Ο πυκνός και παραστατικός στίχος του στο Mr Tambourine Man εγκαινίασε το μουσικό κίνημα folk-rock. Το 1965 τραγούδι του Like a Rolling Stone που μιλάει για ένα καλομαθημένο πλουσιοκόριτσο που αναγκάζεται να φροντίσει η ίδια τον εαυτό της, ανακηρύχθηκε από το περιοδικό Rolling Stone το σπουδαιότερο τραγούδι όλων των εποχών.
Παρά το γεγονός ότι θεωρείται κυρίως μουσικός της ροκ, ο Dylan έχει ασχοληθεί με πλήθος μουσικών ειδών όπως η country, τα gospel τα blues, η folk ακόμη και η pop.
Σε αρκετούς από τους στίχους του αναγνωρίζει κανείς σημαντικές ιστορικές, λογοτεχνικές και πολιτικές αναφορές από τον Σαίξπηρ μέχρι τον Πολ Ρεβέρ και από το Τ.Σ. Έλιοτ μέχρι τον Φιντέλ Κάστρο, με ένα αδιόρατο και ευφυές χιούμορ.
Ο Bob Dylan γεννήθηκε στις 24 Μαϊου 1941 στο Ντουλούθ της Μινεσότα, σε μια μεσοαστική εβραϊκή οικογένεια και το πραγματικό του όνομα είναι Ρόμπερτ Άλεν Ζίμερμαν.
Το 2011 τιμήθηκε με Oscar για το τραγούδι Things Have Changed τιμήθηκε με βραβείο για την δια βίου προσφορά του, από την Academy of Recording Arts and Sciences το 1991. Το 2008 τιμήθηκε με το Βραβείο Pulitzer για τη συνεισφορά του στη μουσική και την Αμερικανική κουλτούρα.
Το Νόμπελ Λογοτεχνίας ήταν το έκτο και τελευταίο Βραβείο Νόμπελ της φετινής χρονιάς. Το χρηματικό έπαθλο για το καθένα ανέρχεται στα 8 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες (περίπου 930.000 δολάρια). Η επίσημη απονομή θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου 2016.
