«Ψυχολογικαί παρατηρήσεις και αντιθέσεις στην αμερικανική ζωή»
Αν ήταν κουϊζ, ποια θα ήταν η απάντηση ;
«Ποιος λαός έχει τα στερεότυπα χαρακτηριστικά : α) είναι πουριτανικός, β) εφευρετικός, γ) ηδονιστικά εργατικός, δ) αγαπά το χρήμα, ε) παντρεύεται σε νεαρή ηλικία και στ) είναι «ο καλλίτερος και πιστότερος πελάτης της ψυχανάλυσης»;
Αν τα πέντε πρώτα χαρακτηριστικά σας μπέρδεψαν γιατί πολλοί λαοί θα μπορούσαν να ανταποκρίνονται σ’αυτά, το έκτο «φώναζε» την απάντηση : οι Αμερικανοί !
Γράφει η Ξένη Δ. Μπαλωτή
Γιατί όμως ο Αμερικανός έχει τόσο στενή σχέση με την ψυχανάλυση, με το ουίσκι, το γάμο, το χρήμα, τις δωρεές …και πολλά άλλα;
Όλες οι απαντήσεις βρίσκονται σ’αυτό στο συνοπτικό, μόλις 20 σελίδων κείμενο με τίτλο “Ψυχολογικαί παρατηρήσεις και αντιθέσεις στην αμερικανική ζωή” του μεγάλου Έλληνα επιστήμονα Άγγελου Κατακουζηνού (1904-1982), από τους πρωτοπόρους ιατρούς στο χώρο της ψυχανάλυσης και της νευρολογίας, που μέσα από τη γνώση που του προσέφερε το ταξίδι του στις ΗΠΑ, «ψυχανάλυσε» τον Αμερικανό πολίτη και το προσέφερε ως ανάγνωσμα σε κάθε κατηγορία κοινού,-άλλωστε είναι αποδεδειγμένο πως μόνο όταν γνωρίζεις το θέμα σου μπορείς να απευθύνεσαι σε όλους και όχι μόνο στους ειδικούς.
Το κείμενό του επίκαιρο τόσο γιατί ανταποκρίνεται στην ανάγκη που υπάρχει να κατανοούμε τις πράξεις των άλλων ανθρώπων, όσο και από το γεγονός πως οι Αμερικανοί αποτελούν καθοριστικό παράγοντα στη διαμόρφωση του πλανητικού συστήματος εξουσίας. Ας γνωρίζουμε τουλάχιστον πως σκέπτονται και γιατί!
Ο Τζ.Ρίφκιν πριν από χρόνια στο «Αμερικανικό όνειρο» είχε αντιπαραβάλλει το «Ευρωπαϊκό όνειρο»,-αυτή την Ευρώπη που κάθε Αμερικανός θέλει να «σκοτώσει» για λόγους που πολύ εύστοχα και γλαφυρά αναλύει ο Α.Κατακουζηνός,- και όχι άδικα ! Ο Άγγελος Κατακουζηνός παρατηρούσε πως για να ανταπεξέλθουν οι Αμερικανοί στο αίσθημα ανασφάλειας και μοναξιάς που νοιώθουν «αφιερώνονται αποκλειστικά στην εργασία τους…. Γι’αυτό όποιος σταματά να εργάζεται στην Αμερική είναι σαν να πεθαίνει, εν αντιθέσει προς τους Ευρωπαίους, που πολλές φορές παραμένουν ανυπόμονα τη σύνταξη τους για να ζήσουν επιτέλους τη ζωή τους.» Την περίμεναν κε Κατακουζηνέ, την περίμεναν !!
Το παρακάτω απόσπασμα από το κείμενο του Άγγελου Κατακουζηνού θίγει και την σχέση της Αμερικής με την ελευθερία. Απολαύστε το ! Μιλά από μόνο του «…είχα βρει εξαιρετικά πετυχημένη και είχα πολύ γελάσει με μία από κείνες τις γνωστές παραδοξολογίες του Bernard Shaw. «Δεν είδα πολλά αγάλματα στον τόπο σας» είχε παρατηρήσει, φεύγοντας από τη Νέα Υόρκη, ο Bernard Shaw, σ’έναν Αμερικανό δημοσιογράφο. «Είναι γιατί δεν συνηθίζουμε να στήνουμε αγάλματα στους νεκρούς μας» απάντησε εκείνος. «Μα τότε γιατί στήσατε τούτη εδώ», τον ειρωνεύτηκε ο Ιρλανδός συγγραφεύς, δείχνοντας το άγαλμα της Ελευθερίας.»
info@bookbar.gr
ΒΙΟ
Άγγελος Κατακουζηνός, βιογραφικό
Ο Άγγελος Κατακουζηνός γεννήθηκε στη Λέσβο το 1904, όπου περνούσε τις καλοκαιρινές διακοπές του. Τον υπόλοιπο χρόνο ζούσε στα παράλια της Μικρασίας με την οικογένειά του και στη Σμύρνη. Αποφοίτησε με έπαινο από την ξακουστή Ευαγγελική Σχολή στα δεκάξι χρόνια του. Σε μια επίσκεψή του στο παρατημένο λεσβιακό μοναστήρι Περιβολή, με ενδιαφέρουσες μεταβυζαντινές τοιχογραφίες, κοντά στο χωριό Άντισσα, όπου γεννήθηκε ο αξεπέραστος μουσικός και ποιητής στην αρχαιότητα Τέρπανδρος, ήθελε να θαυμάσει από κοντά μια τοιχογραφία που εικόνιζε τη Θάλασσα από τη Δεύτερη Παρουσία σαν Παναγιά Γοργόνα. Τότε βρέθηκε σε μια σκηνή, που του σημάδιασε τη ζωή. Είδε ένα αλυσοδεμένο κορίτσι να παρακαλά για βοήθεια, καθώς υπόφερε κάποια ψυχική διαταραχή χωρίς κανείς να μπορεί να το βοηθήσει. Το γεγονός αυτό στάθηκε η αφορμή για να σπουδάσει την ψυχιατρική επιστήμη και ν’ αφιερωθεί σ’ όλη του τη ζωή στην ανακούφιση της ανθρώπινης ψυχής.
Μετά βρέθηκε στη Γαλλία όπου σπούδασε ιατρική στο Μονπελλιέ. Ήταν τόσο δημοφιλής που εκλέχτηκε αντιπρόσωπος των Ελλήνων φοιτητών. Στη Γαλλία θεμελίωσε δυνατές φιλίες με άλλους φοιτητές, που γίναν ηγετικές μορφές στην ελληνική πνευματική και καλλιτεχνική ζωή, η λεγόμενη “Γενιά του ’30”. Οι εμπειρίες του από αυτά τα χρόνια παρουσιάστηκαν αργότερα σε μια σειρά από ψυχογραφήματα, από τους παλιούς φίλους. Μετά από δέκα χρόνια στο εξωτερικό, αρνήθηκε προτάσεις να εργαστεί στη Γαλλία και στην Αμερική και γύρισε στην πατρίδα του.
Λίγο αργότερα γνώρισε τη Λητώ Πρωτόπαππα και την παντρεύτηκε το 1934. Αποδέχτηκε πρόσκληση να ιδρύσει μια από τις πρώτες ψυχιατρικές κλινικές στην Ελλάδα, στον “Ευαγγελισμό”. Ήταν ένας από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν τη ναρκοαναλυτική μέθοδο και σύντομα απόχτησε διεθνή φήμη και είχε πολλούς πελάτες από το Παρίσι και το Λονδίνο στο ιατρείο του στην Αθήνα, όπως τον Γουίλλιαμ Φώκνερ, τον Αλμπέρ Καμύ και τον Αριστοτέλη Ωνάση.
Παρά το γεγονός ότι είχε εκλεγεί καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας και μέλος της Λεγεώνας της Τιμής, δεν απόλαυσε αντίστοιχη αναγνώριση της αξίας του στην Ελλάδα. Όταν έκανε αίτηση για έδρα διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απορρίφτηκε με το σκεπτικό ότι ήταν “υπερβολικά καλός ομιλητής, πειστικός και διαυγής, συνεπώς ικανός να αποπροσανατολίσει τους φοιτητές!”. Το 1979 δεν έγινε δεκτός ούτε στην Ακαδημία Αθηνών. Όμως ο Κατακουζηνός δεν εγκατέλειψε την Ελλάδα, έμεινε πιστός στο όραμα που είχε διαμορφώσει σαν έφηβος στη Λέσβο. Ταιριάζει, στη σχέση με την αγαπημένη του πατρίδα, η ρήση του Γιώργου Σεφέρη από το “Τετράδιο Γυμνασμάτων”: “Όπου και να ταξιδέψω, η Ελλάδα με πληγώνει”. Ο Α. Κατακουζηνός έφυγε στις 28 Αυγούστου 1982. Είχε κερδίσει την αγάπη των ασθενών του και του ελληνικού λαού, με μικρή αναγνώριση του έργου του. Η πνευματική του κληρονομιά θα επιβιώσει και θα συνεχιστεί με το έργο του Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού.
Βασίλης Πλάτανος (Απόσπασμα) Η Αυγή
INFO
Άγγελος Κατακουζηνός : «Ψυχολογικαί παρατηρήσεις και αντιθέσεις στην αμερικανική ζωή»
Δίγλωσση έκδοση (ελληνικά – αγγλικά)
Μετάφραση – επιμέλεια: Σοφία Πελοποννήσιου και Γιώργης Μαγγίνης
Έκδοση Ιδρύματος Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού Αθήνα 2012
Το βιβλίο διατίθεται από το Ίδρυμα Κατακουζηνού (http://www.katakouzenos.gr/)
E-mail επικοινωνίας: info@katakouzenos.gr
