Παύλος Κάγιος : «Ο έρωτας είναι «ευλογία», ακόμα κι αν αποδειχθεί αβάσταχτη»

1
1939

Ένα βαθύ ταξίδι ψυχής και όχι ρηχής αναψυχής/

Ο κλήρος της τρικυμίας/ Μυθιστόρημα

ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ/

Εν έτει 1832 ένα 11χρονο παλληκαράκι, ο Μάρκος Βεργινάδης, παραγιός ενός από τους δεσμοφύλακες του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη όταν εκείνος ήταν φυλακισμένος και καταδικασμένος σε θάνατο στα μπουντρούμια της Ακροναυπλίας, κλέβει το χρυσό δακτυλίδι του Γέρου του Μοριά που είναι και η μοναδική του περιουσία. Το «επενδύει» έξυπνα, πλουτίζει και γίνεται ο θεμελιωτής μιας ισχυρής οικονομικής δυναστείας. Περίπου 200 χρόνια μετά οι απόγονοί του, οι Βεργινάδες κληρονόμοι της μεγάλης περιουσίας, είναι διχασμένοι και αιχμάλωτοι στο πείσμα, την ιδιοτροπία και τις κρυφές τύψεις του ιδρυτή, που φρόντισε να τους παιδεύει με μια στρυφνή διαθήκη.

Συνέντευξη στην Ελπίδα Πασαμιχάλη

Στο έκτο του μυθιστόρημα με τίτλο Ο κλήρος της τρικυμίας (Εκδόσεις Καστανιώτη) ο Παύλος Κάγιος ένας από τους πιο συνειδητοποιημένους και τολμηρούς συγγραφείς της γενιάς του, πλάθει τους πρωταγωνιστές με πυρίμαχα, αδιάβροχα και διαχρονικά υλικά και ύστερα τους εκθέτει σε άμεσο και ζωτικό κίνδυνο. Τους αφήνει να κολυμπήσουν στα βαθιά νερά του πεπρωμένου τους. Ο Θόδωρος Βεργινάδης, έσχατος γόνος της πολύπαθης και αμαρτωλής οικογένειας και η Ιωάννα Μουζενίδη ένα κορίτσι που οι φυσικοί του γονείς έχουν εγκαταλείψει στην ευαισθησία των ξένων, συναντώνται, ερωτεύονται παράφορα και αναγνωρίζουν ο ένας στον άλλον το «άλλο του μισό». Θα μπορέσουν να χαρούν τον παθιασμένο τους έρωτα  ή μήπως οι Μοίρες, που τις φοβούνται ακόμη και οι Θεοί,  τους έχουν στήσει τη δική τους αδυσώπητη, ειρωνική παγίδα; 

Σε ένα από τα πιο ψυχαναλυτικά και υπαρξιακά μυθιστορήματα του, ο Παύλος Κάγιος απογειώνει τον αναγνώστη με τα φτερά του Έρωτα και τον οδηγεί σε ένα μακρινό και βαθύ ταξίδι ψυχής και όχι ρηχής αναψυχής. Ένα ταξίδι που διασχίζει την αρχαία ελληνική μυθολογία, τη χώρα των Αμαζόνων, τους αρχαίους τραγικούς ποιητές, και καταδιώκεται από την απειλητική σκιά ενός «Οιδίποδα εχθρού». Ένα ταξίδι που ο Έρωτας , ο δημιουργός του σύμπαντος σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, παίρνει τις αρχετυπικές του διαστάσεις. Απολαμβάνει το γλυκό φως της χαραυγής στο φωτεινό πρόσωπο της αείμνηστης  συναδέλφου δημοσιογράφου Παρασκευής Κατημερζή την οποία ο συγγραφέας «ζωντανεύει» ως πρόσωπο –αναφοράς στις σελίδες του βιβλίου και καλείται να δώσει τη δική του απάντηση στο βασανιστικό και διαχρονικό ερώτημα του συγγραφέα. «Ποιος αποφασίζει για τη ζωή μας; Εμείς ή όλα είναι γραμμένα στο τυχερό ή άτυχο αστέρι μας;»

Ο Παύλος Κάγιος μας μιλά για τον Κλήρο της τρικυμίας και φωτίζει τις ταραγμένες και τρικυμισμένες ψυχές των ηρώων του.

   Στον «Κλήρο της τρικυμίας» πρωταγωνιστεί μια μεγάλη, αστική και ισχυρή οικογένεια, οι Βεργινάδες,  με καταβολές από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Ποιες ήταν οι πηγές της  έμπνευσης για την ιστορία και την οικογένεια που έχει τον κεντρικό ρόλο;

«Και… στραβός ήταν ο γιαλός και πάντα στραβά αρμενίζαμε από δημιουργίας  νεώτερου ελληνικού κράτους. Θέλοντας, λοιπόν,  να βρω τις ρίζες σε πολλά θέματα κακοδαιμονίας της νεώτερης ελληνικής κοινωνίας,  ξεκίνησα από την επανάσταση του 1821 και το Κολοκοτρώνη, το  πλέον συμβολικό  και πιο αψεγάδιαστο πρόσωπο εκείνου του αγώνα. Και, φυσικά, η  «κλοπή»  και η «αξιοποίηση»  του δακτυλιδιού του γέρου του Μοριά από τον προ-προ,προ πάππου του ήρωα για να αναρριχηθεί οικονομικά και κοινωνικά δεν είναι τυχαία κι  έχει ένα συμβολικό νόημα.  Ναι, πιστεύω ότι  όλα τα σημερινά «στραβά» μας πηγάζουν από εκείνα τα χρόνια που θεμελιώθηκε  το ελληνικό κράτος άρον-άρον και με την επέμβαση των ξένων μεγάλων δυνάμεων της εποχής που  διαμόρφωσαν  και τους  όρους του παιχνιδιού. Έτσι, από τότε μέχρι σήμερα  ποτέ η Ελλάδα δεν έγινε αληθινά ανεξάρτητο κράτος.  Ποτέ η ελληνική  οικονομία δεν κατάφερε να  αναπτυχθεί ανεξάρτητη. Ποτέ δεν είχαμε  αστική κοινωνική-πολιτική τάξη με εθνική συνείδηση.  Πάντα ήταν  «μεταπράτης» και «μεσάζοντας» κάποιας μεγάλη ξένης δύναμης ή συμφερόντων.          

    Ο κεντρικός ήρωας Θόδωρος Βεργινάδης, σύγχρονος γόνος αυτής της οικογένειας, απαρνείται τη μεγάλη κληρονομιά και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται και στρέφεται στην Τέχνη ως διέξοδο και δρόμο προς της αυτογνωσία. Για ποιο λόγο κάνει αυτή την επιλογή;

«Η  ενασχόληση  μου με την τέχνη δεν είναι από φιλοδοξία να ικανοποιήσω τη ματαιοδοξία μου ή να βγάλω χρήματα. Είναι για να σώσω την ψυχή μου»  λέγεται στο βιβλίο κι ο Θόδωρος, αν και πλουσιόπαιδο, αισθάνεται να ’χει γεννηθεί λειψός και αποκομμένος. Πνίγεται με τους καβγάδες στην οικογένειά του για μια διαθήκη του προπάππου του  –που επί δεκαετίες κρατάει αιχμάλωτους τους κληρονόμους– και φεύγει στο εξωτερικό για να μείνει μόνος και να δει ποιος αληθινά είναι και τι αξίζει. Εδώ πρέπει να πω ότι η αρχική  η ιδέα για τη συγγραφή αυτού του μυθιστορήματος ήταν η διαπίστωση που είχα κάνει –κι όλοι μας, νομίζω,  λίγο πολύ…- πως οι κληρονομιές μετατρέπονται σε σκλαβιές. Σκλαβώνουν τους κληρονόμους καθώς πολλές φορές ρυθμίζουν και καθορίζουν τις ζωές τους σύμφωνα με τις επιταγές και τους όρους αυτών των κληρονομιών –αλλιώς κινδυνεύουν να τις χάσουν».  

 Η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου Ιωάννα Μουζενίδη, ένα πλάσμα απαρνημένο από τους φυσικούς του γονείς, έχει επιλέξει την ταυτότητα της Αμαζόνας και πιστεύει ότι θα μπορέσει να ελέγξει το πρόσωπο, την προσωπικότητα και το πεπρωμένο της. Τι σε οδήγησε να δημιουργήσεις αυτόν τον χαρακτήρα;

«Σήμερα που απομακρύνομαι όλο και πιο πολύ από τους ήρωες του «Κλήρου της τρικυμίας»,  σκεφτόμενος τη συγκεκριμένη ερώτηση,  νομίζω ότι η Ιωάννα δημιουργήθηκε στο μυαλό και στη ψυχή μου ως  ένα μεγάλο ΣΥΓΓΝΩΜΗ στους απαρνημένους όλου του κόσμου. Τους απαρνημένους  όχι μόνο από γονείς, αλλά και από έρωτες, φιλίες, συναναστροφές, μοιρασιές, συμφωνίες .  Γι αυτό και το όνομα Ιωάννα. Η Ιωάννα  του «Κλήρου της τρικυμίας», είναι η δικιά μου Ζαν ντ’ Αρκ. Γι αυτό και η συγγραφική ταύτισή της με τις Αμαζόνες, μυθολογικές οντότητες  που έχουν, νομίζω, διαχρονική δυναμική  και ζωντάνια. Μια συζήτηση  με την Παρασκευή Κατημερτζή –αγαπημένη συνάδελφο δημοσιογράφο – λίγους μήνες πριν φύγει από τη ζωή , μου φώτισε τις Αμαζόνες ως   αγαπημένες ηρωίδες  της  ηρωίδας  του βιβλίου μου, του πιο πονεμένου και γι αυτό πιο αγαπητού μου προσώπου του νέου μου βιβλίου. Ναι, πολλές φορές αυτός ο πόνος με ταύτισε με τον ψυχισμό  της  Ιωάννας μας .  Γι αυτό και  αφιερώνω την Ιωάννα του βιβλίου μου στην Παρασκευή Κατημερτζή, ένα από τα πιο αγνά και φευγάτα πρόσωπα που γνώρισα στη ζωή μου  .   Οι επεμβάσεις που αποφασίζει να κάνει πάνω στο πρόσωπό της η Ιωάννα , δεν είναι για να γίνει ομορφότερη. Είναι για να δώσει  τις χαμένες ευκαιρίες στον εαυτό της , να σταθεί  ισάξια  με τους άλλους  απέναντι   στη τύχη».        

«Οιδίπους εχθρός» είναι ο τίτλος του θεατρικού έργου που ανεβάζει ο Θόδωρος Βεργινάδης στη Νέα Υόρκη. Γιατί έχει επιλέξει αυτό το θέμα και αυτόν τον τίτλο;

«Για μεγάλο διάστημα, επικρατέστερος τίτλος του βιβλίου ήταν το «Οιδίπους εχθρός». Πιστεύω ότι οι αρχαίοι έλληνες τραγικοί ποιητές έχουν μιλήσει  τόσο βαθιά για την ανθρώπινη ψυχή που παραμένει  και σήμερα αξεπέραστο το βάθος  των λόγων τους. Στο βιβλίο στήνεται αυτή η παράσταση με τον τίτλο  «Οιδίπους εχθρός»  -ένα έργο πάνω σε αρχαία τραγικά κείμενα-  στη διάρκεια της οποίας γνωρίζονται  στη Νέα Υόρκη οι ήρωες του βιβλίου.  Δύο άνθρωποι που θα αποδειχθεί ότι κάθε άλλο, παρά ξένοι  είναι μεταξύ τους.   Λένε, πως το γράψιμο είναι ένα είδος  ψυχανάλυσης…   Δεν θυμάμαι αν το έχω διαβάσει κάπου αυτό, αλλά  τα χρόνια που έγραφα  το τελευταίο μυθιστόρημά μου, αυτό  ήταν έντονο  μέσα μου  νιώθοντας να είναι το πιο προσωπικό μου κι ας μην έχει  βιωματικές αναφορές –τουλάχιστον, συνειδητά … Και παρ’ όλο που  αιφνιδιάστηκα και  τρόμαξα  απ’ αυτές  τις άγνωστες  κι από  μένα πλευρές  του εαυτό μου που έβγαιναν  μπροστά μου γράφοντας το βιβλίο,  συνέχισα να τις  εξερευνώ και να επιμένω να τις  φωτίσω.  Ίσως γι αυτό, δε θα ‘ταν υπερβολή να πω  πως «Ο κλήρος της τρικυμίας» είναι το πιο υπαρξιακό και ψυχαναλυτικό βιβλίο μου…  

Ποιος αποφασίζει στη ζωή µας;  Εµείς ή όλα είναι γραµµένα στο τυχερό ή άτυχο αστέρι µας; Αυτό αναρωτιούνται οι ήρωες του βιβλίου, αλλά και εγώ σήμερα μιας κι έχει περάσει η εποχή που πίστευα ακράδαντα πως ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ  ΟΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΑΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗ ΤΥΧΗ ΜΑΣ . Σήμερα, δεν ξέρω σε τι ποσοστό  καθορίζεται η τύχη μας από τις δικές μας αποφάσεις ή από τις γονιδιακές μας καταβολές, τις πράξεις των γεννητόρων  μας, το πεπρωμένο ή τη  μοίρα… Μήπως, τελικά οι Μοίρες που στην αρχαία Ελλάδα ήταν πάνω από τους θεούς, αποφασίζουν για όλα τα γραμμένα της ζωής;»
 

 Η γνωριμία και ο κεραυνοβόλος έρωτας των κεντρικών ηρώων διαδραματίζεται στην Αμερική. Τι συμβολίζει για σένα αυτή η χώρα;

«Και οι δύο ήρωες διαλέγουν την Αμερική  για να  είναι πιο ελεύθεροι να βρουν τον εαυτό τους.  Η Αμερική παραμένει το «νέο», το «καθαρό», το «αβαθές», το «άγνωστο», η «αποδέσμευση από  ξεπερασμένα μοντέλα». Η  Αμερική είναι πιο ελεύθερη από «ιστορικά βαρίδια». Η  ήπειρος με τη περισσότερη ελευθερία πράξεων και προοπτικής. Στην Αμερική  είσαι πολύ περισσότερο εσύ και η αξία που έχεις  ώστε να  πετύχεις,  παρά οι «γνωριμίες» και το «δόντι»  Ο δυτικός άνθρωπος βέβαια που πήγε εκεί κάθε άλλο παρά παρθένος ήταν από όλα αυτά τα παραπάνω. Οπότε, όλα αυτά  μπορεί  να είναι και αυταπάτη, γέννημα της φαντασίας του  κάθε διανοούμενου ευρωπαίου   στο πως βλέπει την Αμερική…».     

 Αν ο έρωτας είναι η αγωνιώδης προσπάθεια να βρούμε το άλλο μας μισό, όπως το περιγράφει ο Πλάτωνας στο Συμπόσιο, η εκπλήρωση αυτής της προσπάθειας αποτελεί  ευλογία ή κατάρα;

«Σαφώς «ευλογία», ακόμα κι αν αυτή η ευλογία  αποδειχθεί αβάσταχτη  όπως  για τους ήρωες του βιβλίου –μόνο που εδώ, άλλοι, οι γονείς, και πιο συγκεκριμένα ο πατέρας, «βίασε» το μέλλον των παιδιών του με τις  βέβηλες πράξεις του. Τελικά, αυτή η αναζήτηση του άλλου  μας μισού μας …τρώει όλη μας τη ζωή, αλλά αξίζει  το κόπο όσο τίποτα άλλο»! 

 Τελικά ποιος αποφασίζει για τη ζωή μας; Είναι οι πράξεις μας και η ελεύθερη βούληση  ή είναι η Μοίρα, το Πεπρωμένο, που εν αγνοία μας, οδηγεί τις πράξεις μας σε ένα προκαθορισμένο σκοπό;

«Όσο μεγαλώνω, όλο και γέρνω προς την άποψη ότι η λεγόμενη ‘’ελευθερία βούλησης’’ είναι πολύ διάτρητη. Αφού  μέχρι τα 5 χρόνια μας που η  συνείδησή μας πλάθεται και δεν έχουμε επίγνωση  για το ‘’ποιοι ήμαστε’’  έχει διαμορφωθεί το 70 με 80% του χαρακτήρα μας –όλες οι επιστημονικές έρευνες συμφωνούν με αυτό τα τελευταία 50 χρόνια –  τότε για πια ελεύθερη βούληση  μιλάμε; Δεν απομένει, δηλαδή, όλη μας τη ζωή να προσπαθούμε να διορθώσουμε τα  λάθη του χαρακτήρας μας και να αξιοποιήσουμε τα προτερήματά του τα οποία –και τα μεν και τα δε-  τα αποκτήσαμε  πέρα από τη δικιά μας θέληση!»

 Η ελληνική Μυθολογία είναι διάσπαρτη από μορφές με τραγική μοίρα. Πιστεύεις ότι αυτή η τραγικότητα μπορεί να σημαδέψει και τις ζωές των σύγχρονων ανθρώπων;

«Μου γίνεται  όλο και  πιο  σίγουρο μέσα μου  πως αυτή η τραγικότητα είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη ύπαρξη και μοίρα. Οι ζωές των σύγχρονων ανθρώπων δεν έχουν αλλάξει στο παραμικρό από αυτή που είχαν από εμφανίσεώς τους οι άνθρωποι στη γη . Έρωτας, ζωή,  θάνατος και εσαεί έρωτας, ζωή, θάνατος .  

 Η ανθρώπινη ευτυχία μπορεί να αποτελέσει ύβρη;

«Όταν δεν έχει ασεβήσει, όχι. Δεν πιστεύω ότι ο άνθρωπος γεννιέται για να πονάει, ούτε, όμως, ότι γεννιέται για να γελάει μόνο. Γέλιο, πόνος, δάκρυ, είναι της ζωής το αλατοπίπερο. Ρώτησαν λέει, ένα λουλούδι, ένα πουλί κι έναν  άνθρωπος  τι είναι η αγάπη, και το λουλούδι  άνθισε, το πουλί κελάηδησε και ο άνθρωπος  δάκρυσε».    

 Στο φόντο του βιβλίου η σύγχρονη Ελλάδα με τις αμαρτίες, την απογοήτευση και τα δεινά της. «Η Ελλάδα είναι αυτόχειρας» λέει ο Θόδωρος Βεργινάδης σε ένα σημείο. Έχει δίκιο;

«Αυτό λέγεται για το θέμα  της  οικονομικής κρίσης κι αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, πρέπει να το αποδεχτούμε γιατί ναι, μόνοι μας βάλαμε τα χέρια μας  και βγάλαμε τα μάτια μας. Οι πολιτικοί  που μας κυβερνούσαν  αποφάσιζαν να παίρνουν από την   ευρωπαϊκή  ένωση δανεικά κι αγύριστα χωρίς να προχωρούν σε ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, ο λαός  καλοπερνούσε  νομίζοντας ότι «έτσι είναι» οι κουτόφραγκοι, ώσπου ήρθε ο λογαριασμός.  Πάνω από όλα, πάντως, η  οικονομική κρίση  γύρω μας είναι ηθική. Είχαμε χάσει κάθε αίσθημα αξιοκρατίας , δικαιοσύνης, σεβασμού. Όλα ήταν «αρπαχτές».  Είχαμε χάσει τα όρια, τη …μπάλα, και ο τροχός της ελληνικής κοινωνία γύριζε στα τυφλά. 

Αν, όμως,  τολμάμε να λέμε την αλήθεια στον ίδιο σου τον εαυτό, να έχουμε το θάρρος να αυτοσαρκαζόμαστε  και να κριτικάρουμε τις πράξεις μας θα καταφέρουμε να κάνουμε  θαύματα γιατί είμαστε, όντως, δαιμόνιος λαός που έχει αντέξει όσο ελάχιστοι άλλοι στο πέρασμα χιλιετηρίδων . Και ας μάθουμε να δεχόμαστε την διαφορετικότητα του άλλου, είτε αυτός είναι πολιτικός αντίπαλος ή  ξένος, είτε έχει άλλα όνειρα, σχέδια,  άλλες ερωτικές προτιμήσεις από τις  δικές μας. Η αλήθεια  και το  ψέμα  δεν είναι μονοδιάστατες  έννοιες. Ο  καθένας μας κουβαλάει και τα ψέματα και τις  αλήθειες του με τις οποίες καλύπτει, κατ’ αρχήν,  τις ίδιες τις πράξεις του . Η αυτογνωσία  είναι ένας δρόμος που δεν έχει τέλος, επομένως,   κανενός ανθρώπου η ζωή δεν φτάνει  να τον διανύσει…  

Τι είναι η λογοτεχνία για σένα;

Λογοτεχνία για μένα  είναι αυτή που φωτίζει τα σκοτάδια της ψυχής  μας, ακόμα κι όταν «καίγεσαι» μέσα της, ή, μάλλον, πιο πολύ τότε την αγαπώ γιατί  ΠΑΣΧΕΙ με τα πάθη των ηρώων της –και με τα δικά μου, εμένα του αναγνώστη. Ένα τέτοιο βιβλίο ήταν και τα «Έθιμα ταφής» της Χάνας Κεντ που  διάβασα πριν τέσσερα  χρόνια.

Με τέτοιους ψυχικούς  κραδασμούς έγραψα  και το έκτο μυθιστόρημά μου, το «Κλήρο της τρικυμίας», ένα βιβλίο που το θεωρώ το πιο  ακραίο και τολμηρό μου καθώς  αναφέρεται στην  ιστορία ενός απαγορευμένου –από ανθρώπους και …θεούς- έρωτα. Μιας παράνομης αγάπης  από νόμους, θρησκείες, επιστήμη»… 

info@bookbar.gr

 

INFO

Ο κλήρος της τρικυμίας

Μυθιστόρημα

Παύλος Κάγιος

Εκδόσεις Καστανιώτη 2017

Σελ. 304, Τιμή € 15,90

 

 

 

 

 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ

Τα Ονόματα των Τυχερών

Ζαχαριαδάκης Χριστόφορος, Ιεράπετρα

Κωνσταντίνα Δουμάνη, Θεσσαλονίκη

 

ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Ο κλήρος της τρικυμίας, Παύλος Κάγιος, Εκδόσεις Καστανιώτη

 

ΕΔΩ Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής

 

Διαβάστε τους όρους συμμετοχής

  • Αν είστε κάτοικος εκτός Αθηνών, γράψτε και την ταχυδρομική σας διεύθυνση για να σας σταλεί και ένα τηλέφωνο επικοινωνίας.
  • Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
  • Οι τυχεροί θα παραλάβουν το αντίτυπό τους από το βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων Καστανιώτη, Ζαλόγγου 11, τηλ: 210 3301208, (Δευτέρα έως Παρασκευή 9.00 – 17.00 και Σάββατο 9.00 – 15.00)
  • Δύο τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου.

 

  • Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
  • Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα –διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρες  για να αποφεύγονται τα λάθη.
  • Ο Διαγωνισμός ισχύει έως και 19 Φεβρουαρίου 2018

Καλή τύχη!!!