Πολιτική Ανυπακοή και Επανάσταση χωρίς ηγέτες

0
996

Δύο βιβλία νέων ιδεών στην εποχή της κρίσης

Σε μια εποχή που η κρίση έχει γενικευτεί σε παγκόσμιο επίπεδο,
μια εποχή που οι βεβαιότητες του δυτικού κόσμου περί κοινωνικής δικαιοσύνης έχουν μετατραπεί σε εφιαλτικές βεβαιότητες κοινωνικής αδικίας και αβέβαιου μέλλοντος , μια εποχή που τα φαντάσματα εξαθλίωσης αλλοτινών καιρών μοιάζουν να ζωντανεύουν, οι παλιές ιδεολογίες αποδεικνύονται ανεπαρκείς και χρειάζονται καινούργιες ιδέες.  

Της Ελπίδας Πασαμιχάλη

Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται δύο νέα βιβλία που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ψυχογιός,  τα οποία πολύ εύστοχα εστάλησαν σε κοινή και …ανησυχητική συσκευασία: Ένα μεταλλικό κουτί  που προκαλούσε  υπόγεια αισθήματα «καχυποψίας»,  και τα …επιβεβαίωνε η επιγραφή  «ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΚΚΡΗΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ. ΑΝ ΔΙΑΒΑΣΤΕΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ» …..

Πρόκειται για τα βιβλία Επανάσταση χωρίς ηγέτες του Κάρνε Ρος και Το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής του Γιώργου Ν. Πολίτη, που, χωρίς να είναι οικονομικές αναλύσεις και ίσως εξ αιτίας αυτού,  φέρνουν νέες πληροφορίες και νέες ιδέες για την κρίση τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.

Επανάσταση χωρίς ηγέτες, Κάρνε Ρος

Η  Επανάσταση χωρίς ηγέτες ξεκινά από διαπιστώσεις που γίνονται από όλους μας  σιωπηλά ή φωναχτά, κατ’ ιδίαν ή σε παρέες, διαπιστώσεις  όπως «Το σύστημα καρκινοβατεί» , «Η σύγχρονη πολιτική είναι για τα σκουπίδια», «Όλοι οι πολιτικοί είναι αριβίστες» ή …κλέφτες,   «Το κενό μεταξύ λίγων πλουσίων από την μια και όλων των άλλων από την άλλη μεγαλώνει». Αυτομάτως μας δίνει την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε με αποδείξεις ότι η διαβόητη οικονομική κρίση και η πολιτική παρακμή,  που με τόση οδύνη αλλά και αισθήματα «ευρωπαϊκής ντροπής» περνάμε στη χώρα μας,  δεν είναι φαινόμενα αποκλειστικά ελληνικά. Δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο η διαφθορά στην πολιτική ζωή, η αναξιοπιστία, η αυθαιρεσία, η γραφειοκρατία, η ανεργία, η εξαθλίωση των χαμηλών εισοδηματικά αλλά βιώσιμων μέχρι χθες τάξεων,  δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης. Οι διαπιστώσεις αυτές, παρότι καθόλου δεν μειώνουν τις επιπτώσεις αλλά και τις ευθύνες μας, ωστόσο αποκαλύπτουν το μέγεθος του προβλήματος στις πραγματικές του διαστάσεις και  ανοίγουν την αυλαία σε ένα αθέατο μέχρι στιγμής σύμπαν.

Ο Κάρνε Ρος, συγγραφέας του βιβλίου είναι, χωρίς υπερβολή ένας πρώην γραφειοκράτης που αλλαξοπίστησε…  Και το αποτέλεσμα σε αυτή την αλλαγή «πίστης», πέρα από τη δική του πιθανή συνειδησιακή ηρεμία και μια ενδιαφέρουσα δεύτερη καριέρα που ξεκίνησε, είναι πως αποτελεί αξιόλογη πηγή πληροφοριών για τον τρόπο που λειτουργούν οι κυβερνητικές υπηρεσίες. Το βιβλίο του «Επανάσταση χωρίς ηγέτες» αποδεικνύει  ανάγλυφα  πως η γραφειοκρατία, η αναξιοπιστία, η αυθαιρεσία, η διαφθορά ακόμη και η εγκληματικότητα δεν είναι απλές παρενέργειες αλλά … κύριες ενδείξεις των κυβερνητικών «σκευασμάτων» και συνδέονται με την ίδια τους τη φύση.

 Ο κύριος Κάρνε Ρος  (Carne Ross), Βρετανός ήταν επί δεκαπέντε περίπου χρόνια  διπλωμάτης. Όμως τo 2004 παραιτήθηκε από τη θέση του, αφού αποκάλυψε πληροφορίες που θεωρήθηκαν άκρως απόρρητες.  Στο βιβλίο του,  μιλώντας για την περίοδο που ήταν διπλωμάτης στο Ιράκ, αποκαλύπτει την τεχνική της χειραγώγησης, δηλώνοντας ευθαρσώς  πως οι κυβερνήσεις πρώτα «πλάθουν ιστορίες» για να χαράξουν πολιτικές γραμμές και ύστερα αναζητούν τα γεγονότα για να τις δικαιολογήσουν αντί να κάνουν το αντίθετο, δηλαδή πρώτα να μελετούν τα γεγονότα και ύστερα να χαράσσουν  τις πολιτικές τους. Προβαίνει δε στην εξής εκπληκτική ομολογία: «Στα πέντε χρόνια που δούλευα για το Ιράκ, ούτε μια φορά δεν είχα πατήσει το πόδι μου στη χώρα, εν τούτοις στον ΟΗΕ, με αποκαλούσαν «εμπειρογνώμονα της Βρετανίας για το Ιράκ. Δεν ήμουν ο μόνος που είχε την άγνοια και την αυθάδεια ότι, παρά το γεγονός αυτό, η κυβέρνηση μπορούσε να κηρύττει με πεποίθηση τι θα συνέβαινε ή τι θα μπορούσε να συμβεί σε εκείνα τα μέρη».  

Στο βιβλίο του ο Κάρνε Ρος, που σήμερα έχει ιδρύσει την Independent Diplomat ,την πρώτη μη κερδοσκοπική ομάδα διπλωματών που δίνει συμβουλές σε περιθωριοποιημένες χώρες ή κοινωνικές ομάδες και ζει στη Νέα Υόρκη, μιλά για εντάσεις που έχουν ξεσπάσει σε πολλά μέρη του πλανήτη και αποκαλύπτει τα πραγματικά γεγονότα πίσω από την προπαγάνδα των κυβερνήσεων και την αναπαραγωγή της από τα ΜΜΕ.  Μιλά για το Ιράκ, το Αφγανιστάν, την Αμερική, τη Σερβία, την Ελβετία την Αφρική κ.ά.  Ο αποκαλύψεις του  και η σοβαρότητά τους έκαναν τον διακεκριμένο συγγραφέα John Le Carré που επίσης είχε υπηρετήσει στις Βρετανικές Μυστικές Υπηρεσίες  ΜΙ5 και ΜΙ6 πριν γίνει μυθιστοριογράφος, να σχολιάσει για το βιβλίο: «Είναι τόσο τολμηρό, τόσο γεμάτο από αδιάψευστες αλήθειες και σαρωτικά συμπεράσματα, ώστε πρέπει να διαβαστεί από κάθε διπλωμάτη και πολιτικό, καθώς και από κάθε σκεπτόμενο πολίτη».

Το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής, Γιώργος Ν. Πολίτης

Εστιασμένο στην πολιτική κρίση στην Ελλάδα είναι το βιβλίο του Γιώργου Ν. Πολίτη, Το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής, με υπότιτλο «Η νόμιμη άμυνα και η αυθαίρετη εξουσία». Ο συγγραφέας συνδυάζει  με πραγματικά εύστοχο τρόπο τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης και του μνημονίου με  αναφορές σε διεθνή και κλασσική πολιτική βιβλιογραφία και  θεμελιώδη αναφορά σ τον κορυφαίο Άγγλο φιλόσοφο του Διαφωτισμού John Locke, το έργο του οποίου «Δεύτερη Πραγματεία περί κυβερνήσεως» οικοδόμησε τον πολιτικό φιλελευθερισμό. Αναφέρεται όμως και σε πλήθος άλλους πολιτικούς στοχαστές  και φιλοσόφους όπως οι: Τόμας Χομπς, Μιχαήλ Μπακούνιν, Πιερ –Ζοζέφ Προυντόν, Καρλ Μαρξ, Νόαμ Τσόμσκι, Κορνήλιος Καστοριάδης, Χέρμπερτ Μαρκούζε,   μέχρι τους Γκάντι, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ,  αλλά και τον σπουδαίο Αμερικανό διανοητή Χένρυ Ντέηβιντ Θορώ.

Ο Γιώργος Πολίτης εστιάζει στη δυνατότητα των πολιτών να μην πειθαρχούν σε επιταγές της πολιτικής εξουσίας στο βαθμό που αυτή  η εξουσία αυθαιρετεί εις βάρος τους και έχει χάσει την νομιμοποίησή της, παρά το γεγονός ότι διαθέτει τα μορφολογικά γνωρίσματα νόμιμης, εκλεγμένης εξουσίας. Διαπιστώνει, κάτι πολύ σημαντικό, πως το δικαίωμα αυτό θεμελιώθηκε από τους εισηγητές του φιλελευθερισμού και αποτελεί καταστατικό γνώρισμα της αστικής δημοκρατίας. Η προσέγγιση στο θέμα γίνεται από την πλευρά της φιλοσοφικής ερμηνείας  και της ηθικής νομιμοποίησης  και όχι από την σκοπιά της οικονομίας, αφού ο συγγραφέας έχει και εκφράζει την άποψη ότι η κρίση στην Ελλάδα ξεκίνησε κυρίως ως κρίση αξιών, με απώλεια της διάκρισης ανάμεσα στο καλό και στο κακό, ήταν δηλαδή κυρίως ηθική και στη συνέχεια έγινε οικονομική.

Ο Γιώργος Πολίτης συνοψίζει επιγραμματικά τις συνθήκες που δικαιολογούν την προσφυγή στην ανυπακοή στα εξής τέσσερα σημεία:
1.    Όταν οι νομοθέτες δεν ενεργούν προς όφελος των πολιτών αλλά προς όφελος τρίτων.
2.    Όταν διαπιστώνεται εκτεταμένη ανομία ως αποτέλεσμα αμέλειας εφαρμογής των υπαρχόντων νόμων από την πλευρά της κυβέρνησης.
3.    Όταν οι φορείς της εξουσίας καταχρώνται ή σπαταλούν τους πόρους που τους εμπιστεύονται οι πολίτες.
4.    Όταν η πολιτική εξουσία στερεί την ατομική ιδιοκτησία των πολιτών, χωρίς την έγκρισή τους.

Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος πολιτικός αναλυτής για να διαπιστώσει σε αυτούς τους όρους, την φωτογραφική αποτύπωση» πλείστων  πρόσφατων επιλογών των κυβερνώντων  αλλά και των δεινών που επέφεραν. Από τις περιπτώσεις με τα διόδια και το χαράτσι της ακίνητης περιουσίας  μέχρι την εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας  και την υπογραφή του μνημονίου. Πρέπει ωστόσο να τονίζουμε πως στις σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας αναλύει και θεμελιώνει μεν  το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής αλλά το διαχωρίζει κάθετα από περιπτώσεις κατάχρησης ή κακής χρήσης, που το αποτέλεσμα της «ανυπακοής» δεν θίγει τελικά την εξουσία αλλά το κοινωνικό σύνολο. Περιπτώσεις δηλαδή του είδους «κατεβάζουμε τους διακόπτες» στο ηλεκτρικό ρεύμα, καταλήψεις κτιρίων  και  άλλες παρόμοιες δεν  αναγνωρίζονται ως πράξεις ανυπακοής αλλά ως δείγματα της μεταπολιτευτικής παθογένειας.

Ο Γιώργος Πολίτης παρουσιάζει μια διεισδυτική, επιστημονική και νηφάλια  εικόνα για την ελληνική κρίση χωρίς υπεραπλουστεύσεις, χωρίς υπερβολές, χωρίς κανενός είδους λαϊκισμούς,  αλλά και χωρίς παρωπίδες. Θα χαρακτήριζα Το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής,  ένα υψηλού επιπέδου πολιτικό εγχειρίδιο, εξαιρετικό βοήθημα για την ανάλυση και κατανόηση της κοινωνικοπολιτικής σύγχυσης των τελευταίων μηνών και αποστασιοποίησης από την υστερία των media, ένα κείμενο πολιτικής  σκέψης που μπορεί να συγκριθεί με ανάλογα έργα αναλυτών διεθνούς κύρους.

info@bookbar.gr

INFO

Επανάσταση χωρίς ηγέτες
Κάρνε Ρος
Μετάφραση: Μαρία Μυρώνη
Εκδόσεις Ψυχογιός 2012
Σελ. 384, Τιμή € 15

To δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής
Γιώργος Ν. Πολίτης
Εκδόσεις Ψυχογιός 2012
Σελ. 320 Τιμή € 15