Εννέα ποιήματα γνωμικού στοχασμού |
“εκεί που νομίζεις ότι βρήκες απάντηση σε όλα | κι ύστερα βλέπεις τι πρόβλημα έχουν οι απαντήσεις |
πόσο γρήγορα γεννούν χιλιάδες νέα ερωτήματα… | Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση”. Τίτος Πατρίκιος, Σε βρίσκει η ποίηση, εκδόσεις Κίχλη – Αθήνα 2012, ( V, σελ. 16 )
Η πρόσφατη ποιητική συλλογή του Τίτου Πατρίκιου με τίτλο Σε βρίσκει η ποίηση, από τις εκδόσεις Κίχλη (Αθήνα 2012), επιβεβαιώνει τον χαρακτηρισμό που του έχει αποδοθεί ως «ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές του 20ου αιώνα».
Της Πωλίνας Γουρδέα
Η συλλογή αποτελείται από εννέα ποιήματα, ίσης περίπου έκτασης, που δεν ξεπερνούν τη μιάμιση σελίδα και κινούνται μεταξύ αυτοεξομολόγησης και γνωμικού στοχασμού. Η κεντρική γραμμή αυτών των ποιημάτων σχετίζεται με τη συνείδηση του ποιητή σε σχέση με τα διλήμματα που συνάντησε στην πορεία της ζωής του, αλλά και στην ηθική στάση του απέναντι στον κόσμο.
“εκεί που βλέπεις ότι δεν μιλάς με τον κόσμο όπως νόμιζες | ότι μιλάς μόνο με τον εαυτό σου, οπότε λες να τα | παρατήσεις… | Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση”. (VII, σελ. 20)
Μέσα στη λαίλαπα του 20ου αιώνα ο Τίτος Πατρίκιος έζησε τον πόλεμο, την αντίσταση, την κατοχή, την αντιδικτατορική δράση και ως ασυμβίβαστη προσωπικότητα, στη συλλογή του αυτή, μας παραθέτει τον αναστοχασμό του για τα γεγονότα, μικρά ή μεγάλα, ιδιωτικά ή δημόσια, της ζωής του. Η επιθυμία του είναι να επικοινωνήσει αληθινά με τον αναγνώστη γι’ αυτό και ο ποιητικός του λόγος είναι απαλλαγμένος από πολύπλοκα σχήματα και περιττολογίες. Η γλώσσα του είναι απλή και ευκρινής, χωρίς την παραμικρή διάθεση υπερβολής, με στόχο να φτάσει στον άνθρωπο που θα διαβάσει τα ποιήματά του.
“Η ποίηση έρχεται να σε βρει με ποδήλατο, με μηχανάκι, / με αυτοκίνητο / άλλοτε έρχεται σαν αμαζόνα με το σπαθί υψωμένο / άλλοτε σε ακολουθεί από το σουπερμάρκετ σαν / κουρελού ζητιάνα” (IX, σελ. 23)
Η απλότητα του λόγου, είναι αποτέλεσμα μιας ουσιαστικής σχέσης με τις λέξεις, που ο ίδιος χρησιμοποιεί, ως δομικά στοιχεία για τη σύνθεση ενός ποιήματος. Αυτό προκύπτει από τα κείμενα με τα οποία έχει συναντηθεί στον πολυκύμαντο βίο του ως μεταφραστής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος και ποιητής. Το κύρος και η συνέπεια του ως μάστορα της γραφής είναι έκδηλα, κυρίως, στην ποίησή του. Με την πρώτη ανάγνωση αντιλαμβάνεσαι ότι τίποτα δεν περισσεύει, όλα τα συστατικά της γραφής είναι τοποθετημένα έτσι ώστε ο αναγνώστης να βρει μέσα στο κείμενο το καθολικό σημείο που θα φωτίσει τον δικό του βίο. Έτσι λοιπόν, έχοντας στα χέρια την πρόσφατη ποιητική συλλογή του Τίτου Πατρίκιου, Σε βρίσκει η ποίηση, αναγνωρίζεις ότι η περίπτωσή του στον χώρο των γραμμάτων είναι εκείνη του ποιητή που σου ανοίγει κόσμους συνέχεια, δίνοντας προτεραιότητα στην αγάπη για τον συνάνθρωπο, αλλά και στη σημασία της αναμέτρησης με τη ζωή.
“εκεί που φτάνεις να πιστεύεις πως οι έρωτες | μόνο μέσα στην επανάληψη μπορούν να επιζήσουν / κι απρόσμενα ένας έρωτας κορυφώνεται σε αγάπη / ενώ εσύ, το ίδιο απρόσμενα, προσπαθείς να πεις πως / αγαπάς… | Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση”. (IV, σελ. 14).
ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ, ΒΙΟ
Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1994)
Βραβείο Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη Ακαδημίας Αθηνών (2008)
Τίτος Πατρίκιος (1928). Ο Τίτος Πατρίκιος γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος των ηθοποιών Σπύρου και Λέλας Πατρικίου. Το 1946 ολοκλήρωσε τα γυμνασιακά του μαθήματα στο Βαρβάκειο και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε για κάποια χρόνια ως δικηγόρος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, στρατευμένος αρχικά στην ΕΠΟΝ και στη συνέχεια στον ΕΛΑΣ. Το 1944 καταδικάστηκε σε θάνατο από συνεργάτες των γερμανών και η εκτέλεσή του ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας εξορίστηκε στη Μακρόνησο (1951-1952) και κατά τη διετία 1952-1953 στον Άη Στράτη, από όπου επέστρεψε στην Αθήνα με άδεια εξορίστου. Από το 1959 ως το 1964 σπούδασε κοινωνιολογία στην Ecole Pratique des Hautes Etudes του Παρισιού και πήρε μέρος σε έρευνες του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας. Επέστρεψε στην Ελλάδα, μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου όμως, κατέφυγε ξανά στο Παρίσι, όπου πήρε μέρος σε εκδηλώσεις ενάντια στο παράνομο καθεστώς, και εργάστηκε στην έδρα της Unesco στο Παρίσι και στη Fao στη Ρώμη. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1975 και εργάστηκε ως δικηγόρος, κοινωνιολόγος και λογοτεχνικός μεταφραστής. Το 1982 επέστρεψε στη θέση που κατείχε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών πριν το 1967. Στην Αθήνα εργάστηκε επίσης στο Κέντρο Μαρξιστικών Μελετών. Η πρώτη του εμφάνιση στο χώρο των γραμμάτων πραγματοποιήθηκε το 1943 με τη δημοσίευση ενός ποιήματός του στο περιοδικό “Ξεκίνημα της Νιότης”, ενώ το 1954 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο “Χωματόδρομος”. Ιδρυτικό μέλος του περιοδικού “Επιθεώρηση Τέχνης” από το 1954 δημοσίευσε πολλά άρθρα και κριτικές στις στήλες του, ενώ πολλά δοκίμιά του συμπεριλήφθηκαν σε συγκεντρωτικές εκδόσεις. Ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση (κείμενα των Σταντάλ, Αραγκόν, Μαγιακόφσκι, Νερούντα, Γκόγκολ, Γκαρωντύ, Λούκατς και άλλων) και την πεζογραφία, ενώ τα περισσότερα κοινωνιολογικά έργα του είναι γραμμένα στα γαλλικά. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, τα φλαμανδικά, τα γερμανικά και τα ολλανδικά. Το 1994 τιμήθηκε με ειδικό κρατικό βραβείο για το σύνολο του έργου του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Τίτου Πατρίκιου βλ. Αλέξανδρος Αργυρίου, “Τίτος Πατρίκιος”, στο “Η ελληνική ποίηση · η πρώτη μεταπολεμική γενιά”, Αθήνα: Σοκόλης, 1982, Αλέξανδρος Αργυρίου, “Πατρίκιος Τίτος”, στο “Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό”, τ. 8, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Δώρα Μέντη, “Πατρίκιος Τίτος”, στο “Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας”, Αθήνα, Πατάκης, 2007.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.· φωτογραφία: Δημήτρης Τσουμπλέκας)
Σχετικά Θέματα
Τίτος Πατρίκιος, «Συγκατοίκηση με το παρόν», ποιητική συλλογή
INFO
Σε βρίσκει η ποίηση
Τίτος Πατρίκιος
Εκδόσεις Κίχλη 2012
Σελ. 24, Τιμή € 7,50
