Αναζητώντας τον πλατωνικό αριθμό της γονιμότητας
Ο «αριθμός του Πλάτωνα» ένα διάσημο όσο και …διαβόητο εδάφιο στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα
που έχει εξάψει την φαντασία χιλιάδων ερευνητών και έχει συγκεντρώσει την προσοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας διεθνώς, δίνει τον τίτλο σε ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα του Tom Petsinis. Ο Tom Petsinis (Τομ Πετσίνης) είναι Ελληνοαυστραλός καθηγητής Μαθηματικών στη Μελβούρνη, γνωστός διεθνώς με το best seller «Ο Γάλλος μαθηματικός», μια μυθιστορηματική βιογραφία για τη ζωή και τον πρόωρο τραγικό θάνατο του σπουδαίου Γάλλου μαθηματικού Εβαρίστ Γκαλουά.
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Ο πλατωνικός «Γαμήλιος αριθμός»
Στο βιβλίο του αυτό λοιπόν αναφέρεται στον περίφημο «αριθμό του Πλάτωνα» που παρά την ελληνική προέλευσή του, ελάχιστες αναφορές σε αυτόν μπορεί να βρει κάποιος στην ελληνική γλώσσα. Ο αριθμός αυτός αναφέρεται στον σωκρατικό διάλογο του Πλάτωνα «Πολιτεία», σε ένα εξαιρετικά δυσνόητο εδάφιο, στο οποίο ο Σωκράτης παρουσιάζει έναν μαθηματικό υπολογισμό για να προσδιορίσει τον αριθμό που καθορίζει την ανθρώπινη γονιμότητα και τις γεννήσεις. Όμως μέχρι στιγμής ουδέποτε υπήρξε τεκμηριωμένη απόδειξη και συμφωνία των μελετητών, ούτε σε σχέση με το νόημα του κειμένου ούτε και σε σχέση με τον προσδιορισμό του αριθμού. Άλλοι πιστεύουν ότι πρόκειται για τον αριθμό 216, άλλοι ότι είναι ο 3600 και άλλοι ότι πρόκειται για τον αριθμό 12960000. Σε όλες τις περιπτώσεις πρόκειται για υποθέσεις , χωρίς όπως είπαμε τεκμηριωμένη απόδειξη. Ο αριθμός του Πλάτωνα είναι επίσης γνωστός και ως «Γεωμετρικός αριθμός» (Geometrical number) και «Γαμήλιος αριθμός» (Nuptial number).
Οι αριθμοί έχουν κομβικό ρόλο στους πλατωνικούς διαλόγους, τόσο στην «Πολιτεία» όσο και στον «Τίμαιο». Ο ίδιος τους αποκαλούσε ειδητικούς αριθμούς και τους συνέδεε με τις Πλατωνικές ιδέες. Η επιρροή αυτή προήλθε πιθανότατα από τους Πυθαγορείους με τους οποίους ο Πλάτωνας ήλθε σε επαφή στο ταξίδι του στην Μεγάλη Ελλάδα. Όπως είναι γνωστό σύμφωνα με τη κοσμοθεωρία και τη μεταφυσική των Πυθαγορείων οι αριθμοί είναι σύμβολα που εκφράζουν την ουσία των όντων και των φαινομένων.
Πάνω σε αυτή την terra incognita του αριθμού του Πλάτωνα ο Tom Petsinis χτίζει ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα, για την κατανόηση του οποίου δεν απαιτούνται ειδικές μαθηματικές γνώσεις. Ένα βιβλίο με πολλές ελληνικές αναφορές όχι μόνο ως προς την αρχαιοελληνική φιλοσοφία αλλά και τη σύγχρονη εποχή.
Όταν ο Φιμπονάτσι …στοιχειώνει ένα ολόκληρο χωριό
Σύμφωνα με την υπόθεση ο κεντρικός ήρωας, alter ego του συγγραφέα είναι ένας νεαρός Eλληνο-αυστραλός μαθηματικός ο Έβαν Πέτκος, που καθώς τελειώνει την εργασία του για τους αριθμούς Φιμπονάτσι κερδίζει ως δώρο από τον πατέρα του ένα ταξίδι στην Ευρώπη. Αφού ταξιδέψει σε διάφορες πρωτεύουσες της γηραιάς ηπείρου και λίγο πριν επιστρέψει στην Αυστραλία, αποφασίζει να επισκεφτεί το χωριό του πατέρα του.
Από την πρώτη στιγμή που φτάνει όμως αρχίζει να «ανακαλύπτει» στην καθημερινή ζωή των απλοϊκών ανθρώπων του χωριού, κινήσεις που συσχετίζονται άμεσα με την ακολουθία των αριθμών Φιμπονάτσι! Και ενώ έχει αρχίσει να πιστεύει ότι ο Φιμπνάτσι έχει ….στοιχειώσει το χωριό, και θέλει να ξεφύγει, εμφανίζεται μια Ελληνο-αμερικανίδα πρώην καθηγήτρια μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, που σκοπεύει να εγκατασταθεί μόνιμα στο χωριό για να μελετήσει τον Πλάτωνα και του Πυθαγορείους!….
Ο Tom Petsinis με τον «Αριθμό του Πλάτωνα» συνθέτει ένα ευφυές, ζωντανό και αξιόλογο μυθιστόρημα, με ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ που κατορθώνει να κινηθεί αριστοτεχνικά μεταξύ επιστήμης , δοξασίας και μαγείας παραπέμποντας υπαινικτικά σε μια φωτισμένη φράση του μεγάλου Άρθουρ Κλαρκ ότι «Μαγεία είναι η Επιστήμη που ακόμη δεν γνωρίζουμε»….
info@bookbar.gr
Απόσπασμα από το βιβλίο
«Ένα ταξίδι στην Ευρώπη, μόλις τελειώσεις την εργασία σου με τους αριθμούς Φιμπονάτσι. Aυτό θα είναι το δώρο μου», υποσχέθηκε ο ξενιτεμένος πατέρας στον γιο του. Όμως, υπήρχε μια αθώα προϋπόθεση: «προτού επιστρέψεις, θέλω να επισκεφτείς το χωριό μας στην Ελλάδα, λίγο έξω από τη Φλώρινα».
Ο νεαρός Ελληνο-αυστραλός μαθηματικός Έβαν Πέτκος περιδιαβαίνει ανέμελος τις πρωτεύουσες της Ευρώπης. Λίγες ημέρες πριν επιστρέψει στην Αυστραλία, αποχωρίζεται την όμορφη Αθήνα και επιβιβάζεται σε ένα υπεραστικό λεωφορείο με προορισμό το χωριό του πατέρα του.
Από τις πρώτες κιόλας ώρες του στα πατρογονικά χώματα, αγκιστρώνεται σε έναν ιστό από παράξενες καταστάσεις που όλες τους σχετίζονται με αριθμούς: η απλοϊκή χωριανή που τον ξεναγεί στο σπίτι του παππού του, ρυθμίζει την καθημερινότητά της σύμφωνα με την ακολουθία των αριθμών Φιμπονάτσι. O παπάς του χωριού στρατολογεί τον Έβαν και τα μαθηματικά του στον αγώνα του να γιατρέψει το αλλοπαρμένο κορίτσι που ψιθυρίζει πρώτους αριθμούς μπροστά στην Αγία Τράπεζα. O αυτοδίδακτος κουτσός ακορντεονίστας, ένας παλιός φίλος του πατέρα του, εκτελεί νοερά αδιανόητους αριθμητικούς υπολογισμούς. H γριά ψυχοκόρη του παππού του σταυροκοπιέται, με τα πέντε δάχτυλα ενωμένα σε σχήμα πενταγώνου, μπροστά στο εικόνισμα της Παρθένου…
Κι ενώ προσπαθεί να απεμπλακεί από τα μαθηματικά που στοιχειώνουν ένα ολόκληρο χωριό, συναντά μια Ελληνο-αμερικανίδα καθηγήτρια που παράτησε τα μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο για να εγκατασταθεί σ αυτό το καταπράσινο μέρος της Μακεδονίας και να αφιερωθεί στη φιλοσοφία του Πλάτωνα και των πυθαγορείων. Ο Έβαν την ερωτεύεται, γοητεύεται από τα λόγια της για τα μαθηματικά της «Νέας Εποχής» και τη δύναμη του αριθμού του Πλάτωνα. Στη δίνη δραματικών εξελίξεων, ο Έβαν παραδίνεται στα θέλγητρα του μυστικού αριθμού.
INFO
«Ο αριθμός του Πλάτωνα»
Tom Petsinis
Μετάφραση: Κώστας Σίμος
Επιστημονική επιμέλεια: Θεοφάνης Γραμμένος, Δρ. Μαθηματικής Φυσικής
Εκδόσεις Τραυλός
Σελ. 320, Τιμή € 17
