Βελτίωση της μορφολογίας του βιβλίου, διαπιστώνει η Επιτροπή
Η Διεύθυνση Γραμμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του ΥΠ.ΠΟ.Τ. 
(Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού) ανακοίνωσε τις βραχείες λίστες για τα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου 2011, στις οποίες κατέληξε η αρμόδια Επιτροπή για βιβλία που εκδόθηκαν το 2010.
Παράλληλα, όπως επιτάσσει η νέα νομοθεσία που διέπει τον θεσμό των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας (ν. 3905/2010), δίνεται στη δημοσιότητα και Έκθεση της Επιτροπής, στην οποία εξετάζονται οι τάσεις της λογοτεχνικής παραγωγής, αποτιμάται η στάθμη των λογοτεχνικών έργων της υπό κρίση περιόδου και αναφέρεται η αιτιολογημένη γνώμη της Επιτροπής για τις επιλογές της:
ΒΡΑΧΕΙΑ ΛΙΣΤΑ
α) Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου
Υποψήφιοι:
• Αγγελική Βαρελλά για το έργο της «Φιλία σε τέσσερις…ρόδες», εκδόσεις Πατάκη.
• Αγγελική Δαρλάση για το έργο της «Το δέντρο που είχε φτερά», εκδόσεις Παπαδόπουλος.
• Λιλή Λαμπρέλλη για το έργο της «Το κρυμμένο νερό», εκδόσεις Πατάκη.
• Αλεξάνδρα Μητσιάλη για το έργο της «Με λένε Νιλουφέρ», εκδόσεις Πατάκη.
• Αμάντα Μιχαλοπούλου για το έργο της «Διακοπές στο σπίτι με τον Ισίδωρο», εκδόσεις Πατάκη.
• Χρήστος Μπουλώτης για το έργο του «Τα πολύτιμα σκουπίδια του κυρίου Νο», εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
• Τασούλα Τσιλιμένη για το έργο της «Το κυνήγι της πρασινοπασχαλίτσας», εκδόσεις Διάπλαση.
• Κώστας Χαραλάς για το έργο του «Το κουτί του θυμού», εκδόσεις Μεταίχμιο.
β) Βραβείο Εφηβικού-Νεανικού Λογοτεχνικού Βιβλίου
Υποψήφιοι:
• Τζένη Θεοφανοπούλου για το έργο της «Χωρίς τη μαμά μου», εκδόσεις Ψυχογιός.
• Μάνος Κοντολέων για το έργο του «Ανίσχυρος άγγελος», εκδόσεις Πατάκη.
• Κωστής Μακρής για το έργο του «Ο Πιοζ Νάμε και οι πέντε γάτες», εκδόσεις Πατάκη.
• Φίλιππος Μανδηλαράς για το έργο του «Κάπου ν΄ ανήκεις», εκδόσεις Πατάκη.
• Μαρία Παπαγιάννη για το έργο της «Το δέντρο το μονάχο», εκδόσεις Πατάκη.
• Ελένη Πριοβόλου για το έργο της «Τσόκο Μπλοκ», εκδόσεις Καστανιώτης.
• Βασίλης Ραϊσης για το έργο του «Μάγος χωρίς βαρύτητα», εκδόσεις Διάπλαση.
• Κίρα Σίνου-΄Ερικα Αθανασίου για το έργο τους «Στο σταυροδρόμι της ημισελήνου», εκδόσεις Κέδρος.
• Ελένη Σβορώνου για το έργο της «Στον αστερισμό των διδύμων», εκδόσεις Πατάκη.
• Παντελής Σταματελόπουλος –Ηλιοπούλου Μαρία για το έργο τους «Ο κλέφτης του θησαυρού του Αλή Πασά», εκδόσεις Κέδρος.
γ) Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου
Υποψήφιοι:
• Νικόλας Ανδρικόπουλος για το έργο της Μαρίνας Κούτρα «Γραμματομαχίες», εκδόσεις Λιβάνης.
• Απόστολος Βέττας για το έργο των Σ. Μητακίδου- Ε. Τρέσσου «Η Μαίρη Πινέζα», εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
• Κατερίνα Βερούτσου για το έργο της Χρυσάνθης Καραϊσκου «Το ταλέντο του ήλιου», εκδόσεις Διάπλαση.
• Μυρτώ Δεληβοριά για το έργο του Α. Παπαθεοδούλου «Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο» εκδόσεις Πατάκη.
• Ντανιέλα Σταματιάδη για το έργο του Κυριάκου Χαρίτου «Το βιβλίο των δικών σου Χριστουγέννων», εκδόσεις Μεταίχμιο.
• Εύη Τσακνιά για το έργο της Αθηνάς Μπίνιου «Στο πανηγύρι των πουλιών», εκδόσεις Πατάκη.
• Κιάρα Φέντελε για το έργο του Βαγγέλη Ηλιόπουλου «Ο θησαυρός του βιβλιοπόντικα», εκδόσεις Πατάκη.
δ) Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για παιδιά
Υποψήφιοι:
• Μαρία Αγγελίδου για το έργο της «Το βιβλίο των πειρατών», εκδόσεις Λιβάνη.
• Φίλια Δενδρινού για το έργο της «Το καπέλο του καλλιτέχνη Βίνσεντ Βαν Γκογκ», εκδόσεις Λιβάνη.
• Σοφία Γιαλουράκη για το έργο της «Η Αφροδίτη της Μήλου κλαίει», εκδόσεις Ερευνητές.
• Σοφία Ζαραμπούκα για το έργο της «Τα αδέσποτα», εκδόσεις Μεταίχμιο.
• Εύη Πίνη-Καλλιόπη Κύρδη για το έργο τους «Πάμε στο Μουσείο της Ακρόπολης;», εκδόσεις Παπαδόπουλος.
• Άλκηστη Χαλικιά για το έργο της «Στο πάρκο με τα ζώα», εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.
Η Επιτροπή αποτελείται από τους κ.κ.: Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α., ως Πρόεδρο, Μένη Κανατσούλη, Καθηγήτρια Α.Π.Θ., ως Αντιπρόεδρο και Άρη Δημοκίδη,Συγγραφέα, Ανδρέα Καρακίτσιο, Κριτικό παιδικής λογοτεχνίας-Καθηγητή Α.Π.Θ., Έφη Λαδά, Εικονογράφο, Πέτρο Μπουλούμπαση, Εικονογράφο, Βασιλική Νίκα, Κριτικό-Επιμελήτρια εκδόσεων παιδικής λογοτεχνίας, Σούλα Οικονομίδου, επίκουρη καθηγήτρια Δ.Π.Θ., Βασίλη Παπαθεοδώρου, Συγγραφέα.
Έκθεση της Επιτροπής για το Παιδικό Βιβλίο
Γενικές διαπιστώσεις και το σκεπτικό της Επιτροπής για κάθε κατηγορία παιδικού βιβλίου
Η παραγωγή παιδικού βιβλίου το 2010 είναι ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτη. Παρατηρείται βελτίωση της μορφολογίας του βιβλίου, καθώς η εικονογράφηση, η εκτύπωση, το lay out, γενικότερα η εικόνα του βιβλίου είναι φροντισμένη.
Στην κατηγορία του Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου η Επιτροπή διαπίστωσε μια αρκετά καλή παραγωγή. Διακρίνονται βιβλία τόσο για το σύγχρονο, άμεσο και ρεαλιστικό τρόπο γραφής όσο και για την ποιητικότητα του λόγου. Από άποψη θεματικής δεν υπάρχει ανανέωση. Η φιλία, η αντιρατσιστική συμπεριφορά, το περιβάλλον, η παράδοση, οι οικογενειακές σχέσεις εξακολουθούν να αποτελούν θεματικές και ιδεολογικές προτεραιότητες. Ξεχωρίζουν, λοιπόν, τα βιβλία που χαρακτηρίζονται από συγγραφική τέχνη. Στα βιβλία που η Επιτροπή επέλεξε να συμπεριλάβει στη «βραχεία λίστα» υπερτερεί το φανταστικό και μυθικό στοιχείο, ενώ με την προσωποποίηση των ζώων ή την επικράτηση παραμυθιακών και μαγικών στοιχείων επιτυγχάνεται, αν και σε μικρή κλίμακα, μια ανανέωση του παραμυθιού. Λιγότερα σε αριθμό είναι τα βιβλία που με ρεαλιστικό τρόπο θίγουν ζητήματα που έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα για τα μικρής ηλικίας παιδιά, όπως η αξία της φιλίας και της αποδοχής από τους άλλους. Οι αφηγηματικοί τρόποι δεν είναι πολυσύνθετοι, η αφήγηση γίνεται από ένα αφηγηματικό πρόσωπο, αλλά τα βιβλία κερδίζουν σε λογοτεχνικότητα χάρη στην ποιητική ευαισθησία της γραφής και στη χρήση ενός είδος (κατανοητού) φιλοσοφικού λόγου.
Στην κατηγορία του Εφηβικού-Νεανικού Λογοτεχνικού Βιβλίου η παραγωγή κρίνεται ικανοποιητική. Στην κατηγορία αυτή έχουμε τις περισσότερες ανανεώσεις αλλά και ώριμες συγγραφικές επιλογές. Το είδος που κυριαρχεί είναι το μυθιστόρημα. Σε ό,τι αφορά στη θεματική η Επιτροπή παρατηρεί ότι συνεχίζεται η συγγραφή ιστορικών μυθιστορημάτων, ενώ παράλληλα υπάρχει μια ροπή προς τη φαντασιακή λογοτεχνία. Τα εφηβικά βιβλία διακρίνονται ακόμη για την αναφορά τους σε θέματα κοινωνικά, ανανεωμένης παράδοσης, αστυνομικά, διαπροσωπικών σχέσεων, περιπετειώδη. Υπάρχουν ακόμη μυθιστορήματα σύγχρονου προβληματισμού που θίγουν θέματα επίκαιρα, που απασχολούν τους νέους και αναφέρονται κυρίως σε θέματα διαφοράς ή της βίας στον αθλητισμό ή της πολιτικής βίας. Επίσης αναφύονται και νέες ενδιαφέρουσες θεματικές, π.χ. αστυνομικές υποθέσεις σε ένα σύγχρονο σκηνικό που ταυτόχρονα όμως αναδεικνύει την τοπική ιστορία και γεωγραφία ή άλλες που ασχολούνται με τους σύγχρονους μάγους, στη θετική και αρνητική εκδοχή τους. Τα μυθιστορήματα τα οποία η Επιτροπή συμπεριέλαβε στη λίστα, εκτός από την ενδιαφέρουσα θεματική, χαρακτηρίζονται για την πρωτοτυπία της σύλληψης και για τις σύγχρονες αφηγηματικές τεχνικές με τις οποίες αναδεικνύουν τη θεματική τους: διακείμενα, πολλαπλή οπτική γωνία, εναλλαγές αφηγηματικών προσώπων, εσωτερικό μονόλογο, χρήση ημερολογίου, ανατροπές χαρακτήρων. Η κατηγορία αυτή των βιβλίων θεωρούμε ότι κάθε χρόνο εμπλουτίζεται με αξιόλογα δείγματα βιβλίων που με ιδιαίτερα απαιτητικό αισθητικά και ελκυστικό θεματικά τρόπο απευθύνονται στον έφηβο και μπορούν να τον κατακτήσουν.
Στην κατηγορία του Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η εκδοτική παραγωγή παρουσιάζει πλέον βιβλία αισθητικά άρτια με υψηλή ποιότητα εικονογράφησης, γραφιστικού σχεδιασμού και εκτύπωσης. Στα βιβλία της λίστας εκπροσωπούνται διαφορετικά στιλ ζωγραφικής. Όμως παρά την υψηλή αισθητική των εικόνων δε διαπιστώσαμε να υπάρχει γόνιμος, ευφάνταστος και πρωτότυπος διάλογος εικόνας-κειμένου σε πολλά βιβλία, ο οποίος να καταλήγει στο είδος του βιβλίου που ορίζουμε ως εικονοβιβλίο. Στο πλαίσιο αυτής της πιο συμβατικής, με αυτήν την έννοια, μορφής της εικονογράφησης, διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν βιβλία καλά δουλεμένα εικονογραφικά και με τέχνη: σε άλλα εξ αυτών επικρατεί μια πιο ονειρική εικονογράφηση και σε άλλα μια πιο παιχνιδιάρικη.
Η κατηγορία των Βιβλίων Γνώσεων για Παιδιά έδωσε περισσότερα καλά βιβλία από πέρυσι. Στην τελική λίστα συμπεριλήφθηκαν βιβλία, τα οποία με ένα εξαιρετικά μοντέρνο αισθητικά ύφος και με τρόπο λογοτεχνικό μεταφέρουν πληροφορίες στο παιδί. Αυτά κυρίως είναι βιβλία περί τέχνης. Έχει, όπως φαίνεται, εδραιωθεί η πεποίθηση ότι ο καλύτερος τρόπος να μεταδοθεί η γνώση είναι με τη στήριξη της λογοτεχνίας, δηλαδή της μυθοπλαστικής αφήγησης μέσα στην οποία εντάσσονται με διάφορους τρόπους τα απαραίτητα για το θέμα πραγματολογικά στοιχεία. Άλλα βιβλία, μολονότι το εικαστικό μέρος τους ή το φωτογραφικό υλικό τους δεν ήταν τόσο καλά αναπτυγμένα, για την αρτιότητα της πληροφόρησης και για το σωστό παιδαγωγικό χειρισμό θεωρήθηκαν καλά για να συμπεριληφθούν στη λίστα. Τέλος, κάποια άλλα, αν και σχεδιασμένα με πιο συνηθισμένη τεχνική (π.χ. στο πρότυπο ενός οδηγού μουσείου), επειδή συνδύαζαν την παιγνιώδη μάθηση με την καλά ελεγμένη γνώση, τα συμπεριλάβαμε. Αξίζει τέλος να επισημάνουμε ότι κάποια βιβλία γνώσεων δίνουν έμφαση στην ψυχοπαιδαγωγική διάσταση και στη δημιουργία κριτικά σκεπτόμενων αναγνωστών.
info@bookbar.gr
