Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Τόμας Τρανστρέμερ
Ακόμη ένα Νόμπελ «ευρωπαϊκού» χαρακτήρα
Ο Σουηδός ποιητής Τόμας Τρανστρέμερ τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2011.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ακαδημίας ο 80χρονος ποιητής επιλέχθηκε «διότι με τις συνοπτικές ημιδιαφανείς εικόνες του, μας δίνει μια φρέσκια οπτική για την πραγματικότητα».
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Η Σουηδική Ακαδημία είχε πάρα πολλά χρόνια να βραβεύσει Σουηδό λογοτέχνη. Η τελευταία φορά ήταν το 1974, όταν το Βραβείο Νόμπελ μοιράστηκαν οι Σουηδοί λογοτέχνες Εyvind Johnson και Harry Martinson. Όπως διαβάζουμε μάλιστα, η επιλογή εκείνη είχε αμφισβητηθεί έντονα, δεδομένου ότι και οι δύο βραβευθέντες ήταν και …μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας! Την ίδια χρονιά φαβορί για την κατάκτηση του επιφανούς βραβείου ήταν οι …Graham Green, Saul Bellow και Vladimir Nabokov! Tα σχόλια περιττεύουν. Από τότε πέρασαν βέβαια 37 ολόκληρα χρόνια…
Σήμερα το πρωί άλλωστε, ο γνωστός γενικός γραμματέας της επιτροπής των Βραβείων Νόμπελ, Peter Englund αναφέρθηκε και στον σπουδαίο Αμερικανό τραγουδοποιό Bob Dylan που ήταν το φαβορί για την κατάκτηση του φετινού Νόμπελ, χαρακτηρίζοντας τις φήμες στα γραφεία στοιχημάτων «τρελή κερδοσκοπία».
Γεννημένος στις 15 Απριλίου 1931 στη Στοκχόλμη ο Tomas Gösta Tranströmer είναι ο πιο γνωστός από τους σκανδιναβούς ποιητές της γενιάς του, που βρίσκονται ακόμη εν ζωή. Ο Tranströmer μεγάλωσε με τη μητέρα του, καθώς ο πατέρας του, τους είχε εγκαταλείψει. Σπούδασε Ψυχολογία, αποφοίτησε το 1956 και το 1960 άρχισε να εργάζεται σε ένα κέντρο για ανήλικους παραβάτες.
Στην παράλληλη καριέρα που ακολούθησε ως ποιητής και ψυχολόγος, εργάστηκε με κατάδικους, άτομα με ειδικές ανάγκες και χρήστες ναρκωτικών, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούσε ένα εκτεταμένο ποιητικό έργο.
Εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Seventeen Poems” , σε ηλικία 23 ετών, όταν ακόμη ήταν φοιτητής, η οποία κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Bonnier που ήταν από τους πιο επιφανείς εκδότες της βόρειας Ευρώπης. Ο Bonnier είχε περιγράψει την ποίηση του Tranströmer, ως «συνεχή ανάλυση για το αίνιγμα της ταυτότητας του ατόμου το οποίο αντιμετωπίζει την δαιδαλώδη διαφορετικότητα του κόσμου».
Το 1966 είχε τιμηθεί με το Βραβείο Bellman , το οποίο ακολούθησαν πλήθος ακόμη βραβεύσεις, με κορυφαία βέβαια την απονομή του Βραβείου Νόμπελ. Το 1997 άλλωστε η πόλη Vaesteraas , στην οποία ο ποιητής είχε ζήσει τρείς δεκαετίες, πριν εγκατασταθεί στην Στοκχόλμη, καθιέρωσε ένα ειδικό βραβείο προς τιμή του, το Βραβείο Tranströmer.
Έχοντας ήδη στο ενεργητικό του την έκδοση 10 τόμων ποιητικού έργου ο Tranströmer υπέστη το 1990 εγκεφαλικό, από το οποίο επηρέασε την ικανότητά του να μιλά.
Μετά από έξι χρόνια σιωπής επανήλθε με την ποιητική συλλογή “Grief Gondola” (Η πένθιμη γόνδολα) , η οποία πούλησε 30.000 αντίτυπα στη Σουηδία, αριθμό ρεκόρ για τα ποιητικά δεδομένα.
Μετά την μεγάλη αυτή επιτυχία, ο Tranströmer δεν εξέδωσε τίποτα επί οκτώ χρόνια, για να επανέλθει το 2004 με μία συλλογή από 45 γιαπωνέζικου στιλ ποιήματα χαϊκού, στα οποία προβάλλει μια πλευρά της φύσης και των εποχών.
Από τότε η σημαντικότερη ενασχόληση του είναι η μουσική , δεδομένου ότι υπήρξε ερασιτέχνης πιανίστας, και λιγότερο η γραφή. Αυτό τουλάχιστον είχε δηλώσει σε σουηδική εφημερίδα η σύζυγός του Μόνικα. Παίζει πιάνο κάθε μέρα και χρησιμοποιεί το αριστερό του χέρι, δεδομένου ότι το δεξί έχει προβλήματα, λόγω του εγκεφαλικού. Τα πρωινά ακούει κλασσική μουσική.
Ο Tranströmer , που ήταν στους υποψήφιους για το Βραβείο Νόμπελ επί πολλά χρόνια, ζει με τη σύζυγό του και έχουν δύο κόρες.
Είναι βέβαιο πως και η φετινή επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας θα προκαλέσει σχόλια και αντιδράσεις. Η απονομή του Βραβείου Νόμπελ τείνει να γίνει εντελώς ευρωπαϊκή υπόθεση, αφού από τα 11 Νόμπελ που έχουν απονεμηθεί από το 2000 τα 8 έχουν δοθεί σε Ευρωπαίους λογοτέχνες, αφήνοντας έξω τους λογοτέχνες άλλων χωρών και βέβαια τους Αμερικανούς…
INFO
Το βιβλίο του Tomas Tranströmer “Η πένθιμη γόνδολα” κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Νεφέλη, μετάφραση – επίμετρο Βασίλης Παπαγεωργίου
Σχετικά Θέματα Νόμπελ 2010
