ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 2010
Όλα τα βραβεία παιδικών βιβλίων απονεμήθηκαν κατά πλειοψηφία.
- Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου
Το βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου απονέμεται στο Χρήστο Μπουλώτη για το βιβλίο του Τα πολύτιμα σκουπίδια του κυρίου Νο , εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2010. Στο βιβλίο αυτό με την αφηγηματική τεχνική του μαγικού ρεαλισμού που συναιρεί το καθημερινό με το θαυμαστό, με γρήγορη αφήγηση πολλές φορές ανατρεπτική, με φαντασία και με χιούμορ θίγονται καίρια κοινωνικά προβλήματα και καταστάσεις της σύγχρονης ζωής, όπως είναι η οικολογία, ο καταναλωτισμός, η φθορά. Αναδεικνύεται παράλληλα η σημασία του παρελθόντος, της παράδοσης και της τέχνης ενώ προβάλλεται με ποιητικό και παιγνιώδη τρόπο η αναγκαιότητα της συλλογικότητας για την αλλαγή των συνθηκών διαβίωσης. Ένα αφήγημα γοητευτικό, με πολυδύναμο λόγο ώστε να ικανοποιεί αισθητικά κάθε αναγνώστη. Η εικονογράφηση της Φωτεινής Στεφανίδη συνδιαλέγεται δημιουργικά με το κείμενο.
Μειοψήφησε η κα Κανατσούλη και ψήφισε Το κρυμμένο νερό της Λιλής Λαμπρέλλη, εικονογράφηση Φωτεινής Στεφανίδη, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2010 με το ακόλουθο σκεπτικό: «Θεωρώ ότι πρόκειται για ένα πραγματικά κλασικό κείμενο. Κινείται στο χώρο του παραμυθιού με στοιχεία λαϊκών παραδόσεων και μύθων, ταυτόχρονα όμως επικεντρώνεται σε ένα επίκαιρο θέμα: την έλλειψη νερού στη γη. Ιδιαίτερο εύρημα η φιλία ανάμεσα σε ένα παιδί και ένα φίδι, για να θυμηθούμε και τη θέση του φιδιού ως προστάτη του οίκου στην Αρχαία Ελλάδα. Πιστεύω ότι πέρα από την ελληνικότητα του περιεχομένου του, υπάρχει μια ανανέωση, ίσως ένα δείγμα αναγέννησης -αλλά από επώνυμο συγγραφέα- του ελληνικού παραδοσιακού παραμυθιού. Η ιστορία είναι πολύ προσεκτικά γραμμένη, με ευαισθησία, τρυφερότητα, ωραίες λεκτικές εικόνες και περιγραφές, με την εξαιρετική εικονογράφηση της Στεφανίδη».
- Βραβείο Εφηβικού-Νεανικού Βιβλίου
Το βραβείο Εφηβικού-Νεανικού βιβλίου απονέμεται στο βιβλίο Το δένδρο το μονάχο της Μαρίας Παπαγιάννη, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2010. Πρόκειται για ένα κοινωνικό και ταυτόχρονα ψυχολογικό μυθιστόρημα το οποίο αξιοποιεί ένα θέμα γνωστό στο εφηβικό μυθιστόρημα, τον άλλο, τον διαφορετικό, εντάσσοντάς τον όμως σε μια καινούργια, πρωτότυπη οπτική: ο άλλος στο βιβλίο της Παπαγιάννη είναι η περιθωριοποιημένη τρελή του χωριού, η μάγισσα όπως την αποκαλούν. Μόνο που η παράξενη ηρωίδα –για χρόνια απούσα από το χωριό καταγωγής της- κρύβει έναν πολύ ευαίσθητο συναισθηματικό κόσμο, μια φύση καλαίσθητη και ανήσυχη, την οποία αρχίζουν να ανακαλύπτουν τα μικρά παιδιά. Οι ανθρώπινες σχέσεις και η ψυχολογία ενός ανθρώπου που υποτίθεται ότι είχε διαταραγμένη προσωπικότητα αποτελούν τον καμβά του βιβλίου. Μέσα από αυτόν ξεπηδούν ανθρώπινες αδυναμίες και προκαταλήψεις αλλά και βαθιά συναισθήματα, όπως η φιλία, οι αθώοι έρωτες, η ανθρώπινη ζεστασιά αναπλάθοντας έτσι έναν ολόκληρο κόσμο της ελληνικής επαρχίας. Η αφήγηση του βιβλίου είναι κλασική και τριτοπρόσωπη. Η δυναμική της πλοκής και η παραστατική απεικόνιση των χαρακτήρων, ενηλίκων και παιδιών, συνθέτουν μια σύγχρονη ηθογραφία που διαποτίζεται από τη στιλιστική λεπτότητα της Μαρίας Παπαγιάννη.
Μειοψήφησαν οι κκ. Λαδά και Παπαθεοδώρου.
Η κ. Λαδά ψήφισε το βιβλίο ΤΣΟΚΟ ΜΠΛΟΚ της Ελ. Πριοβόλου, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2010 με το ακόλουθο σκεπτικό: «Το βιβλίο αναφέρεται στην περίοδο 1941-42. Η πείνα, η προσπάθεια για επιβίωση, αλλά και η φιλία και η αισιοδοξία είναι περίτεχνα βαλμένες μέσα σ’ αυτήν την ιστορία. Ένα βιβλίο που σε κρατάει μέχρι την τελευταία σελίδα χωρίς να μειωθεί το ενδιαφέρον σου. Βρίσκω υπέροχες τη γραφή και τις περιγραφές».
Ο κ. Παπαθεοδώρου ψήφισε το βιβλίο ΤΣΟΚΟ ΜΠΛΟΚ της Ελ. Πριοβόλου, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2010 με το ακόλουθο σκεπτικό: «Καταπληκτικό μυθιστόρημα, γύρω από την Κατοχή. Ναι μεν παλαιομοδίτικο θέμα, αλλά δοσμένο με μια απίστευτη γλύκα. Ύμνος στη φιλία και στον αγώνα για επιβίωση. Λογοτεχνικότατο, αριστοτεχνικά δομημένο, το ψηφίζω για βραβείο».
- Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου
Το βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου απονέμεται στο βιβλίο των Δεληβοριά Μυρτώ (εικονογράφου) και Παπαθεοδούλου Αντώνη (συγγραφέα) Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο. Εξαιρετικό κείμενο και ως προς την ιδέα αλλά και ως προς τον τρόπο ανάπτυξης του, με γραφή άμεση, σημερινή, γεμάτη ιδέες, που έχει ροή, χιούμορ και φαντασία και αποφεύγει «εύκολα» και κοινότυπα μονοπάτια. Εικονογράφηση με χαρακτήρα και ρυθμό, που εναρμονίζεται ανεπιτήδευτα με το κείμενο, δίνοντας ένα δυνατό και ολοκληρωμένο συνολικό αποτέλεσμα. Ένα αποτέλεσμα συμπαγές, που δίνει την αίσθηση ότι κείμενο και εικόνα δημιουργήθηκαν από το ίδιο πρόσωπο.
Μειοψήφησαν οι κκ. Λαδά, Νίκα και Παπαθεοδώρου.
Η κα Λαδά και ο κ. Παπαθεοδώρου ψήφισαν το βιβλίο των Ντανιέλας Σταματιάδη (εικονογράφου) και Κυριάκου Χαρίτου (συγγραφέα) Το βιβλίο των δικών σου Χριστουγέννων, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2010.
Ο κος Παπαθεοδώρου μειοψήφησε με το ακόλουθο σκεπτικό: «Εξαιρετικό βιβλίο, λίαν πρωτότυπο, με υπέροχη εικονογράφηση, που αποδίδει όλα αυτά που θα έπρεπε να σημαίνουν οι γιορτές, αλλά στα οποία κανείς δε δίνει σημασία. Μικρό κείμενο, πολύ συμπυκνωμένο, κατόρθωμα πώς με τόσες λίγες λέξεις αποδίδονται αυτά τα νοήματα. Το ψηφίζω για βραβείο».
Η κα Λαδά μειοψήφησε με το ακόλουθο σκεπτικό: «Κείμενο δοσμένο με απλά λόγια, το οποίο μας μιλάει για την σημασία των απλών πραγμάτων. Είναι εξαιρετικά τρυφερό, μου δίνει την αίσθηση μιας μουσικής που ξυπνάει συναισθήματα, χωρίς ανάγκη για επεξηγήσεις, και με πείθει πόσο σημαντικές είναι οι στιγμές που δεν κατασκευάζονται αλλά μιλάνε κατευθείαν στην ψυχή. Η απλότητα της εικονογράφησης συμπληρώνει τη δύναμη του κειμένου βάζοντας τον αναγνώστη να ψάξει περισσότερο για τα δικά του ακριβά δώρα….»
Η κα Νίκα μειοψήφησε και ψήφισε το βιβλίο των Κιάρα Φεντέλε (εικονογράφου) και Βαγγέλη Ηλιόπουλου (συγγραφέα) Ο θησαυρός του βιβλιοπόντικα, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2010 με το ακόλουθο σκεπτικό: «Θεωρώ ότι το βιβλίο “Ο θησαυρός του βιβλιοπόντικα” ανταποκρίνεται καλύτερα στις προδιαγραφές του βραβείου για το εικονογραφημένο βιβλίο. Ο βιβλιοπόντικας, ως ήρωας, είναι γνωστός και από άλλα βιβλία του Ηλιόπουλου, αλλά εδώ μοιάζει να παρουσιάζεται ξανά στον αναγνώστη με στόχο να τον οδηγήσει σε μία περιπλάνηση ανάμεσα στα πιο γνωστά κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Πέρα από το χιούμορ και την αμεσότητα του συγγραφικού λόγου του Ηλιόπουλου η περίπτωση αυτού του βιβλίου είναι ξεχωριστή για τον τρόπο με τον οποίο συνομιλεί η εικονογράφηση με το κείμενο. Γίνεται πράξη αυτό που η Susanne Langer έχει γράψει: «στην τέχνη δεν υπάρχουν ευτυχισμένοι γάμοι, μόνο πετυχημένοι βιασμοί». Οι λέξεις και οι εικόνες είναι ανταγωνιστικές μεταξύ τους και σε αυτό το βιβλίο επικρατεί ακριβώς αυτός ο «ανταγωνισμός». Έτσι επιτυγχάνεται η ειρωνεία ανάμεσά τους και ο αναγνώστης γνωρίζει κάτι παραπάνω από αυτό που του έχει πει το κείμενο. Παράδειγμα, στις σελίδες όπου ο ήρωας μιλάει για τον Μικρό Πρίγκιπα η εικονογράφηση παραπέμπει τον αναγνώστη στον Εξυπερύ. Αυτή η συνομιλία, που μοιάζει με κρυφτούλι ανάμεσα στο κείμενο και στην εικόνα, είναι το στοιχείο που κάνει το βιβλίο να ξεχωρίζει από όλα τα υπόλοιπα. Οι λέξεις που μιλάνε για ό,τι δείχνουν οι εικόνες, ενώ οι εικόνες δείχνουν αυτό που οι λέξεις δε λένε».
- Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων
Στην κατηγορία των Βιβλίων Γνώσεων η επιτροπή επέλεξε να απονείμει το βραβείο στο βιβλίο Στο πάρκο με τα ζώα, με κείμενα Άλκηστης Χαλικιά και καλλιτεχνική επιμέλεια των Locus Athens, από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο. Το βιβλίο στοχεύει στην εξοικείωση των παιδιών – αναγνωστών με έργα ελλήνων ζωγράφων και γενικότερα, ελλήνων εικαστικών, τα οποία έχουν θέμα τα ζώα. Η επιτροπή συμφώνησε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο εκφράζει μία νέα, πρωτότυπη αντίληψη σε σχέση με τα βιβλία γνώσεων που αφορούν τις εικαστικές τέχνες. Η πρωτοτυπία του έγκειται αφενός στην συγκρότηση και παρουσίαση του εικαστικού υλικού του και αφετέρου στην ευφάνταστη χρήση λογοτεχνικών κειμένων διαφορετικού ύφους τα οποία και ελκύουν τα παιδιά στο ίδιο το θέμα του βιβλίου, τα ζώα αλλά και τα εξοικειώνουν με διαφορετικά είδη λογοτεχνίας. Σημαντικό στοιχείο της επιτυχίας του βιβλίου αποτελεί το συνολικά ανάλαφρο ύφος του, το οποίο δεν βαραίνει τον αναγνώστη αλλά, αντίθετα, σέβεται τις γνωστικές, αναγνωστικές και αισθητικές εμπειρίες του.
