«Εγώ,| άγνωστος μες στα ρούχα μου και μες στο ποίημα»|
ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Μιλώντας για την ανέκδοτη ποιητική συλλογή του Γιάννη Ρίτσου με τίτλο Υπερώον που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος, αναφερόμαστε σ’ έναν θησαυρό της ελληνικής λογοτεχνίας.
Της Πωλίνας Γουρδέα
Ο Ρίτσος αποτελεί έναν ορμητικό ποταμό ποιητικής παραγωγής αφού η συλλογή Υπερώον είναι μία απ’ τις πολλές, σχεδόν πενήντα ολοκληρωμένες συλλογές, που άφησε πίσω μετά τον θάνατό του, όπως μας πληροφορεί η κόρη του Έρη στο συνοδευτικό σημείωμα της έκδοσης. Όντας απαιτητικός ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο του ποιητικού λόγου, ο ποιητής καταπιάνεται με την εσωτερική του ζωή και τα συμβάντα της.
Σειρά σου τώρα,| χωρίς φώτα,| χωρίς σκηνικά και θεατές,| να παίξεις εαυτόν. (ΣΤΟ ΥΠΕΡΩΟΝ, σελ. 22)
Στο Υπερώον λοιπόν, δηλαδή στον εξώστη ο ποιητής παρατηρεί τη ζωή το 1985, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του και προσεγγίζει όσα συμβαίνουν μέσα του. Αυτό δημιουργεί μια αναταραχή πολύ προσωπική και γι’ αυτό άξια λόγου. Ψηλαφώντας τις πληγές του ή και τις ουλές που παραμένουν ως σημάδια ματαιώσεων και καταστροφών ο Ρίτσος μας χαρίζει κομμάτια του εαυτού του. Αυτή του η αλήθεια είναι που κάνει τα ποιήματά του τόσο συγκλονιστικά.
Κι εμείς χωρίς καθρέφτη,| αλλά με όλη την άνεση» των στερημένων,| φορέσαμε το καπέλο μας,| βγήκαμε στο δρόμο,| δε χαιρετήσαμε κανέναν. (ΑΝΤΙΔΩΡΟ, σελ. 11)
Αυτή η αποδέσμευση του ποιητικού υλικού του Γιάννη Ρίτσου είναι ένα δώρο της Έρης Ρίτσου προς τους αναγνώστες που αγαπούν την ποίηση και τους ποιητές αυτού του βεληνεκούς. Με διάθεση εξομολογητική ο πληθωρικός ποιητής συνομιλεί με τον χρόνο, τα πρόσωπα, τη φθορά, τον έρωτα και φυσικά, τον θάνατο με αξεπέραστη γενναιότητα.
Εγώ,| άγνωστος μες στα ρούχα μου και μες στο ποίημα,| πλάγιασα τρυφερά κι αποκοιμήθηκα. (ΣΥΣΚΟΤΙΣΗ, σελ. 40)
Ο Ρίτσος αποτελεί μία μοναδική περίπτωση στο ποιητικό σύμπαν της χώρας μας. Γεννημένος την Πρωτομαγιά του 1909 στην Αθήνα, με βασικό χαρακτηριστικό του την πίστη, σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, στο ιδεώδες μιας κομμουνιστικής κοινωνίας, έζησε έγκλειστος σε φυλακές και υπήρξε εξόριστος σε αφιλόξενους τόπους με καταφύγιο της ψυχής του την ποίηση. Η ποιητική συλλογή Υπερώον είναι μια απόδειξη του ηρωισμού, που η εσωτερική πάλη ενός τέτοιου πνεύματος απαιτεί. Σε μια εποχή ηθικής κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, οφείλουμε να έχουμε το Υπερώον ως φυλαχτό και παρακαταθήκη στη βιβλιοθήκη μας, αν όχι στην καρδιά μας.
Στ’ αλήθεια| δεν είχα τίποτα να πω.| Έτσι/ άφησα το παράθυρό μου| ολάνοιχτο. (ΣΥΧΝΑ, σελ. 10)
Σημείωμα του εκδότη
Η ποιητική συλλογή “Υπερώον” γράφτηκε στην Αθήνα, απ’ την 1 του Μάρτη ως τις 21 του ίδιου μήνα. Η Β’ γραφή των ποιημάτων έγινε πάλι στην Αθήνα, απ’ τις 6-29 του Απρίλη και στον Κάλαμο απ’ τις 30 του Απρίλη ως την 1 του Μάη 1985.
ΣΗΜΕΙΩΜΑ
“Υπερώον”. Μια ανέκδοτη συλλογή του Γιάννη Ρίτσου. Μία απ’ τις πολλές, σχεδόν πενήντα, που άφησε πίσω, μετά το θάνατό του, ολοκληρωμένες, έτοιμες για έκδοση. Ορισμένες από αυτές εκδόθηκαν αμέσως μετά στον τόμο Αργά, πολύ αργά μέσα στη νύχτα και κάποιες άλλες συμπεριλήφθηκαν αργότερα στους τόμους Ποιήματα που ακολούθησαν, με καθαρά χρονολογικά κριτήρια.
Στο διάστημα που προηγήθηκε, μετά την ανακοίνωση αυτής της έκδοσης, δέχτηκα διάφορα ερωτήματα σχετικά. Δύο είναι τα κυρίαρχα: Γιατί αυτή η συλλογή -ή και πολλές άλλες- δεν είχε εκδοθεί στη διάρκεια της ζωής του Ρίτσου; Γιατί η αυτόνομη έκδοση αυτής της συγκεκριμένης συλλογής τώρα;
Είναι γνωστό -ή τουλάχιστον εγώ το έχω ξαναπεί- πως ο Γιάννης Ρίτσος θεωρούσε την ποίηση τόσο απαραίτητη για την ύπαρξή του, όσο και την αναπνοή του. Έγραφε λοιπόν καθημερινά, ώρες πολλές, κι αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μια τεράστια ποιητική παραγωγή. Τρεις και τέσσερις και πέντε ή και περισσότερες ποιητικές συλλογές μέσα σ’ ένα χρόνο είναι λογικό πως για λόγους πρακτικούς δεν θα μπορούσαν να εκδοθούν στη διάρκεια του έτους γραφής τους. Ούτε οι εκδότες του μα ούτε και το αναγνωστικό κοινό θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν μια τέτοια παραγωγή. Αναγκαστικά λοιπόν έπρεπε να επιλέξει τι θα εκδοθεί και τι όχι.
Οι επιλογές του δεν είχαν χαρακτήρα “αυτολογοκρισίας”, όπως έχω ακούσει να λέγεται, αλλά εξαρτιόνταν από τη διάθεσή του την εκάστοτε περίοδο και από τη συγκυρία.
Η συλλογή “Υπερώον”, γραμμένη στα μέσα της δεκαετίας του 1980, αποτελείται από ποιήματα αυτοβιογραφικά, που ταυτόχρονα αντανακλούν το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν. Εποχή κρίσης ηθικής τα χρόνια εκείνα, δεν μπορεί παρά να έχει συνάφεια με την κρίση την οικονομική που βιώνουμε ως συνέπεια και του ηθικού εκείνου ελλείμματος που, ανάμεσα σε άλλα, προετοίμασε το έδαφος για το σήμερα. Τα ποιήματα αυτά είναι, νομίζω, με τον τρόπο τους επίκαιρα, και για τούτο θεώρησα πως θα άξιζε να αποδοθούν στο κοινό σε μια αυτόνομη έκδοση.
Έρη Ρίτσου
INFO
Υπερώον
Γιάννης Ρίτσος
Εκδόσεις Κέδρος 2013
Σελ. 88, Τιμή € 11,00
Αποτελέσματα κλήρωσης
Τα ονόματα των τυχερών
Νώντας Γαζής, Θεσσαλονίκη
Ελένη Κωστοπούλου, Αττική
Καλυψώ Πολυχρονάκη, Αττική
ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Υπερώον, Γιάννης Ρίτσος, Εκδόσεις Κέδρος
- Συμπληρώστε την παρακάτω φόρμα και πατήστε «Αποστολή»
- Ο Διαγωνισμός ισχύει μέχρι 24 Απριλίου 2014
- Αν είστε κάτοικος εκτός Αθηνών, γράψτε και την ταχυδρομική σας διεύθυνση για να σας σταλεί καθώς και ένα τηλέφωνο επικοινωνίας.
[gravityform id=”4″ name=”Φόρμα Συμμετοχής” ajax=”true”]
- Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
- Οι τυχεροί θα παραλάβουν το αντίτυπο τους από τις Βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Κέδρος, Γενναδίου 3, Αθήνα, τηλ: 2103802007, Δε-Πα 8:00-4:00, Σα 8:00-2:30
- Τρεις τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου.
Καλή τύχη!!!!
- Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
- Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα –διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρες για να αποφεύγονται τα λάθη.
- Θερμή παράκληση: Για τη συμμετοχή σας στην κλήρωση είναι αρκετό να συμπληρώσετε ΜΙΑ ΦΟΡΑ τη Φόρμα Συμμετοχής. Διαφορετικά δημιουργείται πρόβλημα στο Inbox και οι πιθανότητες επιτυχίας δεν αυξάνονται.
