Συνέντευξη με τον Αργεντινό συγγραφέα του βιβλίου Guillermo Martinez
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Τα μαθηματικά εμπνέουν σπουδαία βιβλία λογοτεχνίας! Τα μαθηματικά προβλήματα τροφοδοτούν με μυστήριο και γρίφους για… δυνατούς λύτες το αστυνομικό μυθιστόρημα. Το βιβλίο «Η ακολουθία της Οξφόρδης» του Guillermo Martinez, ανακηρύχθηκε από την Wall Street Journal ένα από τα πέντε καλύτερα διεθνώς αστυνομικά μυθιστορήματα του αιώνα!
Το βιβλίο που μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο με τίτλο “The Oxford Murders” («Ακολουθία φόνων στην Οξφόρδη») αφηγείται την προσπάθεια ενός νεαρού φοιτητή να εξιχνιάσει μια σειρά από δολοφονίες που αναστατώνουν την ακαδημαϊκή κοινότητα της Οξφόρδης και οι οποίες φαίνεται ότι συνδέονται με μαθηματικές σχέσεις. Θεωρητικές αντιπαραθέσεις, ακαδημαϊκές καριέρες που αμφισβητούνται και πάθος για τα μαθηματικά διατρέχουν το μυθιστόρημα που, για την επίλυση του μυστηρίου, χρησιμοποιεί διάσημα μαθηματικά προβλήματα όπως το παράδοξο του Wittgenstein, την Αρχή Αβεβαιότητας του Heisenberg, το τελευταίο Θεώρημα του Fermat, το θεώρημα μη πληρότητας του Gödel και πολλά άλλα.
«Τα μαθηματικά και η λογοτεχνία έχουν αισθητικά θέλγητρα για μένα» μου είχε πει σε συνέντευξη που μου είχε παραχωρήσει ο Αργεντινός Guillermo Martinez συμπατριώτης του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, αλλά και του μεγαλύτερου εν ζωή μαθηματικού Gregory Chaitin. Με εντυπωσίασε ο σεβασμός με τον οποίο μίλησε για τα αρχαία Ελληνικά μαθηματικά και η «ομολογία» του ότι «Η υπερβολική ευφυΐα μπορεί να γίνει κατάρα για εκείνον που την διαθέτει»!….
ΕΡ. Πώς αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας ενώ είχατε σπουδάσει μαθηματικά; Τι ήταν εκείνο που σας γοήτευσε στη λογοτεχνία;
G.Martinez: Ξεκίνησα ως συγγραφέας. Τα μαθηματικά ήλθαν αργότερα στη ζωή μου. Ο πατέρας μου ήταν ήδη συγγραφέας και ολοκλήρωσα το πρώτο μου βιβλίο με διηγήματα πριν τα δεκαεννιά μου χρόνια. Όμως και όλο εκείνο το διάστημα που ήμουν μαθηματικός, ποτέ δεν σταμάτησα το γράψιμο και έγραψα τα επτά βιβλία μου σε μία κατάσταση παράλληλης σχεδόν «σχιζοφρενικής» ζωής.
ΕΡ.: Η γνώση των μαθηματικών έχει επηρεάσει τον τρόπο που γράφετε και τις υποθέσεις στα βιβλία σας;
G.M: Είναι πολύ πιθανόν να επηρέασε την ακρίβεια που θέλω στην πλοκή, την επιλογή των λέξεων, την ανάγκη για συνεχείς διορθώσεις, την αναζήτηση διαφάνειας στο κείμενο, την αναζήτηση αρμονίας και κομψότητας…
ΕΡ.: Τα μαθηματικά ή η λογοτεχνία είναι πιο γοητευτικά για σας;
G.M.: Και τα δύο έχουν αισθητικά θέλγητρα για μένα. Όμως με το γράψιμο αισθάνομαι μεγαλύτερη οικειότητα. Πιστεύω ότι έχω πιο ενδιαφέρουσες λογοτεχνικές ιδέες από ό,τι οι λίγες ιδέες που είχα στα μαθηματικά.
«Η ευφυΐα μπορεί να γίνει κατάρα….»
ΕΡ.: Πιστεύετε ότι η ευφυΐα μπορεί να γίνει «κατάρα» για έναν έξυπνο άνθρωπο;
G.M. : Φυσικά και μπορεί να γίνει κατάρα. Αρκεί να αναλογιστείτε τις έξυπνες γυναίκες οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις, χρειάζεται να κρύβουν την ευφυΐα τους, για να μη φανεί ότι είναι ανώτερες από τους άνδρες που έχουν επιλέξει. Επίσης πολλοί άνθρωποι που διαθέτουν εξαιρετικές διανοητικές ικανότητες, βρίσκουν πολύ πληκτικές τις συνηθισμένες συζητήσεις, έχουν την τάση να προχωρούν γρήγορα παρακάτω και να αποστρέφονται εκείνους που σκέφτονται πιο αργά με αποτέλεσμα να καταλήξουν να γίνουν μοναχικοί άνθρωποι.
ΕΡ.: Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στην ανθρώπινη και τη μαθηματική ευφυΐα κατά τη γνώμη σας;
G.M.: Η ανθρώπινη ευφυΐα σχετίζεται με τα καθημερινά προβλήματα τα ανθρώπινα πάθη και τους απρόσμενους τρόπους με τους οποίους η πραγματικότητα περιπλέκει τα πράγματα. Χρειάζεται διαίσθηση για την φύση του ανθρώπου και τις λειτουργίες του αλλά και για τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι αντιδρούν στα προβλήματά τους. Η μαθηματική ευφυΐα από την άλλη μεριά σχετίζεται με έναν αφηρημένο κόσμο, που μοιάζει περισσότερο με τον πλατωνικό κόσμο των ιδανικών αντικειμένων τον οποίο μπορεί κανείς να διορθώσει και να βρει τη δομή τους. Συνεπώς χρειάζονται διαφορετικού είδους ικανότητες για την κάθε περίπτωση.
«Oι αρχαίοι Έλληνες μαθηματικοί
άνοιξαν το δρόμο
για τα σύγχρονα μαθηματικά»
ΕΡ.: Ποια είναι η γνώμη σας για τα αρχαία ελληνικά μαθηματικά και στην επίδρασή τους στα σύγχρονα;
G.M.: Έχουν τρομακτική επίδραση στην ανάπτυξη των μαθηματικών όπως τα γνωρίζουμε σήμερα. Αρκεί να σκεφτείτε πως ο Ευκλείδης υπήρξε δημιουργός των θεμελίων της λογικής με τα αξιώματα όπως και ο Πυθαγόρας με τη Σχολή του. Ο Φερμά διάβαζε την Αριθμητική του Ευκλείδη όταν άρχισε να προβληματίζεται για το περίφημο θεώρημα του Φερμά που σχετίζεται με το Πυθαγόρειο θεώρημα. Αν σκεφτείτε ότι το Θεώρημα του Φερμά αποδείχτηκε πριν από δεκατέσσερα χρόνια μπορείτε να καταλάβετε ότι ο δρόμος που άνοιξαν οι αρχαίοι Έλληνες συνεχίζει να λειτουργεί.
ΕΡ.: Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο λόγος που η μαθηματική λογοτεχνία έχει αναπτυχθεί στις μέρες μας και οι άνθρωποι ενδιαφέρονται γι αυτήν;
G.M.: Πιστεύω ότι η μαθηματική λογοτεχνία προϋπήρχε, αν την αναζητήσει κανείς στις βιβλιοθήκες. Κατά τη γνώμη μου τα περισσότερα βιβλία έχουν γραφτεί και στο παρελθόν. Ξαφνικά κάτι γίνεται και αφυπνίζεται το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού και σε κάποια από αυτά στρέφεται η προσοχή για λόγους κοινωνιολογικούς και εμπορικούς. Προσωπικά δεν σκεφτόμουν την μαθηματική λογοτεχνία όταν έγραψα το πρώτο μου μυθιστόρημα το «Σχετικά με τον Ροδερέρ» το οποίο αναφέρεται στο θεώρημα του Gödel με καλυμμένο τρόπο και εκδόθηκε πολλά χρόνια πριν δημιουργηθεί το νέο αυτό ρεύμα και κανείς δεν μιλούσε γι αυτό.
ΕΡ. : Και η «Ακολουθία της Οξφόρδης»;
G.M.: Το τρίτο μου μυθιστόρημα «Η ακολουθία της Οξφόρδης» κυκλοφόρησε στην πατρίδα μου την Αργεντινή πολύ πριν κυκλοφορήσει «Ο κώδικας Da Vinci» και ήταν πολύ αργότερα που έγινε σύνδεση ανάμεσα σε αυτό το βιβλίο και σε άλλα όπως «Το θεώρημα του παπαγάλου» ( Ντενί Γκέτζ) και «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ» ( Απόστολος Δοξιάδης). Όπως βλέπετε είναι η δική μας η ματιά που κατά καιρούς επιλέγει αστέρια στον ουρανό για να δημιουργήσει «αστερισμούς».
ΕΡ.: Σήμερα κάποιοι μιλούν για το «τέλος της επιστήμης». Ποια είναι η γνώμη σας γι αυτό;
G,M.: Δεν συμφωνώ καθόλου. Η επιστήμη βρίσκεται σε μία συναρπαστική στιγμή με νέες εξελίξεις και ιδέες σε διάφορες περιοχές. Δείτε την κοσμολογία ή την νανοτεχνολογία, την αποκρυπτογράφηση του γενετικού κώδικα και τις νέες εξελίξεις στην τεχνολογία των κομπιούτερ. Όλα αυτά είναι εκπληκτικές προκλήσεις για την ανθρώπινη ευφυΐα.
Τα πέντε καλύτερα αστυνομικά μυθιστορήματα του αιώνα
της Wall Street Journal
-“From Nine to Nine” του Leo Perutz, 1918
-“Tropic Moon” του Georges Simenon, 1933
-“The Fire Engine That Disappeared” των Maj Sjőwall, Per Wahlőő, 1969
-“The Oxford Murders” του Guillermo Martinez 2005
-“The Water’s Edge” της Karin Fossum 2007
INFO
– To μυθιστόρημα «Η ακολουθία της Οξφόρδης» του Γκιγιέρμο Μαρτίνες, μτφρ. Ελισώ Λογοθέτη κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.
-Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του
«Σχετικά με τον Ροδερέρ» (μετάφραση Τ. Σπερελάκη)
«Ο αργός θάνατος της Λουσιάνα Μπ» (μετάφραση Ι. Ντούμη)
