Ο ίδιος πιστεύει ότι ο χαρακτηρισμός «ιστορικό μυθιστόρημα» είναι απλή ετικέτα και ότι το μόνο που έχει σημασία είναι αν ένα βιβλίο είναι καλό ή κακό. Σε κάθε περίπτωση ο Βαλέριο Μάσιμο Μανφρέντι έχει γράψει πάνω από δεκαπέντε μυθιστορήματα που εμπνέονται από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη και αποδίδει αριστοτεχνικά το κλίμα κάθε εποχής.
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Σε πολλά από τα μυθιστορήματά του, οι ήρωες είναι αρχαιολόγοι, αν και αρκετά διαφορετικοί από τον… Ιντιάνα Τζόουνς! Είναι ο Γουίλιαμ Μπλέικ στον «Φαραώ της άμμου», ο Φαμπρίτσιο Καστελάνι στη «Χίμαιρα» και ο Περικλής Χαρβάτης στον «Χρησμό». Όπως στα βιβλία του Τζον Γκρίσαμ σχεδόν όλοι οι ήρωες είναι δικηγόροι, στα βιβλία του Βαλέριο Μάσιμο Μανφρέντι που είναι αρχαιολόγος, ιστορικός και δημοσιογράφος, οι περισσότεροι κεντρικοί ήρωες αποτελούν ουσιαστικά το alter ego του.
Γεννημένος το 1946 στο Πιουμάτζο ντι Καστελφράνκο της επαρχίας Αιμίλια, ο Ιταλός συγγραφέας που αυτοπροσδιορίζεται ως «Τοπογράφος του Αρχαίου κόσμου» είναι από τους μυθιστοριογράφους που αγαπούν την αρχαία Ελλάδα και σε αυτή αναφέρεται η συντριπτική πλειοψηφία των έργων του. Καθηγητής της κλασσικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, είναι ένα γνωστό πρόσωπο στην Ευρωπαϊκή τηλεόραση και έχει οδηγήσει τις επιστημονικές αποστολές, σε ανασκαφές και εξερευνήσεις μέσα στην Ιταλία και στο εξωτερικό.
«Κύριο μέλημά μου είναι να βρω
μια ενδιαφέρουσα ιστορία»
Χαρακτηριστικά της γραφής του Μανφρέντι, είναι ιστορική ακρίβεια, καλοδουλεμένα θέματα, καταιγιστική δράση, γρήγοροι ρυθμοί και αστυνομική πλοκή. Όπως τονίζει ο ίδιος: «Κύριο μέλημά μου όταν αρχίζω να γράφω είναι να βρω μία απλή κι ενδιαφέρουσα ιστορία. Σε ένα λογοτεχνικό έργο έχουν μεγάλη σημασία τα συναισθήματα που προκαλεί. Κάθε νύχτα, όταν κοιμόμαστε ζούμε μία άλλη εικονική ζωή, επινοούμε μία άλλη ζωή για να καλύψουμε τις ανάγκες της φαντασίας μας. Η λογοτεχνία είναι ένας τρόπος απάντησης σε αυτή την ανάγκη.»
Από την αρχαία Ελλάδα και την αρχαία Ρώμη μέχρι την σύγχρονη Ελλάδα και το Πολυτεχνείο, στο οποίο αναφέρεται το μυθιστόρημά του «Ο χρησμός» η σχέση του Μανφρέντι με τη χώρα μας δεν περιορίζεται στο παρελθόν, αφού επισκέπτεται πολύ τακτικά την Ελλάδα. Από τα πιο εμβληματικά έργα του είναι η τριλογία του Μ. Αλεξάνδρου, που δημοσιεύθηκε σε τριάντα έξι γλώσσες σε πενήντα πέντε χώρες και πουλήθηκε για μία σημαντική παραγωγή ταινιών στις ΗΠΑ. Το έργο δεν είναι βιογραφία, αλλά ιστορικό μυθιστόρημα. Μάλιστα όπως θα ανακαλύψει ο αναγνώστης στο τέλος, αφηγητής της ιστορίας είναι ο στενός φίλος του Αλέξανδρου, ο ιστορικός Πτολεμαίος.
«Ο Αλέξανδρος είχε μια αντίληψη για τον ηγέτη
Που μοιάζει πολύ με εκείνη των σημερινών ηγετών»
Αποτελεί σαφώς ένδειξη σεβασμού στον αναγνώστη, αλλά και βαθύτερη γνώση της ιστορίας, το γεγονός ότι ο Μανφρέντι απόφυγε να γράψει βιογραφία. Όπως έχει εξηγήσει ο ίδιος ο συγγραφέας, ο Αλέξανδρος είχε μία αντίληψη για την εικόνα του ηγέτη που μοιάζει πολύ με εκείνη των σημερινών ηγετών. Είχε δικούς του ιστορικούς που ακολουθούσαν τη στρατιά του, μόνο ένας γλύπτης μπορούσε να τον απεικονίσει, όπως και ένας ζωγράφος. Κάθε του κίνηση ήταν αποτέλεσμα μελέτης, όπως αρμόζει σε έναν ηγέτη. Επομένως είναι πολύ δύσκολο να γραφεί βιογραφία γι αυτόν, αφού οι πηγές είναι ελάχιστες.
Ο Μανφρέντι επισημαίνει: «Το πορτρέτο μου είναι λογοτεχνικό, είναι μια ζωγραφιά που βασίζεται στις γνώσεις μου, οι οποίες είναι βαθιές, διότι κατέχω τον πλήρη έλεγχο των πηγών. Τα υπόλοιπα οφείλονται στο ένστικτό μου και στην ευαισθησία μου. Το πορτρέτο μου πιστεύω ότι είναι πολύ κοντά στην αλήθεια, αλλά από εκεί και πέρα μην ξεχνάμε ότι όλα, ακόμη και η ακαδημαϊκή ιστορία, είναι ζήτημα οπτικής γωνίας και απόψεων.»
Στον πρώτο τόμο του έργου με τίτλο «Μέγας Αλέξανδρος Ι, Ο γιος του ονείρου» μιλά για τα νεανικά χρόνια του Αλέξανδρου, για τον πατέρα του Φίλιππο που δολοφονήθηκε με μυστηριώδη τρόπο, για την μητέρα του Ολυμπιάδα και τη μύησή της στις πρακτικές της μυστικής λατρείας του Ορφέα και του Διόνυσου, αλλά και το όραμα του να κατακτήσει τον κόσμο.
Στον δεύτερο τόμο με τίτλο «Μέγας Αλέξανδρος ΙΙ, Η άμμος του Αμμωνα» αφηγείται την κατάκτηση της Ασίας. Από τη Μίλητο, τις Σάρδεις, την Αλικαρνασσό, την Ισσό, μέχρι την Τύρο και τη Γάζα.
Τέλος στον τρίτο τόμο με τίτλο « «Μέγας Αλέξανδρος ΙΙΙ, Τα πέρατα του κόσμου» εξιστορεί την διάβαση του Τίγρη και Ευφράτη, μέχρι το πέρασμα στην Ινδία.
Όπως παρατηρεί ο Μανφρέντι: « Η Ιστορία βασίζεται στα προβλήματα, η λογοτεχνία στις συγκινήσεις. Αν θέλω ένα ιστορικό πορτρέτο του Αλέξανδρου, μία κριτική ανάλυση, δεν θα το αναζητήσω σε ένα λογοτεχνικό πόνημα, αλλά σε ένα ιστορικό δοκίμιο. Ένα μυθιστόρημα είναι πάντα καρπός της φαντασίας του συγγραφέα, που στόχο έχει να μεταδίδει συγκινήσεις στον αναγνώστη και όχι επιστημονικά στοιχεία.»
INFO
-«Μέγας Αλέξανδρος Ι, Ο γιός του ονείρου» μτφρ. Ευάγγελος Κεφαλλονίτης, Εκδόσεις Λιβάνη
-«Μέγας Αλέξανδρος ΙΙ, Η άμμος του Αμμωνα» μτφρ. Ευάγγελος Κεφαλλονίτης, Εκδόσεις Λιβάνη
-«Μέγας Αλέξανδρος ΙΙΙ, Τα πέρατα του κόσμου» μτφρ. Ευάγγελος Κεφαλλονίτης
-«Ακρόπολη, η μεγάλη εποποιία της Αθήνας» μτφρ. Ευάγγελος Κεφαλλονίτης Εκδόσεις Λιβάνη
-«Χίμαιρα» μτφρ. Αμπυ Ράϊκου, Εκδόσεις Ψυχογιός
-«Η ασπίδα της Σπάρτης» μτφρ. Δημήτρης Δεληολάνης, Γωγώ Αλεξανδρή. Εκδόσεις Λιβάνη
-«Ο χρησμός» μτφρ. Αμπυ Ράικου, Εκδόσεις Ψυχογιός
-«Ο τύραννος των Συρακουσών» μτφρ. Αμπυ Ράικου-Σταύρου Εκδόσεις Ψυχογιός
-«Η αυτοκρατορία των δράκων» μτφρ. Αμπυ Ράϊκου-Σταύρου, Εκδόσεις Ψυχογιός
-«Ζευς» μτφρ. Αμπυ Ράϊκου –Σταύρου, Εκδόσεις Ψυχογιός
Σχετικά Θέματα (links)
