O φόνος του Καποδίστρια σε σκηνικό αρχαίας τραγωδίας
ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Με όραμα να συνδυάσει «Όλα τα βιβλία για το 1821 σε ένα βιβλίο» όπως σημειώνει στον πρόλογο, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Νίκος Γερακάρης παρουσιάζει ένα πολύ ενδιαφέρον και ξεχωριστό έργο για τη γενεσιουργό στιγμή της νεότερης ιστορίας μας, το 1821.
Γράφει η Ελπίδα Πασαμιχάλη
Ένα βιβλίο πολύ αξιόλογο που αξίζει της προσοχής μας. Με τίτλο «Αλήθειες και ψέματα για το 1821 & τον φόνο του Καποδίστρια» το έργο αυτό μεταφέρει στον αναγνώστη όχι μόνο τις σπουδαιότερες στιγμές του Αγώνα και τους πρωταγωνιστές του, με την οπτική γωνία του συγγραφέα, αλλά και τις απόψεις σπουδαίων ιστορικών και αρθρογράφων για την περίοδο εκείνη.
Απόψεις που αρκετές φορές παρουσιάζουν αποκλίσεις, τόσο σε σχέση με κάποια από τα γεγονότα, όσο και σε σχέση με τους μεγάλους πρωταγωνιστές, τους ηγέτες του εθνικού ξεσηκωμού. Και όμως οι αντιθέσεις αυτές όχι μόνο δε μειώνουν την αξία του, αλλά το κάνουν ακόμη πιο διαφωτιστικό αλλά και συναρπαστικό.
Μπορεί να γραφτεί η ιστορία της Επανάστασης του 1821 σαν ρεπορτάζ που διαβάζεται με κομμένη την ανάσα; Αυτό πρέπει να υπήρξε μια τεράστια πρόκληση για τον έγκριτο δημοσιογράφο και με πολλά χρόνια θητείας στον χώρο του Τύπου Νίκο Γερακάρη. Και σε πείσμα όλων των προβλέψεων και των δυσκολιών που έχει ένα τέτοιο εγχείρημα, το έχει καταφέρει!
Διαχειρίζεται με εντυπωσιακή άνεση και πραγματικά αριστοτεχνικό τρόπο ένα τεράστιο σε έκταση ιστορικό υλικό, αποτέλεσμα προφανώς πολυετούς έρευνας και παρουσιάζει την ιστορία του 1821 με έναν τρόπο που δύσκολα θα βρει κανείς ανάλογό του στην ελληνική βιβλιογραφία. Η γραφή του κάνει το 1821 συναρπαστικό και προκαλεί τον αναγνώστη να συνεχίσει μέχρι το τέλος.
Από τους Αγωνιστές στους Ιστορικούς
Στις σελίδες του αναδύονται κορυφαίες μορφές του Αγώνα με κυρίαρχες τους στρατιωτικά ιδιοφυείς Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και Γεώργιο Καραϊσκάκη και κοντά σε αυτούς οι Κολοκοτρωναίοι, οι Κουντουριώτηδες, ο Κανάρης αλλά και ο ηρωικός Αλέξανδρος Υψηλάντης με τους αδελφούς του Δημήτρη και Νικόλαο, αλλά και μοιραία πρόσωπα του Αγώνα όπως ο ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης, ατρόμητος πολεμιστής αλλά και υπεύθυνος για το «έγκλημα της ανατίναξης της ναυαρχίδας και ενός ακόμη πλοίου στο Πόρο» όπως το χαρακτηρίζει ο ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος.
Ο Παπαρρηγόπουλος είναι ένας εκ των πολλών παλαιότερων ιστορικών στους οποίους ανατρέχει ο Νίκος Γερακάρης, καθώς επίσης ο Διονύσιος Κόκκινος, ο Δημήτρης Φωτιάδης, Απόστολος Δασκαλάκης, Γεώργιος Φτέρης, Κυριάκος Σιμόπουλος, Κρις Γκουντχάουζ, αλλά και σύγχρονοι όπως Θάνος Βερέμης, Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Αθηνά Κακούρη, Χρήστος Λούκος, Αριστείδης Χατζής, Μαρκ Μαζάουερ και πολλοί άλλοι. Εκτεταμένα κείμενά τους σταχυολογεί και παραθέτει ο Νίκος Γερακάρης, συνθέτοντας μια δημιουργική και ζωντανή ροή αφήγησης όπου διασώζονται και αναδεικνύονται τα γεγονότα και οι μαρτυρίες.
Οι Μαυρομιχαλαίοι και η Μάνη
Ξεχωριστός τόπος αναφοράς του συγγραφέα είναι η πατρίδα του η Μάνη από τις πρώτες περιοχές που σήκωσαν ψηλά το λάβαρο του Αγώνα και αρνήθηκαν να υποταχθούν στον κατακτητή. Οι Μανιάτες ήταν εκείνοι που οδήγησαν στην ήττα τον τρομερό Ιμπραήμ, με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, που ήταν ο μεγάλος του αντίπαλος, να φωνάζει το σύνθημα «Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους», μια τρομερή απειλή για όσους από φόβο ήταν έτοιμοι να περάσουν στο στρατόπεδο των Μωαμεθανών.
Κορυφαίο ρόλο και θα έλεγε κανείς πρωταγωνιστές στην συναρπαστική αφήγηση του Νίκου Γερακάρη έχουν οι Μαυρομιχαλαίοι. Η ιστορική αυτή οικογένεια της Μάνης που πρόσφερε πολλά στον Αγώνα για την ελευθερία της Ελλάδας, όμως το όνομά της συνδέθηκε αδιάρρηκτα με τη δολοφονία του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας του Ιωάννη Καποδίστρια. Ένα στίγμα που στα επόμενα χρόνια βάρυνε όχι μόνο την ίδια την οικογένεια, αλλά και ολόκληρη την περιοχή.
Από τον οπλαρχηγό Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που ήταν ο τελευταίος Μπέης της Μάνης, σήκωσε το λάβαρο της επανάστασης και αναδείχθηκε «αρχιστράτηγος των σπαρτιατικών δυνάμεων» μέχρι στη στιγμή της δολοφονίας του Κυβερνήτη στο Ναύπλιο από τον γιό του και τον ανιψιό του, ξεδιπλώνονται οι πράξεις ενός δράματος που παραπέμπει σε αρχαία τραγωδία.
Στο τέλος της, μια μεγάλη και επιφανής οικογένεια, οι Μαυρομιχαλαίοι, της οποίας σχεδόν πενήντα από τα μέλη έπεσαν στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, συνδέθηκε με ένα έγκλημα για το οποίο πραγματική συγχώρεση δεν έλαβε ποτέ από την Ιστορία.
Και όχι μόνο η οικογένεια, αλλά και ολόκληρη η Μάνη. Όπως σημειώνει ο Νίκος Γερακάρρης, «Η δολοφονία είχε οπλίσει τους εχθρούς της για επιθέσεις εναντίον της και για χαρακτηρισμούς συλλήβδην των Μανιατών ως δολοφόνων». Αναφέρει μάλιστα ότι για πολλές δεκαετίες και οι κυβερνήσεις τιμωρούσαν την περιοχή, δείχνοντας αδιαφορία και «Ούτε δρόμους δεν έφτιαχναν»….
Από τον «γδικιωμό» στην αρχαία τραγωδία
Ο Γερακάρης αντιμετωπίζει και τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές με τον δέοντα σεβασμό και σε κανένα σημείο δεν αμφισβητεί τον πατριωτισμό τους.
Τονίζει την εντιμότητα, την ανιδιοτέλεια, την καλλιέργεια και την ευρύτατη παιδεία του Ιωάννη Καποδίστρια, αλλά και το τιτάνιο έργο που είχε αναλάβει να οργανώσει σε κράτος την μετεπαναστατική Ελλάδα. Μια χώρα που μόλις είχε κερδίσει την ανεξαρτησία της αλλά άνθιζε ακόμη η «κλεφτουριά και η πειρατεία» ενώ «Τα όργανα του κράτους δεν υπηρετούσαν τον κυβερνήτη ή το δημόσιο συμφέρον, αλλά τους ισχυρούς (Ελληνες και ξένους), οι οποίοι συνωμοτούσαν εναντίον οποιουδήποτε έθιγε τα κεκτημένα τους.» όπως περιέγραψε στην παρουσίαση του βιβλίου ο ομότιμος καθηγητής Εγκληματολογίας στο ΕΚΠΑ Γιάννης Πανούσης.
Ο Νίκος Γερακάρης διατυπώνει ευθέως την άποψή του. Ο πρώτος κυβερνήτης, παρά τις αδιαμφησβήτητες αρετές και την εντιμότητά του, διέπραξε λάθη. Εκ των οποίων το κυριότερο ότι συμπεριφέρθηκε αυταρχικά σε πατριώτες που αγωνίστηκαν για πολλά χρόνια και κυριολεκτικά θυσιάστηκαν στον αγώνα.
Ανάμεσά τους βέβαια ήταν και η οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων, με αποκορύφωμα τη φυλάκιση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και στη συνέχεια του γιού του Τζανή Πετρόμπεη, κάτι που θεωρήθηκε από όλη την οικογένεια απολύτως ατιμωτικό, με δεδομένο μάλιστα ότι ο Πετρόμπεης ήταν ο άνθρωπος που είχε υπογράψει πρώτος την απόφαση για την επιλογή του Καποδίστρια ως αρχηγού του νέου κράτους.
Καθοριστικής σημασίας πάντως, ένα είδος «χαριστικής βολής» στις σχέσεις των δύο πλευρών, αξιολογείται από τον συγγραφέα, όπως και από πολλούς ιστορικούς, η άρνηση του Καποδίστρια να αποδεχτεί το αίτημα του Ρώσου ναυάρχου Ρίκορντ για μερική απελευθέρωση του Πετρόμπεη και για συνάντησή του με τον ηγέτη των Μανιατών.
Έτσι φτάσαμε στην τραγωδία. Τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο, από τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη, το άγριο λιντσάρισμα του πρώτου από το εξαγριωμένο πλήθος και την εκτέλεση του δεύτερου.
Πολλά έχουν γραφτεί για το παρασκήνιο αυτής της τραγικής δολοφονίας που αναμφίβολα υπήρξε σταθμός για την ιστορία της Ελλάδας. Ο Νίκος Γερακάρης με εκτεταμένες αναφορές σε κείμενα ιστορικών και πρακτικά συνομιλιών ή αλληλογραφίας του πρώτου κυβερνήτη, παρουσιάζει την καχυποψία που είχε για τους Δυτικούς και κυρίως για τους Άγγλους αλλά και τις επίμονες προσπάθειές του να αποδείξει ότι «Δεν είμαι άνθρωπος των Ρώσων. Δεν είμαι Μόσκοβος, είμαι Έλληνας». (σελ. 43)
Ωστόσο να καινούργιο που κομίζει το ενδιαφέρον αυτό βιβλίο στην ιστορική μελέτη για τη δολοφονία του Καποδίστρια γίνεται σαφές από τις πρώτες σελίδες. «Κίνητρο του στρατηγού (είχε κερδίσει στα πεδία των μαχών τους βαθμούς) Κωνσταντίνου Μαυρομιχάλη και του επίσης γενναίου πολεμιστή Γιώργου Μαυρομιχάλη ήταν ο γδικιωμός. «Δεν γινόταν αλλιώς», σύμφωνα με τον «σκληρό αλλά δίκαιο άγραφο νόμο της Μάνης», που πρόσταζε εκδίκηση.» (σελ. 30). Ο γδικιωμός. Ένας ανάλογος άγραφος νόμος με εκείνον της Κρήτης, την βεντέτα.
Η προσέγγιση αυτή, δεν αφαιρεί φυσικά τη βαριά ενοχή για την εν ψυχρώ δολοφονία του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας, την απαλλάσσει όμως εν μέρει από τα ευτελή, ιδιοτελή και παρασκηνιακά κίνητρα που της αποδίδουν, παρουσιάζοντας την ηρωική οικογένεια ως «πληρωμένους δολοφόνους» των ξένων δυνάμεων.
Στις πάνω από 430 πυκνογραμμένες σελίδες αυτού του ενδιαφέροντος βιβλίου, ο αναγνώστης θα συναντήσει ένα πλήθος από γλαφυρές και συχνά συγκινητικές περιγραφές και πληροφορίες για την Μάνη και τους Μανιάτες αλλά και για τις Μανιάτισσες, με τα θρυλικά τους μοιρολόγια. Θα βρει όμως και έναν ανεκτίμητο θησαυρό πληροφοριών για την Επανάσταση του 1821, τα γεγονότα που καθόρισαν την έκβασή της και τους πρωταγωνιστές της.
Όπως εύστοχα σημειώνει στο προλογικό του σημείωμα ο Κώστας Μενουδάκος, Επίτιμος Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας «Η εικόνα την οποία έχουν σχηματίσει για την ελληνική επανάσταση οι νεότερες γενιές Ελλήνων που διδάχθηκαν τα γεγονότα από τα σχολικά βιβλία και από την επίσημη ιστορία, την οποία προσπάθησε και πέτυχε να επιβάλει με διάφορους τρόπους η Πολιτεία, είναι ατελής. Η επίσημη ή ορθότερα η καθιερωμένη και επικρατήσασα παρουσίαση της ιστορίας της ελληνικής επανάστασης δεν αποδίδει την πραγματικότητα. Και είναι πολλές αυτές οι νεότερες γενιές».
Με αυτή την έννοια η επιλογή του συγγραφέα να παρουσιάσει και να αντιπαραβάλει τα κείμενα που έχουν γραφτεί για το 1821 πετυχαίνει τους στόχους της. Από τη μια πληροφορεί και από την άλλη δίνει τροφή για σκέψη.
INFO
Αλήθειες και ψέματα για το 1821 και τον φόνο του Καποδίστρια
Νίκος Γερακάρης
24 γράμματα
Σελ. 450, Τιμή € 20,00
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ
Τα Ονόματα των Τυχερών
Πέτρος Βροντάκης, Αττική
Ιωάννα Πάδη, Αθήνα
ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Αλήθειες και ψέματα για το 1821 και τον φόνο του Καποδίστρια, Νίκος Γερακάρης, 24 γράμματα
ΕΔΩ Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
Διαβάστε τους όρους συμμετοχής
- Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
- Γράψτε το Ονοματεπώνυμο, την Ταχυδρομική σας διεύθυνση και ένα Κινητό τηλέφωνο επικοινωνίας.
- Δυο τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου από τον Εκδοτικό Οίκο 24 γράμματα, τηλ 2106127074, με ΔΩΡΕΑΝ τα έξοδα αποστολής σε όλη την επικράτεια.
- Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
- Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα,διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρες για να αποφεύγονται τα λάθη.
- Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
Καλή Τύχη!!!
