Η 11η Σεπτεμβρίου μέσα από κείμενα κλασσικών της λογοτεχνίας
Μια ώρα αρκούσε για να κλονίσει συθέμελα τον κόσμο. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, η πτώση των Δίδυμων Πύργων
στην καρδιά της Νέας Υόρκης δε σηματοδοτεί την έναρξη του τέλους της Ιστορίας ούτε της σύγκρουσης των πολιτισμών: εγκαινιάζει την εποχή του παγκοσμιοποιημένου μηδενισμού. Κρυμμένος πίσω από θρησκευτικά ή ιδεολογικά άλλοθι, ο μηδενιστής τρομοκράτης χτυπά. «Σκοτώνω, άρα υπάρχω». Ένα φοβερό φάντασμα στοιχειώνει ξανά τις δημοκρατίες και τις κινητοποιεί. Κανείς, μαθαίνουμε, ούτε ειδήμων, ούτε αναλυτής δεν ήταν σε θέση να φανταστεί ένα τέτοιο γεγονός. Αντιμέτωπος με το απρόβλεπτο, ο άνθρωπος μένει απολιθωμένος από κατάπληξη. Πώς πρέπει να αντιδράσουμε;
Από τους διασημότερους σύγχρονους Ευρωπαίους φιλοσόφους, ο Αντρέ Γκλυκσμαν (Andre Glucksmann) ένα χρόνο μετά την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης, εξέδωσε το βιβλίο «Dostoïevski à Manhattan» που στην Ελλάδα κυκλοφορεί με τίτλο «Ο Ντοστογιέφσκι στο Μανχάταν» από τις Εκδόσεις Γκοβόστη σε μετάφραση του Κωστή Παπαγιώργη.
Αν λοιπόν ο Ντοστογιέφσκι στη διάσημη φράση του στους Αδελφούς Καραμαζώφ έγραψε πως «Αν δεν υπάρχει Θεός, τότε όλα επιτρέπονται», ο Andre Glucksmann βρίσκει την εφαρμογή αυτού του άθεου μηδενισμού στην τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. Εκφράζοντας μια άποψη που έρχεται σε αντίθεση με εκείνη που κυριαρχεί για τη φύση της ισλαμικής επιθετικότητας και την εντάσσει στο πλαίσιο ενός θρησκευτικού πολέμου.
Διακεκριμένος στοχαστής και ακτιβιστής ο Andre Glucksmann επικρίνει την άποψη ότι η ισλαμική τρομοκρατία είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης των πολιτισμών μεταξύ Ισλάμ και Δύσης και επισημαίνει ότι τα πρώτα θύματα της ισλαμικής τρομοκρατίας είναι οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι. «Για ποιο λόγο οι 200.000 σφαγιασθέντες Μουσουλμάνοι στο Νταρφούρ δεν ξεσηκώνουν ούτε το ένα τέταρτο από τις διαμαρτυρίες που προκαλούν οι 200 φορές λιγότεροι νεκροί στο Λίβανο; Θα πρέπει λοιπόν συμπεράνουμε ότι οι Μουσουλμάνοι που δολοφονούνται από άλλους Μουσουλμάνους δεν μετράνε είτε για μάτια των μουσουλμανικών αρχών είτε για την κακή συνείδηση της Δύσης».
Ο Αντρέ Γκλυκσμάν στο βιβλίο «Ο Ντοστογιέφκσι στο Μανχάταν» παρουσιάζει τα τραγικά φαινόμενα της σύγχρονης βίας υπό το φως των μεγάλων λογοτεχνικών έργων. Δυο αιώνες πριν, συγγραφείς όπως ο Φλωμπέρ, ο Πούσκιν κι ο Τσέχοφ πρόβλεψαν και αποκάλυψαν αυτή την ανατροπή αξιών. Κι ο Ντοστογιέβσκι βάζει σήμερα τους υπότιτλους στα ρεπορτάζ του C.N.N.
O Αντρέ Γκλυκσμάν είναι από τους διασημότερους σύγχρονους Ευρωπαίους φιλοσόφους και σε όλα τα βιβλία του συγκρούεται με τη βαρβαρότητα, στις διάφορες μορφές της, στο σύγχρονο κόσμο. Γεννήθηκε το 1937 στα περίχωρα του Παρισιού, από Εβραίους γονείς αυστριακής καταγωγής που συμμετείχαν στην αντίσταση κατά των ναζί, πράγμα που προκάλεσε και τον θάνατο του πατέρα του το 1940. Σπούδασε φιλοσοφία και συνεργάστηκε με τον Ρεϊμόν Αρόν στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας. Ανάμεσα στα δεκαεπτά βιβλία που έχει ως σήμερα στο ενεργητικό του ξεχωρίζουν τα “Πραγματεία περί του Πολέμου” (1967), μια μελέτη πάνω στον Κλαούζεβιτς, το δοκίμιό του πάνω στο Κράτος, τον Μαρξισμό και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης με τίτλο “Η Μαγείρισσα κι ο Ανθρωποφάγος” (1974), “Οι Δάσκαλοι της Σκέψης” (1977), μελέτη πάνω στον Χέγκελ, τον Μαρξ και τον Νίτσε, “Το Τέλος του Κομουνισμού Σημαίνει την Επιστροφή στην Ιστορία” (1989), σε συνεργασία με τον Βάσλαβ Χάβελ, και “Η Ρωγμή του Κόσμου” (1994), μια φιλοσοφική προσέγγιση της μάστιγας του AIDS.
INFO
Ο Ντοστογιέφσκι στο Μανχάταν
ANDRE GLUKSMANN
Δοκίμιο
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ
ΣΕΛ. 344, ΤΙΜΗ € 18,68
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΚΟΒΟΣΤΗ
