Ο David Diop έγινε ο πρώτος Γάλλος συγγραφέας που κερδίζει το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ 2021 – International Booker Prize 2021 το οποίο θα μοιραστεί με την Anna Moschovakis μεταφράστρια του βιβλίου του At Night All Blood is Black.
Ο Νταβίντ Ντιόπ τιμήθηκε με το διακεκριμένο Βραβείο για το δεύτερο μυθιστόρημά του, το οποίο εμπνεύστηκε από την εμπειρία του Σενεγαλέζου προπάππου του στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το βραβείο αξίας 50 χιλιάδων λιρών θα το μοιραστεί με την μεταφράστρια του βιβλίου του από τα γαλλικά στα αγγλικά, την ελληνικής καταγωγής συγγραφέα και ποιήτρια Anna Moschovakis η οποία στο παρελθόν έχει βραβευτεί με James Laughlin Award για την ποιητική συλλογή της You and Three Others Are Approaching a Lake.
Το βιβλίο του Νταβίντ Ντιόπ κατάφερε να κερδίσει άλλους πέντε πολύ δυνατούς ανταγωνιστές για το βραβείο. Συγκεκριμένα, οι υπόλοιποι υποψήφιοι ήταν οι: Ερίκ Βυϊγιάρ (The War of the Poor), Μαριάνα Ενρίκεζ (The Dangers of Smoking in Bed), Μαρία Στεπάνοβα (In Memory of Memory), Μπέντζαμιν Λαμπατούτ (When We Cease to Understand the World) και Όλγκα Ράβν (The Employees).
Αυτή λοιπόν είναι η πρώτη φορά που ένας Γάλλος κερδίζει το φημισμένο βραβείο, το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο σε ένα μόνο βιβλίο, που έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και δημοσιευτεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Σενεγαλέζικης καταγωγής ο David Diop γεννήθηκε στο Παρίσι το 1966. Μεγάλωσε στη Σενεγάλη, όπου τελείωσε και το λύκειο. Σπούδασε γαλλική φιλολογία στα Πανεπιστήμια της Τουλούζης και της Σορβόννης (Paris IV), όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ. Agrege της φιλολογίας, είναι αναπληρωτής καθηγητής της γαλλικής γραμματολογίας του 18ου αιώνα στο Πανεπιστήμιο του Πω, όπου διδάσκει παράλληλα γαλλόφωνη αφρικανική λογοτεχνία.
Το μυθιστόρημα του Ντιόπ είχε ήδη συγκεντρώσει διθυραμβικές κριτικές, με τους New York Times να γράφουν: «Περισσότερο από έναν αιώνα μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας σπουδαίος νέος αφρικανικής καταγωγής συγγραφέας κάνει αυτές τις ερωτήσεις σε ένα λιτό αλλά εξαιρετικό μυθιστόρημα για αυτό τον αιματηρό λεκέ στην ιστορία της ανθρωπότητας».
Ουσιαστικά, το βιβλίο του Νταβίντ Ντιόπ εξιστορεί την μετάβαση ενός νέου άνδρα προς την παράνοια εξ αιτίας του πολέμου και λέει την ιστορία των Σενεγαλέζων που πολέμησαν για τη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η υπόθεση του βιβλίου
Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918) είναι σε εξέλιξη. Ένα πρωί, ο λοχαγός Αρμάν δίνει μέσα από τα χαρακώματα το σύνθημα της επίθεσης εναντίον των Γερμανών. Οι στρατιώτες εφορμούν. Ανάμεσά τους ο Αλφά Ντιάγε και ο Μαντέμπα Ντιοπ, δυο Σενεγαλέζοι που μάχονται, μαζί με τόσους άλλους ομοεθνείς τους, για τα γαλλικά χρώματα. Λίγα μέτρα μετά την έξοδό τους από το χαράκωμα, ο Μαντέμπα πέφτει θανάσιμα πληγωμένος μπροστά στα μάτια του Αλφά, του παιδικού του φίλου που τον είχε πάνω κι από αδελφό.
Από δω και πέρα, η αφήγηση ακολουθεί τον Αλφά καθώς βυθίζεται στην τρέλα μετά τον θάνατο του φίλου του και αδελφού της καρδιάς του, για τον οποίο αισθάνεται υπεύθυνος. Η ενοχή και οι τύψεις τον στοιχειώνουν, μετατρέποντας αυτό τον εικοσάχρονο από ένα μικρό χωριό της Αφρικής, που βρέθηκε σ’ αυτή την ουδέτερη ζώνη, σε μηχανή θανάτου: γίνεται το οπλισμένο χέρι του Θεού, το πρόσωπο της μοίρας για τους «εχθρούς με τα γαλάζια μάτια», και σπέρνει τον τρόμο ακόμα και στους δικούς του. Μοναχικός πολεμιστής, αγρίμι ανελέητο μέσα στο στόμα του τέρατος, μονολογεί για τις «δύο όψεις που έχουν τα πράγματα» και προβληματίζεται για τη σχετικότητα των αρχών και των αξιών. Ως έσχατη αντίσταση στο πρώτο μακελειό του 20ού αιώνα, επαναφέρει στη μνήμη του τη ζωή στην Αφρική, έναν κόσμο χαμένο πια, που ξαναζωντανεύει.
Μυθιστόρημα με αναπάντεχη για το θέμα του ποιητική γλώσσα, ακολουθεί τον ρυθμό της μητρικής γλώσσας του αφηγητή, με φράσεις που επαναλαμβάνονται στην αφήγηση σαν επωδός, δημιουργώντας μια ηχώ που συνδέει τον Αλφά Ντιάγε με την πατρίδα του. «Μουσικός των λέξεων», ο συγγραφέας δίνει φωνή σε όσους επέζησαν και είδαν «τα κορμιά ριγμένα στα σαγόνια της γης […] τις ψυχές δοσμένες στις μυλόπετρες, σαν το σιτάρι», αλλά δεν μίλησαν. Ήταν ο πόλεμος, ακραία συνθήκη που ανατρέπει όλους τους κανόνες και ξυπνά το θηρίο που βρίσκεται σε νάρκη μέσα στον καθένα μας.
Κατά την ανακοίνωση του νικητή του International Booker 2021, η πρόεδρος της επιτροπής Λούσι Χιούζ-Χαλέτ ανέφερε: «Αυτή η ιστορία πολέμου και αγάπης και τρέλας έχει μία τρομακτική δύναμη. Ο πρωταγωνιστής κατηγορείται για μαγεία, αλλά υπάρχει κάτι αφύσικο με τον τρόπο που η αφήγηση επιδρά στον αναγνώστη. Εμείς οι κριτές συμφωνήσαμε ότι η μαγική του πρόζα και η σκοτεινή, ιδιοφυής ματιά του, μας άφησαν με το στόμα ανοιχτό».
Εκτός από το Διεθνές Βραβείο Booker 2021, το μυθιστόρημα του Νταβίντ Ντιόπ είχε ήδη κερδίσει περγαμηνές και σε άλλα διαπρεπή λογοτεχνικά βραβεία, όπως το Prix Goncourt des Lycéensm της Γαλλίας, το Prix Ahmadou Korouma στην Ελβετία και το Strega European Prize στην Ιταλία.
Το Διεθνές Βραβείο Booker – Man Booker International Prize άρχισε να απονέμεται το 2005 και μέχρι το 2015 απονεμόταν κάθε 2 χρόνια για το σύνολο του έργου ενός συγγραφέα που δεν είναι Βρετανός, αλλά το έργο του έχει μεταφραστεί στα αγγλικά. Από το 2016 απονέμεται κάθε χρόνο σε ένα μόνο βιβλίο με τα ίδια κριτήρια ως προς την επιλογή του συγγραφέα.
