Πολύτιμα ντοκουμέντα από το Αρχείο της ΕΡΤ
«Ήταν ένα βιβλίο της Άννας Μαρίας Σελίνκο. Ήταν το αγαπημένο βιβλίο της εφηβείας μου.
Γιατί εμπεριείχε τη δική μου αγάπη για το ραδιόφωνο. Λέγεται «αύριο όλα θα πάνε καλύτερα» και λέει για μια κοπέλα στη Γερμανία που δεν είχε στον ήλιο μοίρα, που τρόμαξε να βγάλει το γυμνάσιο, και όλως κατά τύχη και όχι με μέσον, βρήκε μία δουλειά πίσω από τον ήλιο στη ραδιοφωνία. Και κάποια στιγμή κάτι συνέβη στον παρουσιαστή των ειδήσεων… Συγκεκριμένα, την ώρα που έλεγε τις ειδήσεις, χρειάστηκε να πει ο ίδιος ότι έγινε ένα δυστύχημα σε ένα τρένο που ήξερε μέσα ότι ήταν η γυναίκα του και δεν μπορούσε να πει την είδηση ο άνθρωπος.
Εκείνη ήτανε δίπλα και τα έχασε που έμεινε το μικρόφωνο σιωπηλό… Και πήρε το μικρόφωνο και είπε «καληνύχτα σας και αύριο όλα θα είναι καλύτερα». Και τηλεφώνησαν πάρα πολλοί ακροατές και ρωτούσαν ποια κοπέλα είπε καληνύχτα. Και τη βάλανε να λέει κάθε βράδυ καληνύχτα στους ακροατές, ήταν η καληνύχτα του ραδιοφώνου.
Και εγώ αυτό ήθελα να πω και για τα γενέθλια του ραδιοφώνου και για τον καθένα που μας ακούει αυτή τη στιγμή. Για όλους μας, αυτό το καληνύχτα σας και αύριο όλα θα είναι καλύτερα…»
Αυτό είχε πει, μεταξύ πολλών άλλων, η πολυαγαπημένη Μαριανίνα Κριεζή σε ωριαία εκπομπή που έγινε το 2002 στο πλαίσιο του εορτασμού των 50ών γενεθλίων του Δεύτερου Προγράμματος, όπου κλήθηκε να μιλήσει για το παρελθόν του ραδιοφώνου, στο οποίο μετείχε ως παραγωγός αλλά και ακροάτρια.
Στιχουργός, ποιήτρια, συγγραφέας και μεταφράστρια, η πολυαγαπημένη μικρών και μεγάλων Μαριανίνα Κριεζή ήταν και παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών στην ΕΡΤ. Η αγαπημένη της φωνή μπορεί να σίγησε , αλλά το ραδιοφωνικό της αρχείο μας δίνει την δυνατότητα να την ακούσουμε ξανά. Η ΕΡΤ τιμώντας τη μνήμη και την μοναδική της προσφορά αναδημοσιεύει αποσπάσματα από εκείνη την εκπομπή. Θυμίζοντας την ποιότητα, την ευαισθησία, το λεπτό χιούμορ αλλά και την τόλμη που την χαρακτήριζαν και φέρνοντας στο προσκήνιο μια εποχή που το ραδιόφωνο είχε λόγο χαρισμένο και χαρισματικό.
Η τηλεόραση είναι εξουσία
«Δεν έχω τηλεόραση σπίτι μου εδώ και πολλά χρόνια. Δηλαδή δεν είναι θεωρία το «αγαπώ το ραδιόφωνο». Ένα βράδυ ξαφνικά τελείωσε για μένα τηλεόραση και διά παντός πριν από 5 – 6 χρόνια.
Για μένα η τηλεόραση είναι εξουσία. Το ραδιόφωνο είναι συντροφιά. Η τηλεόραση, παρόλο που δίνει εικόνα, δίνει μια άλλη ζωή από την πραγματική. Εμένα μπορεί να με τρελάνει η τηλεόραση. Αισθάνομαι την εξουσία στο σπίτι μου…»
Όπου η εξουσία είναι πιο ανίσχυρη, εκεί γίνονται καλύτερα πράγματα
«Το ραδιόφωνο πέρασε μια δύσκολη περίοδο, όπου ραδιόφωνο ήταν μόνο το κρατικό. Την εποχή που η εξουσία ήταν το κράτος, αυτό βέβαια δεν ήταν το καλύτερο και ήταν υγιέστατο πράγμα το να βγούνε σταθμοί ελεύθεροι. Κάποια στιγμή σιγά σιγά και χωρίς να το καταλάβουμε, μπήκαμε σε μια νέα εποχή όπου είναι κοινό μυστικό ότι η εξουσία δεν είναι το κράτος πια, εξουσία είναι το χρήμα.
Οπότε πια δεν μπορώ να πω σήμερα ότι το κρατικό ραδιόφωνο είναι το συντηρητικότερο. Σήμερα ίσως αρχίζει μια εποχή όπου θα μπορούσε να είναι το λιγότερο συντηρητικό, γιατί είναι λιγότερο εξουσία απ’ τα άλλα.
Ένα μελλον ραδιοφωνικό καλύτερο εγώ από το κρατικό ραδιόφωνο το περιμένω πια. Όπου η εξουσία είναι πιο ανίσχυρη, εκεί γίνονται καλύτερα πράγματα, αυτό το ξέρουμε. Έτσι δεν είναι; Λοιπόν το κρατικό ραδιόφωνο έχει την πολυτέλεια αυτή τη στιγμή να μην τρέχει με το καμάκι πίσω από την ακροαματικότητα κάθε εκπομπής με κάθε όρο, να μη μετράει μια εκπομπή μόνο με τα τηλεφωνήματα».
Στη Λιλιπούπολη λέγαμε «δεν βαριέσαι, ποιος μας ακούει;»
«Για μένα το δεύτερο πρόγραμμα ήτανε ουσιαστικά το ραδιόφωνο, παρόλο που ξεκίνησα από το παλιό τρίτο, του Μάνου Χατζιδάκι. Εκεί ήταν ένα ειδικό πρόγραμμα, ειδικές σχέσεις, μια ειδική προστασία που είχαμε και μια ειδική εκπομπή που ήταν το εδώ Λιλιπούπολη.
Όταν τελείωσε αυτό το μεγάλο θερμοκήπιο για όλους μας, τα χάσαμε, γιατί δεν ξέραμε τελικά τι είναι το ραδιόφωνο. Τουλάχιστον εγώ, να μην μιλάω εξ ονόματος άλλων. Δεν είχα καταλάβει, ήταν σαν να βγαίνεις μέσα από ένα κουτί, προστατευμένος. Βγαίνεις στον κάμπο και δεν ξέρεις τι είναι αυτός ο κάμπος… Και εκεί έμενα ο άνθρωπος που μου έμαθε τι είναι το ραδιόφωνο, ήταν η Σοφία Μιχαλίτση, που ήταν διευθύντρια στο δεύτερο. Πήγα και της είπα, θέλω να συνεχίσω να κάνω ραδιόφωνο. Μου έκανε αρκετούς πιλότους, πριν ξεκινήσω μια νυχτερινή εκπομπή. Μου φώναξε πάρα πολύ μετά από τους πρώτους πιλότους, δηλαδή μου είπε, δεν θα κάνεις νάζια στο ραδιόφωνο, μην κάνεις αυτό στο μικρόφωνο…
Με βοήθησε να καταλάβω ότι το ραδιόφωνο είναι επικοινωνία. Στη Λιλιπούπολη δεν το είχαμε καταλάβει αυτό, λέγαμε «δεν βαριέσαι, ποιος μας ακούει;» Έτυχε και μας άκουσαν. Η Σοφία μου έμαθε να προσπαθώ να με ακούσουν, να προσπαθώ να επικοινωνήσω. Και στα τραγούδια μου είχε πει τότε «εάν σαν στιχουργός δεν μπορείς να γράφεις με την καρδιά σου και γράφεις με το μυαλό σου, να μην ξαναγράψεις τραγούδια Μαριανίνα. Και έκλαιγα μετά.
Και μετά έγραψα τα στιχάκια από τη Σερενάτα. Και όταν μου είπε η Σοφία «τι ωραίο τραγούδι, μπράβο!», μπόρεσα να ξεκινήσω. Είχα πίσω μου τα τραγούδια της Λιλιπούπολης, αλλά δεν μπορούσα να γράψω επικοινωνιακά τραγούδια».
«Μου το ‘πε ένα πουλάκι»
«Κάποια στιγμή, μετά από αυτή τη νυχτερινή μου εκπομπή, «Το νυχτικό του πύργου», με έπιασε μια γκρίνια ότι θέλω να κάνω μια εκπομπή φιλοζωική. Τότε δεν υπήρχε τίποτα σε σχέση με ζώα, ούτε στα περιοδικά στήλες, ούτε τίποτα. Και περιέργως η Σοφία μου είπε ναι. Πάνω από τη Σοφία ήταν ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, αλλά εγώ είχα να κάνω με εκείνη, όπως όλοι μας, και μου είπε «Εντάξει, δοκίμασέ το μια φορά το μήνα».
Και ήταν μια πάρα πολύ τολμηρή κίνηση και πήγαμε πάρα πολύ καλά… Την εκπομπή τη λέγανε «μου το ‘πε ένα πουλάκι».
Και ξεκίνησε κάπως έτσι [απομαγνητοφωνημένο απόσπασμα]:
«Ο κούκος που ακούσατε δεν μένει μέσα σε ρολόι, μένει μόνος του εκεί απέναντι στο παράθυρό μου, στο δάσος με την βελανιδιές όλοι οι κούκοι μένουνε μόνοι τους.
Και είναι τόσο αντικοινωνικοί, που δεν αποδημούν όλοι μαζί, όπως ας πούμε τα χελιδόνια. Κάθε κούκος, λίγο πριν αρχίσει το φθινόπωρο, ανοίγει τα φτεράκια του και ξεκινάει ολομόναχος για το μακρύ του και επικίνδυνο ταξίδι στην Αφρική. Ο δικός μου κούκος όμως ποτέ δεν αποδημεί. Γιατί στο δάσος με τις βελανιδιές που αρχίζει μόλις βγεις από την ανατολική μου αυλόπορτα έχει πάντα άνοιξη. Πάντα είναι ανθισμένα τα ανατολικά παρτέρια του κήπου μου και μέσα στις μαργαρίτες και τις παπαρούνες σήμερα, όπως και κάθε μέρα, παίζουν και χοροπηδάνε και λιάζονται ένα σωρό ζώα. Αντουανέτα, πες και εσύ καλημέρα στους ακροατές! Άντε τώρα κούκλα μου να τρέξεις λίγο με το καμηλοπαρδαλάκι, άντε γιατί παραχόντρυνες!
Τα ζώα μου είναι πάρα πολλά, δεν τα μετράω γιατί το θεωρώ γρουσουζιά. Μερικά γεννήθηκαν εδώ στο σπίτι. Άλλα από τα ζώα που έχω μπήκαν κάποτε ξεπαγιασμένα από τη βορεινή μου αυλόπορτα που ανοίγει πάνω στο δρόμο του χειμώνα. Γι’ αυτό ο άνεμος την κάνει να τρίζει όλον τον χρόνο και από τα κάγκελα της κρέμονται κάτι αιώνες σταλακτίτες σαν γλειφιτζούρια.
Λοιπόν, κάθε Σάββατο στις 10 το πρωί θα σας μιλάω για τα ζώα μου και για τα ζώα όλου του κόσμου μέσω αυτής της εκπομπής. Η καρδιά της βρίσκεται μέσα στην αποθηκούλα του κήπου μου, όπου ανάμεσα στην αγελάδα που γέννησε και στο γαϊδουράκι που τρώει σταβλίζεται ο ηχολήπτης Μάκης Γίγας».
Νομίζαμε ότι είναι λιλιπούτειοι άνθρωποι που ζούνε μέσα στο ραδιόφωνο…
«Παλιά το ραδιόφωνο για μας που δεν ξεκινήσαμε τη ζωή μας με τηλεόραση, δεν υπήρχε τηλεόραση όταν ήμασταν παιδιά, ήταν η μαγεία της ζωής. Αυτό φαντάζομαι ότι τα σημερινά παιδιά δεν μπορούν να το καταλάβουνε, που ξέρουν την τηλεόραση, για μας ήταν όντως το μαγικό κουτί. Ήταν η Θεία Λένα… Νομίζαμε ότι όλοι αυτοί είναι λιλιπούτειοι άνθρωποι που ζούνε μέσα στο ραδιόφωνο… Και ήταν εξωπραγματικό, ήταν μαγικό, ήταν υπέροχο.
Και θυμάμαι ότι είχα γράψει μια έκθεση στο σχολείο για το τί θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω. Και ήταν ότι «θέλω να γίνω Θεία Λένα, θέλω να κάνω εκπομπές για παιδιά» και θυμάμαι ότι έγραφα «για να γελάνε».
Πολλά χρόνια μετά το θυμήθηκα όταν συνεργάστηκα στη Λιλιπούπολη. Σκεφτόμουν ότι μπορεί να ήμουν και ταμένη κάποια στιγμή να συνεργαστώ σε ένα τέτοιου είδους πράγμα, μια ομαδική εκπομπή για παιδιά στο ραδιόφωνο».
ΠΗΓΗ: ΕΡΤ
Διαβάστε εδώ το πλήρες άρθρο
Η δική μας Μαριανίνα Κριεζή: Πολύτιμα ντοκουμέντα από το Αρχείο της ΕΡΤ
Διαβάστε επίσης:
Η αδημοσίευτη επιστολή της 14χρονης Μαριανίνας Κριεζή στον Γιώργο Σεφέρη
