Στον καιρό της Πανδημίας
«Σημείο Εξόδου Ένα» – μυθιστόρημα
ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Σε τί βαθμό μας έχει αλλάξει η πανδημία; Πόσο πολύ έχουν επιδράσει όχι μόνο στην καθημερινότητα αλλά και στην προσωπικότητά μας όλες αυτές οι δραματικές αλλαγές που με το άλλοθι του προσωρινού έχουν καταλήξει σε μια νέα… μονιμότητα, μια νέα πραγματικότητα; Έχουμε συνειδητοποιήσει τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί; Έχουμε κοιταχτεί στον καθρέφτη;
Συνέντευξη στην Ελπίδα Πασαμιχάλη
Τα ερωτήματα αυτά και πολλά άλλα που έρχονται και παρέρχονται στη σκέψη μας αυτή την εποχή του εγκλεισμού και του φόβου, αναδύονται με τον πιο δραματικό αλλά και σαφή τρόπο στις σελίδες του βιβλίου Σημείο εξόδου Ένα (εκδόσεις Απόπειρα) του Γιώργου Πολυμενάκου . Ένα μυθιστόρημα, που γεννήθηκε την εποχή της πανδημίας, αλλά χαρακτηρίζεται από μια διορατικότητα που αιφνιδιάζει, σαν να ήταν «έτοιμο από καιρό» στη σκέψη του συγγραφέα. Στις σελίδες ενός δυστοπικού μέλλοντος, ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει με τρόπο σχεδόν «σκανδαλώδη», τον καθρέφτη της καινούργιας πραγματικότητας που είναι μπροστά μας και σε ένα τόπο, που όπως αποκαλύπτει ο ίδιος ο Γιώργος Πολυμενάκος στη συνέντευξη που ακολουθεί, είναι κυριολεκτικά δίπλα μας. Και θα εκπλαγεί.
Mια πρώτη γεύση για τα ερωτήματα του βιβλίου στο σημείωμα που συνοδεύει την έκδοση:
«Αν σε κάποια στιγμή στο κοντινό μέλλον η πόλη που ζείτε βρισκόταν σε κατάσταση εγκλεισμού μετά από μια παγκόσμια καταστροφή (χωρίς ηλεκτρική ενέργεια, με όλα τα αγαθά πρώτης ανάγκης να σπανίζουν) και σας δινόταν η δυνατότητα να ανήκετε σε μια προνομιούχο μειοψηφία θυσιάζοντας τις προσωπικές σας ηθικές αξίες, τι θα κάνατε;
Αν την πόλη αυτή κυβερνούσε κάποια απολυταρχική εξουσία που θα σας ζητούσε να συμμετάσχετε στη φυσική εξόντωση όποιου προσπαθούσε να βρει καταφύγιο στον τόπο σας αντιμετωπίζοντάς τον de facto ως Άλλον ή Μολυσμένο, θα βρίσκατε τη δύναμη να αντισταθείτε και με ποιο κίνητρο;»
Στο βιβλίο σας «Σημείο Εξόδου Ένα» μιλάτε για ένα Νησί αποκλεισμένο σε περίοδο εγκλεισμού. Ποιες ήταν οι πηγές της έμπνευσης για την υπόθεση; Θα θέλατε να μας μιλήσετε γι’ αυτήν;
Το νησί για το οποίο μιλάω στο βιβλίο βρίσκεται απέναντι από μια πόλη αποκλεισμένη σε εκούσιο – ακούσιο εγκλεισμό για να αποφύγει τις καταστροφικές συνέπειες μιας θανατηφόρας παγκόσμιας πανδημίας. Δεν έχω πρόβλημα να σας αποκαλύψω ότι η πόλη που μου έδωσε έμπνευση είναι ο τόπος που ζω, το Πέραμα, και το νησί είναι η Ψυττάλεια.
Προσπάθησα να φανταστώ πώς θα ήταν η ζωή στον τόπο μου (και εν τέλει σε κάθε τόπο) σε συνθήκες όπου τα πάντα γύρω έχουν καταρρεύσει, δεν υπάρχει ηλεκτρική ενέργεια, τα είδη πρώτης ανάγκης είναι δυσεύρετα και μια απολυταρχική διακυβέρνηση έχει εκμεταλλευθεί την κατάσταση για να επιβληθεί στους κατοίκους.
Η υπόθεση του βιβλίου γεννήθηκε με αφορμή την πανδημία ή ήταν μια ιδέα που υπήρχε στο μυαλό σας από πριν;
Την ιδέα για έναν τόπο αποκλεισμένο την είχα από πολύ παλιά γιατί η πόλη μου είναι ένας τέτοιος τόπος: αποκλεισμένος από τη θάλασσα που βρίσκεται μεν μπροστά της αλλά η πρόσβαση προς τα εκεί είναι σχεδόν αδύνατη λόγω της παρουσίας των ναυπηγείων και των εγκαταστάσεων της Cosco.
Η πρόσφατη πανδημία μου έδωσε την ιδέα να οδηγήσω στα άκρα αυτόν τον αποκλεισμό: κανείς δεν μπορεί να φύγει από αυτή την πόλη στο δυστοπικό μέλλον που περιγράφω, «κανείς δεν μπορεί να πάει πιο πέρα από το νησί», όπως λέω μέσα στο βιβλίο μου.
Ποια είναι η ασθένεια που βασανίζει τους ανθρώπους στο βιβλίο σας; Πως την επιλέξατε;
Είναι η αρρώστια του Παράξενου Ύπνου, μια ασθένεια που έχει υπάρξει στο παρελθόν και έχει σκοτώσει γύρω στο ένα εκατομμύριο ανθρώπους χωρίς ποτέ να βρεθεί η αιτία που την προκάλεσε.
Την επέλεξα γιατί είχε κάποιες ομοιότητες με την τρέχουσα πανδημία αλλά με ακόμη περισσότερο θανατηφόρα αποτελέσματα, άρα θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις σαν κι αυτές που περιγράφω στο Σημείο εξόδου ένα.
Πως γεννήθηκαν οι χαρακτήρες του βιβλίου;
Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι εμπνευσμένοι από ανθρώπους που βλέπω καθημερινά γύρω μου. Δεν έχουν τίποτε το ιδιαίτερα ασυνήθιστο, τίποτε το ηρωικό. Είναι συνηθισμένοι άνθρωποι, εγκλωβισμένοι στα γρανάζια μιας αμείλικτης ιεραρχίας που απαιτεί από αυτούς να εγκαταλείψουν τις ηθικές τους αρχές (να γίνουν ακόμη και δολοφόνοι αθώων ανθρώπων), με αντάλλαγμα την επιβίωση τη δική τους και των ανθρώπων που αγαπούν.
Ποια κοινά σημεία και ποιες διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στη δυστοπία που περιγράφετε στο μυθιστόρημά σας και σε αυτό που ζει σήμερα ολόκληρος ο πλανήτης;
Τα κοινά σημεία είναι πάρα πολλά. Εμπνεύστηκα από καταστάσεις που συμβαίνουν ήδη γύρω μας σε διεθνές επίπεδο και τις οδήγησα στις ακραίες τους συνέπειες.
Στο Νησί – Καθαρτήριο λέτε ότι «κουμάντο κάνουν οι Εξαγνιστές». Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος τους; Πώς τους προσδιορίζετε;
Στην πόλη που περιγράφω υπάρχουν διάφορες προνομιούχες κάστες. Υπάρχουν οι «Λυτρωτές» που είναι επιφορτισμένοι με την εν ψυχρώ εκτέλεση όσων ξένων προσεγγίζουν την Πόλη (διότι κάθε ξένος θεωρείται «Άλλος» και «Μολυσμένος»). Υπάρχουν επίσης οι «Εξαγνιστές» που δουλειά τους είναι η τελετουργική καύση των πτωμάτων των εκτελεσμένων.
Οι όροι «Λυτρωτής» και «Εξαγνιστής», όπως και διάφοροι άλλοι μέσα στο βιβλίο, είναι όπως καταλαβαίνετε παραπλανητικοί, γελοίοι ευφημισμοί «οργουελικής» προέλευσης.
Διακρίνετε τέτοιους είδους «Εξαγνιστές» και στην πάσχουσα από τον Covid19 κοινωνία μας;
Όχι, προς το παρόν τουλάχιστον, και ελπίζω ποτέ. Όπως σας είπα ήδη, παίρνω κάποια στοιχεία από την τρέχουσα πραγματικότητα και τα οδηγώ στα άκρα προσπαθώντας να εξορκίσω τον ερχομό ενός εφιαλτικού μέλλοντος.
Στο «Σημείο εξόδου ένα» η ασθένεια οδηγεί τις κοινωνίες σε καταστροφή, θα μπορούσε να συμβεί κάτι ανάλογο και με αυτό που ζούμε σήμερα;
Δυστυχώς ναι. Αν όχι με κάποια μετάλλαξη του SARS-CoV-2, πολύ πιθανόν με κάποιον άλλον ιό στο μέλλον. Όσο επιτρέπουμε να συνεχίζεται παγκοσμίως η άκριτη λεηλασία της άγριας φύσης εκχερσώνοντας δάση για να μετατραπούν σε κτηνοτροφικές μονάδες, η γειτνίαση της άγριας πανίδας με τα οικόσιτα ζώα θα γίνεται συνεχής πηγή μετάδοσης στον άνθρωπο νέων και πιθανώς άκρως επικίνδυνων ασθενειών με άγνωστες συνέπειες.
Ποιος είναι κατά τη γνώμη σας, ο ρόλος της πολιτείας, της κάθε πολιτείας, στη διαχείριση αυτών των κρίσεων; Είναι σημαντικός ή εξαρτάται από τους ίδιους τους πολίτες;
Ο ρόλος της πολιτείας είναι καίριος. Η ορθή διαχείριση κρίσιμων καταστάσεων είναι μια από τις αιτιολογίες ύπαρξης κεντρικής διακυβέρνησης. Αν αποτύχουν σε αυτό παύουν να έχουν δικαιολογία ύπαρξης.
Θα μπορούσατε να εντάξετε το βιβλίο σας σε κάποιο λογοτεχνικό είδος; Πιστεύετε πως είναι πιο κοντά στην επιστημονική φαντασία ή στον ρεαλισμό;
Πιστεύω ότι είναι πιο κοντά στον ρεαλισμό, έναν φανταστικό ρεαλισμό θα μπορούσε να πει κανείς, παρ’ όλο που είναι σχήμα οξύμωρο, γιατί αντλεί στοιχεία από ένα ελαττωματικό παρόν και τα προβάλλει μεγεθυμένα στην οθόνη ενός, δυστυχώς όχι απίθανου, δυστοπικού μέλλοντος.
Πως πιστεύετε ότι έχει επηρεάσει η σημερινή υπαρκτή πανδημία τους ανθρώπους και τις ανθρώπινες σχέσεις; Διακρίνετε κάποια θετικά στοιχεία ή κυριαρχούν τα αρνητικά;
Μόνο αρνητικά μπορώ να δω, τουλάχιστον στο επίπεδο των ανθρώπινων σχέσεων. Ζούμε σε μια πραγματικότητα όπου ο άλλος άνθρωπος, ο διπλανός μας, αποτελεί απειλή μόλυνσης, με αποτέλεσμα να υψώνονται ακόμη ψηλότερα τείχη ανάμεσά μας. Η κοινωνική αποξένωση λόγω της πανδημίας τείνει να καλύψει το όποιο έδαφος κοινωνικής επαφής δεν είχε ήδη αλωθεί από την ψεύτικη πραγματικότητα των «μέσων κοινωνικής δικτύωσης» που είναι πολλές φορές το αντίθετο ακριβώς από αυτό που δηλώνει το όνομά τους.
Διακρίνετε κάποια «αχτίδα» ελπίδας στο τέλος αυτής της περιπέτειας; Θα μπορέσουμε να ξαναγίνουμε «όπως πριν» ή θα αντικρύσουμε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο;
Η ελπίδα θα είναι πάντοτε υπαρκτή. Επιλέγω να πιστεύω όχι ότι θα πεθαίνει τελευταία αλλά ότι δεν θα πεθάνει ποτέ. Από εμάς εξαρτάται. Από όλους μας μαζί και από τον καθένα ξεχωριστά.
Το αντίθετο της δυστοπίας είναι η ουτοπία: Η ουτοπία δεν είναι τόπος ανύπαρκτος αλλά γη της επαγγελίας η οποία πρέπει συνεχώς να επιδιώκεται
Πιστεύετε ότι η καραντίνα και ο εγκλεισμός έστρεψε περισσότερους ανθρώπους στην ανάγνωση βιβλίων;
Θα περίμενε κανείς ότι όντως ο εγκλεισμός έχει στρέψει περισσότερους ανθρώπους στην ανάγνωση βιβλίων αλλά κάποιοι που δραστηριοποιούνται στο χώρο των εκδόσεων, μου λένε το αντίθετο. Ίσως πολλοί άνθρωποι γύρω μας δεν έχουν πια την ψυχική ηρεμία που είναι προϋπόθεση για να διαβάσεις ένα βιβλίο.
Μετά το «Σημείο εξόδου ένα» το οποίο μάλιστα κυκλοφορεί και στην αγγλική γλώσσα, ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Έχω ήδη τελειώσει ένα δεύτερο μυθιστόρημα όπου διερευνώ και πάλι το αγαπημένο μου θέμα: πώς οι άνθρωποι δρουν και αντιδρούν σε δύσκολες κοινωνικές καταστάσεις.
ΒΙΟ
Ο Γιώργος Πολυμενάκος γράφει στίχους από το 1985. Τραγούδια του («Χειμωνιάτικα μπαρ», «Παραισθήσεις», «Ο τόπος που μεγάλωσα», «Πίνω, πίνω» κ.ά) έχουν μελοποιήσει και ερμηνεύσει διάφοροι Έλληνες καλλιτέχνες. Η συλλογή διηγημάτων του Ιστορίες από την άλλη όχθη εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2019 από την Απόπειρα (δεύτερη έκδοση, Σεπτέμβριος 2021).
Το διήγημά του «Γουχάν, Τικόπια, Αθήνα» διακρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 ως ένα από τα πέντε καλύτερα του διαγωνισμού «Πεζογραφία δωματίου ή Ημέρες Εγκλεισμού» των εκδόσεων Κίχλη.
Το μυθιστόρημά του Σημείο εξόδου ένα, που εκδόθηκε από την Απόπειρα τον Νοέμβριο του 2021, κυκλοφορεί και στην αγγλική γλώσσα με τον τίτλο Exit Point One από τον εκδοτικό οίκο OnTime Books.
Από το σημείωμα του Εκδότη
Γιώργος Πολυμενάκος – Σημείο εξόδου ένα
Ένα δυστοπικό μυθιστόρημα για έναν τόπο αποκλεισμένο
Η μαύρη σημαία στην πρύμνη της φορτηγίδας που πλησιάζει στο Νησί κρέμεται στον ιστό της παραιτημένη, σαν να πιστεύει ότι οι μέρες των κυματισμών της πέρασαν, ότι οι άνεμοι θα παραμείνουν για πάντα υποτελείς, εδώ, στο βασίλειο της άπνοιας, σε έναν τόπο όπου το παρόν μοιάζει παντοτινό και το μέλλον απαγορευμένο.
Στο Νησί-Καθαρτήριο κουμάντο κάνουν οι Εξαγνιστές. Τι είδους Καθαρτήριο όμως είναι τούτο εδώ, απ’ όπου καμιά ψυχή δεν πρόκειται να αναπηδήσει στον Παράδεισο;
Αν σε κάποια στιγμή στο κοντινό μέλλον η πόλη που ζείτε βρισκόταν σε κατάσταση εγκλεισμού μετά από μια παγκόσμια καταστροφή (χωρίς ηλεκτρική ενέργεια, με όλα τα αγαθά πρώτης ανάγκης να σπανίζουν) και σας δινόταν η δυνατότητα να ανήκετε σε μια προνομιούχο μειοψηφία θυσιάζοντας τις προσωπικές σας ηθικές αξίες, τι θα κάνατε;
Αν την πόλη αυτή κυβερνούσε κάποια απολυταρχική εξουσία που θα σας ζητούσε να συμμετάσχετε στη φυσική εξόντωση όποιου προσπαθούσε να βρει καταφύγιο στον τόπο σας αντιμετωπίζοντάς τον de facto ως Άλλον ή Μολυσμένο, θα βρίσκατε τη δύναμη να αντισταθείτε και με ποιο κίνητρο;
Σε αυτά τα δύσκολα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει ο συγγραφέας αποφεύγοντας να δώσει εύκολες λύσεις.
INFO
Σημείο εξόδου ένα
Γιώργος Πολυμενάκος
Εκδόσεις Απόπειρα 2021
Σελ. 245, Τιμή € 15,90
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ
ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΥΧΕΡΩΝ
Ιωάννα Ζησιοπούλου, Λάρισα
Ιωάννα Τσαγκαράκη, Κρήτη
ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Σημείο εξόδου ένα, Γιώργος Πολυμενάκος, Εκδόσεις Απόπειρα
ΕΔΩ Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
Διαβάστε τους όρους συμμετοχής
- Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
- Γράψτε το Ονοματεπώνυμο, την Ταχυδρομική σας διεύθυνση και ένα Κινητό τηλέφωνο επικοινωνίας.
- Δύο τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ.
- Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
- Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα –διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρεςγια να αποφεύγονται τα λάθη.
- Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
Καλή Τύχη!!!
