Να μην γίνει το βιβλίο η «καύσιμος ύλη» της Τεχνητής Νοημοσύνης
Οι φορείς του βιβλίου στην Ευρώπη καλούν τους νομοθέτες σε ψήφιση νόμου προστασίας των Πνευματικών Δικαιωμάτων
Εσείς ξέρατε ότι η πρώτη ύλη της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι τα βιβλία;
Γνωρίζατε ότι όλες εκείνες οι πληροφορίες που τροφοδοτούν την νοημοσύνη αυτών των πανέξυπνων λογισμικών που μπορούν να αλληλεπιδράσουν και να επικοινωνήσουν μαζί μας, προέρχονται από τις σελίδες συγκεκριμένων βιβλίων;
Και μιλάμε βέβαια για βιβλία κάθε είδους. Επιστημονικά, ιατρικά, φιλοσοφικά, ιστορικά, λογοτεχνικά, τεχνολογικά, βιβλία ψυχολογίας και οτιδήποτε άλλο βάζει ο νους σας.
Και όμως αυτό ακριβώς συμβαίνει. Ένας τεράστιος όγκος πληροφοριών, δηλαδή ένας θησαυρός ανθρώπινης γνώσης και νοημοσύνης, καταγεγραμμένος σε βιβλία, έχει τροφοδοτήσει και συνεχίζει να τροφοδοτεί την Τεχνητή Νοημοσύνη και να την κάνει όλο και πιο «έξυπνη».
Και τα βιβλία αυτά ουδέποτε έχουν καταγραφεί, ούτε βέβαια έχουν αποδοθεί τα πνευματικά δικαιώματα στους δημιουργούς και δικαιούχους.
Η είδηση μας έρχεται από τους φορείς του βιβλίου στην Ευρώπη που αντιδρούν και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ότι δηλαδή τα βιβλία όχι μόνο είναι η πρώτη ύλη της Τεχνητής Νοημοσύνης αλλά κινδυνεύουν να γίνουν …καύσιμος ύλη αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.
Όπως επισημαίνουν
«Εκατομμύρια βιβλία έχουν χρησιμοποιηθεί με αδιαφανή τρόπο και αθέμιτα μέσα για τα παραγωγικά μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης χωρίς την άδεια των συγγραφέων ή των εκδοτών.»
Αυτή τη διαπίστωση έκαναν με κοινή τους ανακοίνωση το Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων (EWC), η Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP) και η Ευρωπαϊκή και Διεθνής Ομοσπονδία Βιβλιοπωλών (EIBF) στο πλαίσιο της έκθεσης βιβλίου της Φρανκφούρτης που έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 2023.
Με αυτή την ανακοίνωση οι φορείς του βιβλίου στην Ευρώπη, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και καλούν τους ευρωπαίους νομοθέτες να αδράξουν την ευκαιρία της ψήφισης του νόμου περί Τεχνητής Νοημοσύνης (AI Act) και να αναλάβουν δράση για την επιβολή της υποχρέωσης διαφάνειας στις εταιρίες που αναπτύσσουν τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), καθιστώντας τις ασφαλέστερες για τους ευρωπαίους πολίτες.
Ορατός ο κίνδυνος για την ευρωπαϊκή δημοκρατία
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, τα παραγωγικά μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης έχουν αναπτυχθεί με αδιαφανή τρόπο και αθέμιτα μέσα, κάνοντας παράνομα χρήση εκατομμυρίων βιβλίων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα, χωρίς την άδεια των συγγραφέων ή των εκδοτών.
Αυτό πρακτικά επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο τους κατόχους δικαιωμάτων, αλλά και την ίδια τη δημοκρατία, διευκολύνοντας τη μαζική δημιουργία παραπλανητικού, μεροληπτικού, ακόμη και επικίνδυνου περιεχομένου, το οποίο απειλεί να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή δημοκρατία.
Συνεπώς, η διαφάνεια είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη ενός δίκαιου και ασφαλούς οικοσυστήματος ΤΝ. Η ΕΕ έχει τώρα την ιδανική ευκαιρία να αναλάβει ηγετικό ρόλο για την προστασία των πολιτών της μέσω του νόμου για την ΤΝ.
Πνευματικά δικαιώματα και Τεχνητή Νοημοσύνη
Οι ενώσεις συγγραφέων, εκδοτών και βιβλιοπωλών στην ανακοίνωσή τους, διαπιστώνουν ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκανε ένα καλό πρώτο βήμα προτείνοντας την υποχρέωση διαφάνειας για τα μοντέλα που εμφανίστηκαν πρώτα, όπως το ChatGPT ή το Bard, ώστε να διασφαλιστεί ότι παρέχουν λεπτομερή καταγραφή των έργων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα και τα οποία χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευσή τους και επιπλέον ότι λειτουργούν σύμφωνα με τις αρχές των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να αδράξουν αυτή τη σπάνια ευκαιρία, να βελτιώσουν την πρόταση και να βάλουν επιτέλους τέλος στις καταχρήσεις παράνομης οικειοποίησης και νομιμοποίησης δεδομένων από τους προγραμματιστές Τεχνητής Νοημοσύνης. Η διαφάνεια όσον αφορά την προέλευση του περιεχομένου που χρησιμοποιείται από την ΤΝ είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η ποιότητα και η νομιμότητα των αποτελεσμάτων.
Κλείνοντας την ανακοίνωσή τους, οι ενώσεις καταλήγουν στη διαπίστωση ότι είναι εύκολο για τις εταιρίες που εκμεταλλεύονται την ΤΝ να συμμορφωθούν με τη βασική υποχρέωση διαφάνειας, που επιτρέπει στον δικαιούχο να αξιολογήσει αν το έργο του χρησιμοποιήθηκε από τις τεχνολογίες.
Είναι τεχνολογικά απλό να εφαρμοστεί η υποχρέωση διαφάνειας καθώς βασίζεται σε δεδομένα που οι προγραμματιστές ΤΝ ήδη συλλέγουν και οργανώνουν. Και η ανάγκη είναι πλέον επιτακτική, καθώς η ζημιά έχει ήδη γίνει, αφού τα υπάρχοντα μοντέλα δημιουργίας κειμένου χρησιμοποιούν έργα εδώ και χρόνια χωρίς τη συγκατάθεση, την αναγνώριση ή την αποζημίωση συγγραφέων και εκδοτών.
ΠΗΓΗ ΟΣΔΕΛ, Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου
