Οπωροφόρες λέξεις

Νίκος Σαραντάκος

ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ!

Σε αυτό το πρωτότυπο βιβλίο, ο Νίκος Σαραντάκος διαλέγει τους πιο νόστιμους και ζουμερούς καρπούς και σας παραθέτει ένα ιστορικό, γλωσσικό, λογοτεχνικό και λαογραφικό συμπόσιο με περισσότερα από 40 φρούτα και ξηρούς καρπούς. 

Πώς και πότε έφτασε στα μέρη μας ο κάθε καρπός; Τι έλεγαν γι’ αυτόν οι αρχαίοι και οι Βυζαντινοί συγγραφείς; Ποια ήταν τα παλαιότερα ονόματά του αλλά και οι διαλεκτικές ονομασίες του; Ποια είναι η ετυμολογία του στα ελληνικά και σε άλλες γλώσσες; Ποιες παροιμιακές και ιδιωματικές φράσεις υπάρχουν στην ελληνική γλώσσα γι’ αυτόν και, γενικότερα, ποια είναι η παρουσία του στη λογοτεχνία και τη λαογραφία μας -δηλαδή, η θέση του κάθε καρπού στον πολιτισμό μας; 

Η χυμώδης αυτή ιστορία των καρπών και των ονομάτων τους -τερπνή αλλά και έγκυρη- συνοδεύεται από αποσπάσματα κορυφαίων έργων της ποίησης και της πεζογραφίας μας, και προσφέρει στον αναγνώστη μια πανδαισία γεύσεων και πληροφοριών, αλλά και την ευκαιρία να δει τα φρούτα με άλλο μάτι.

Όπως σημειώνει ο Σωτήρης Δημητρίου στην παρουσίαση του βιβλίου στην ιστοσελίδα «Ο αναγνώστης». 

«Και αίφνης, όπως και σε άλλα σημεία του βιβλίου, οι αναγνώστες βυθίζονται στην έκπληξη της παιδικής ηλικίας. Ανακάλεσα παρευθύς την παιδική εξήγηση στο απίδι. Απ’ ήδη. Δηλαδή τρώγεται με τη φλούδα.

Στα πλεονεκτήματα του βιβλίου είναι ότι σου παρέχει ελευθερία χρήσεως. Το αρχίζεις απ’ όπου θέλεις και το τελειώνεις όπου θέλεις. Κάθε λήμμα είναι ένα ανεξάρτητο κλωνάρι σ’ ένα πολύκλαδο δέντρο. Φανταστείτε ένα δέντρο που σε κάθε κλάρα του έχει διαφορετικό φρούτο.

Αβίαστα, λόγω αυτής της ελευθερίας, επανέρχεσαι, όπως μου συμβαίνει και στο βιβλίο του συγγραφέα «Λέξεις που χάνονται».

Βέβαια το ανά χείρας βιβλίο είναι από την φύση του εύχυμο και πολύχρωμο.

Να σημειωθεί επίσης η παντελής έλλειψη σοβαροφάνειας του συγγραφέα. Το κείμενο είναι διανθισμένο με ευφυές και αθώο συγχρόνως χιούμορ· ενίοτε και με λίγο ερωτικό πιπέρι.

Μια και μιλάμε για δέντρα μπορούμε να αντιπαραβάλλουμε τα συχνά λογοτεχνικά παραθέματα και τις παροιμίες που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας ως μπόλια που εμπλουτίζουν το βιβλίο. Μάλιστα οι πιο πολλές παροιμίες είναι ξεχωριστές και σπάνιες.»

«Ξέρει ο γάιδαρος από κυδωνάτο;» Ή «βαστάει απ’ τα σύκα ως τα σταφύλια» ή «πεπόνια και καρπούζια ξάπλα μεγαλώνουν».

Σε μια πιο συνθετική προσέγγιση του έργου, ο Δημοσθένης Κερασίδης στην ιστοσελίδα «Διάστιχο» γράφει: «Στο πρώτο επίπεδο, που το χαρακτηρίζω ως «φλούδα» ή «σημαίνον», ο Σαραντάκος προσεγγίζει και μελετά τα φρούτα και τους καρπούς όχι από μαγειρική, διατροφολογική ή βοτανολογική σκοπιά, όσο από γλωσσική, ιστορική και γενικά πολιτισμική άποψη. Αποφεύγει να ολισθήσει στην υγιεινιστική υστερία της εποχής μας, μιλώντας μας για τα θρεπτικά στοιχεία του καθενός από αυτά και τη χρησιμότητά τους στη διατήρηση της υγείας και της σιλουέτας μας. Μας καλεί να λάβουμε μέρος σε ένα ταξίδι όπου μας παρουσιάζει την ιστορία του ονόματος τουλάχιστον 40 φρούτων και ξηρών καρπών, μας δίνει πολλές πληροφορίες για το πώς αυτά έφτασαν στα μέρη μας, ποιες λέξεις και φράσεις χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι και οι Βυζαντινοί για να τα ονοματίσουν, παραθέτει ετυμολογικές πληροφορίες όσον αφορά την ελληνική αλλά και άλλες γλώσσες, και ως λάτρης της ετυμολογίας και της φρασεολογίας, εμβολιάζει το κείμενό του με πάμπολλες παροιμιώδεις και ιδιωματικές φράσεις, αλλά και στίχους από ποιήματα και τραγούδια σχετικά με αυτά. Γενικά λειτουργεί ως λεξικογράφος και συνομιλεί με τον Μπαμπινιώτη, τον Κουμανούδη, τον Δουκάγγιο, τον Σομαβέρα, τον Μένο Φιλήντα, τον Βλαστό, τον Τριανταφυλλίδη, αλλά και με τους αρχαίους: τον Θεόφραστο, τον Αριστοφάνη, τον Πλάτωνα, τον Αντιφάνη κτλ.

Παρότι είναι πολλές οι πηγές που παραθέτει, όντας κατ’ ουσίαν  λεξιλάγνος, το βιβλίο του ρέπει σταθερά προς το λογοτεχνικό δοκίμιο, αποφεύγοντας την πόρτα που θα τον οδηγούσε στην επιστημονική διατριβή, γι’ αυτό και δεν έχει παρά μόνο τις άκρως απαραίτητες σημειώσεις.

Στο δεύτερο επίπεδο, που θα το χαρακτήριζα ως «σάρκα» ή «σημαινόμενο», ο Σαραντάκος, μέσω των φρασεολογικών και ιστορικών ταξιδιών που κάνουν οι λέξεις ανά τους αιώνες, μας ξεναγεί, με αφορμή ή άλλοθι τα φρούτα και τους καρπούς, σε τόπους και τρόπους συνάντησης διαφόρων λαών, εποχών και πολιτισμών – σε μια παγκοσμιοποίηση πόρρω απέχουσα από αυτήν του μανιακού καπιταλισμού της εποχής μας.»

Μεταξύ πολλών άλλων, στις σελίδες του βιβλίου θα βρείτε τις απαντήσεις σε ερωτήματα όπως:
– Ποια ήταν τα περσικά μήλα και ποια τα αρμενικά δαμάσκηνα;
– Γνώριζαν οι αρχαίοι Έλληνες τα λεμόνια; 
– Ποιο είναι το άλλο φρούτο του Παραδείσου και ποιο το βελανίδι του Δία; 
– Ποιον καρπό έπρεπε να δαγκώσουν οι νύφες στην αρχαία Αθήνα πριν από το πρώτο τους φιλί; 
– Πού θα βρείτε δέσπολα, ζαρταλούδια και χρυσόμηλα; 
– Γιατί λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη;

ΕΛΠΙΔΑ ΠΑΣΑΜΙΧΑΛΗ

info@bookbar.gr 

ΒΙΟ

Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με την εφημερίδα “Αυγή” και με διάφορα περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο www.sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).

Σχετικά βιβλία του Νίκου Σαραντάκου

INFO

Οπωροφόρες λέξεις

Νίκος Σαραντάκος

Εκδόσεις Κλειδάριθμος 2013

Σελ. 206, Τιμή € 13,50

Αποτελέσματα της κλήρωσης

Τα ονόματα των νικητών

Μαρία Κατούφα, Λάρισα

Γεωργία Κουφιώτη, Αττική

ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Οπωροφόρες λέξεις, Νίκος Σαραντάκος, Εκδόσεις Κλειδάριθμος 2013

• Συμπληρώστε την παρακάτω φόρμα και πατήστε  «Αποστολή»
• Ο Διαγωνισμός ισχύει μέχρι 30 Μαρτίου 2014
• Αν είστε κάτοικος εκτός Αθηνών, γράψτε και την ταχυδρομική σας διεύθυνση για να σας σταλεί και ένα τηλέφωνο επικοινωνίας.

[gravityform id=”4″ name=”Φόρμα Συμμετοχής” ajax=”true”]

• Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book  Bar.
• Οι τυχεροί θα παραλάβουν το αντίτυπό τους από το βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων Κλειδάριθμος, στη Στοά του Βιβλίου, Πεσματζόγλου 5 & Σταδίου, μετά τη λήξη του διαγωνισμού.
• Δύο τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου.

Καλή τύχη!!!!

• Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
• Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα –διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρες για να αποφεύγονται τα λάθη
• ΠΡΟΣΟΧΗ: Για τη συμμετοχή σας στην κλήρωση είναι αρκετό να συμπληρώσετε ΜΙΑ ΦΟΡΑ τη Φόρμα Συμμετοχής. Διαφορετικά δημιουργείται πρόβλημα στο Inbox και οι πιθανότητες επιτυχίας δεν αυξάνονται.