Coco Chanel: Ζωή σαν μυθιστόρημα
«Πρέπει να μιλάει κανείς για τη μόδα με ενθουσιασμό, αλλά χωρίς υπερβολή· και κυρίως χωρίς ποίηση και φιλολογικές ακρότητες. Ένα φόρεμα δεν είναι ούτε αρχαία τραγωδία ούτε ζωγραφικός πίνακας· είναι μια γοητευτική και εφήμερη δημιουργία, και όχι ένα διαχρονικό έργο τέχνης. Η μόδα οφείλει να πεθαίνει και να πεθαίνει γρήγορα.»
Φαίνεται παράξενο, αλλά η αυστηρή αυτή άποψη, ανήκει στη σημαντικότερη εκπρόσωπο της μόδας του 20ου αιώνα, την Coco Chanel: Tην σχεδιάστρια που φιλοτέχνησε ένα νέο πορτρέτο για τη σύγχρονη γυναίκα, αλλάζοντας εντελώς, την μέχρι τότε εικόνα της.
Αυτή η δυναμική, γεμάτη πάθος προσωπικότητα, που κυριολεκτικά έζησε μια μυθιστορηματική ζωή, επανέρχεται στην επικαιρότητα σαράντα χρόνια μετά το θάνατό της. Αφορμή το βιβλίο «Η αύρα της Σανέλ» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα. Πρόκειται για μια αυτοβιογραφική αφήγηση που εμπιστεύθηκε στον Γάλλο διπλωμάτη και συγγραφέα Πολ Μοράν, που ήταν και προσωπικός της φίλος. Η Κοκό Σανέλ κάλεσε τον Paul Morand να την επισκεφτεί στο Σαιν –Μόριτς, στο τέλος της δεκαετίας του ’40 για να του υπαγορεύσει τα απομνημονεύματά της. Οι σημειώσεις που κράτησε ο Μοράν, ανασύρθηκαν έναν χρόνο μετά το θάνατο της Σανέλ το 1971. Στη συνέχεια τις επεξεργάστηκε και τις έδωσε στη δημοσιότητα το 1976.
«Μιλάμε για περιποίηση του σώματος και η περιποίηση της ψυχής που είναι;»
Coco Chanel
«Μιλάμε για περιποίηση του σώματος· και η περιποίηση της ψυχής πού είναι; Η περιποίηση της ομορφιάς πρέπει ν’ αρχίζει από την καρδιά και την ψυχή, αλλιώς τα καλλυντικά δεν χρησιμεύουν σε τίποτε.» αυτή είναι ακόμη μία από τις απρόβλεπτες δηλώσεις της Κοκό Σανέλ, που είναι διάσπαρτες στο βιβλίο. Απόψεις που αποδεικνύουν ότι τίποτα δεν ήταν τυχαίο και ότι πίσω από την εύθραυστη εικόνα της celebrity κρυβόταν ένα πανέξυπνο, ανατρεπτικό και στοχαστικό πνεύμα.
Σε κάποια σημεία σε αυτά τα επιλεκτικά, καυστικά απομνημονεύματα η μάσκα πέφτει και βλέπουμε στιγμιαία το αληθινό πρόσωπο μοναχικού πλάσματος που έφερε την επανάσταση στο γυναικείο ντύσιμο και αναδείχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα “ιερά τέρατα” του εικοστού αιώνα.
Μέσα από την καταγραφή του Μοράν, η Σανέλ μας μιλά για τη φιλία της με τη Μίσια Σερτ, για τους άνδρες στη ζωή της. Τον Μπόυ Καπέλ, τον δούκα του Ουεστμίνστερ, ανθρώπους από τους κύκλους της τέχνης όπως ο Πικάσσο, ο Κοκτώ, ο Ντιάγκιλεφ, ο Στραβίνσκυ, ο Ερίκ Σατί), για τη φιλοσοφία της περί μόδας. Τα απομνημονεύματα της Σανέλ, ειπωμένα με τα δικά της λόγια, δίνουν ζωηρές περιγραφές και απεικονίζουν τη δύναμη του χαρακτήρα της, αφήνοντας το βλέμμα μας να διακρίνει καθαρά στην αφηγήτρια τη γυναίκα και τη δημιουργό του οίκου Σανέλ. «Έχω διατηρήσει τον μαύρο χαρακτήρα μου σαν την καρδιά μιας χώρας που δεν συνθηκολόγησε ποτέ. Υπήρξα επαναστάτρια ως παιδί, επαναστάτρια ως ερωμένη και ως μοδίστρα, ένας αληθινός Σατανάς.»
Ανάμεσα στους 100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον 20ο αιώνα, σύμφωνα με το TIME
Η Coco Chanel (19 Αυγούστου 1983 – 10 Ιανουαρίου 1971) ήταν ορφανή από μητέρα, μεγάλωσε χωρίς πατέρα αφού οι γονείς της δεν είχαν παντρευτεί και είχε αυστηρή μοναχική εκπαίδευση σε γαλλικό ορφανοτροφείο. Το λιτό και άκαμπτο ρούχο των καλογριών επηρέασαν τα σχέδιά της. Ξεκίνησε να δουλεύει μοδίστρα σε ραφείο και γνώρισε τον αριστοκράτη Ετιέν Μπαλζάκ που της άνοιξε τις πόρτες της λεγόμενης καλής κοινωνίας. Δυναμική, εκκεντρική κατόρθωσε να επιβάλλει τον εαυτό της ως το σημαντικότερο και ίσως το μοναδικό ρυθμιστή της μόδας του 20ου αιώνα και υπήρξε το μόνο πρόσωπο στον τομέα της που αναφερόταν στο περιοδικό TIME, ανάμεσα στους 100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον 20ο αιώνα.
Οι καινοτομίες της είναι βασικά κομμάτια της γκαρνταρόμπας πολλών γενεών γυναικών: τα jersey ταγέρ και φορέματα, τα ντραπέ τουρμπάνια, τα πουκάμισα, οι πλισέ φούστες, τα γυναικεία πουλόβερ, οι μπλούζες χωρίς γιακά, τα τουιντ (πλεχτά) ταγέρ, τα blazer, οι δίχρωμες (μπεζ με μαύρη μύτη) γόβες χωρίς φτέρνα, τα strapless φορέματα, οι καμπαρντίνες… Δημιούργησε, επίσης, το μικρό μαύρο φόρεμα, τη ζώνη – αλυσίδα, το άρωμα № 5, το total look, τα κοσμήματα στα ρούχα, το κασμιρένιο καρντιγκαν, την καπιτονέ τσάντα με την αλυσίδα, τις γυναικείες πυτζάμες (τις οποίες κατόρθωσε να κάνει και κοινωνικά αποδεκτές), το unisex στυλ, το gypsy look και τα γυναικεία παντελόνια, ενώ, επίσης, αυτή ήταν που καθιέρωσε το μαύρισμα και τα κοντά μαλλιά στις γυναίκες.
Υπήρξε ίσως η πρώτη γυναίκα στο κίνημα απελευθέρωσης των γυναικών. Η φήμη της Chanel και το ύφος της, παρέμειναν περισσότερο από τη ζωή της. Η Chanel, βέβαια, δεν θα προσδιόριζε ποτέ τον εαυτό της ως φεμινίστρια, στην πραγματικότητα περισσότερο μίλαγε για θηλυκότητα παρά για φεμινισμό, παρόλα αυτά η δουλειά της είναι αδιαμφισβήτητα μέρος της απελευθέρωσης των γυναικών. Συσχετίστηκε με τους μοντερνιστές συμπεριλαμβανομένων των Ντιάγκιλεφ, Πικάσο, Στραβίνσκι και Κοκτώ. Όπως αυτοί οι καλλιτέχνες, έτσι και η ίδια ήταν αποφασισμένη να σπάσει τους παλαιούς κώδικες και να βρει ένα τρόπο να εκφράσει τον εαυτό της. Ο Κοκτώ κάποτε είπε γι’ αυτήν ότι «ήταν κάτι σαν θαύμα, δούλεψε στον κόσμο της μόδας με κανόνες οι οποίοι είχαν αξία μόνο για τους ζωγράφους, τους ποιητές και τους μουσικούς».
INFO
«Η αύρα της Σανέλ, αυτοβιογραφική αφήγηση της Coco Chanel»
MORAND PAUL/ΜΟΡΑΝ ΠΩΛ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΒΑΝΑ ΧΑΤΖΑΚΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ
