Η μελωδική αντανάκλαση των λέξεων
Με την Αγγελική Σιδηρά μας συνδέει το ίδιο μικρό όνομα και η αγάπη για την τέχνη με όποια μορφή εκφράζεται. Μας συνδέει και κάτι ακόμα. Μου έχει εμπιστευτεί να ερμηνεύω με την κιθάρα μου τα μελοποιημένα ποιήματά της από τον συνθέτη Θοδωρή Ξυδιά, αδιάλειπτα τα τελευταία χρόνια σε κάθε παρουσίαση του έργου της, δίνοντας σ’ εμένα τη συγκίνηση να μετέχω στην τέχνη της και στα τραγούδια της, που δεν υπάρχουν ηχογραφημένα, την ευκαιρία ν’ ακούγονται σε κοινό.
Της Αγγελικής Βουλουμάνου
Η Αγγελική Σιδηρά, με δέκα ποιητικές συλλογές στο ενεργητικό της, είναι η ποιήτρια των μικρών πραγμάτων, της άδολης αγάπης και της ανθρώπινης ζεστασιάς. Με την ποίησή της μας ξεναγεί στα άδυτα της ψυχής της, μιας ψυχής τρυφερής, ευγενικής, ευαίσθητης. Στους σφυρηλατημένους στίχους της συναντάμε την απλή αγαπημένη ποίηση των καθ’ ημάς, διατυπωμένη με επιμελημένο αυθορμητισμό και ρέουσα ευαισθησία. Μια αρμονική συμφωνία λέξεων και συναισθημάτων.
Στην ποίηση της Σιδηρά ελλοχεύει η αιώνια αντιπαράθεση Έρωτας – Θάνατος, καθώς και η αναζήτηση του Θείου. Τα ποιήματά της συχνά διακατέχονται από μελαγχολική διάθεση, που πηγάζει από επώδυνες σχέσεις, αποξένωση, μοναξιά, απώλεια αγαπημένων προσώπων, μεταφυσική αγωνία. Αυτό που τελικά θριαμβεύει είναι ο βαθύς στοχασμός, θρεμμένος από την πλατιά της καλλιέργεια και τα ποικίλα πολιτιστικά βιώματα, που αποτυπώνονται και στα ποιήματά της μέσα από την παρατηρητική ματιά της στα ανθρώπινα. Διεισδύει ερευνητικά στην ανθρώπινη ψυχή κι αφουγκράζεται αισθήματα κι επιθυμίες, που τις περισσότερες φορές έχουν τη σφραγίδα του ανικανοποίητου και της ματαίωσης. Δε θα ‘λεγες όμως ότι κυριαρχείται από απαισιοδοξία. Κινητήριος δύναμη της πένας της είναι η κυνική πραγματικότητα. Καταστάσεις καθημερινές και πολύ συνηθισμένες, πρόσωπα γνωστά και στιγμές ιδιωτικού βίου, μπαίνουν κάτω από τη ματιά της και μας δίνει εικόνες απόλυτα αναγνωρίσιμες.
Έτσι, στις δύο πιο πρόσφατες συλλογές της, ΑΜΙΛΕΙΚΤΑ ΓΑΛΑΖΙΟ και ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΕΛΞΗ, η Αγγελική Σιδηρά υπογράφει 54 ποιήματα που αποτυπώνουν στιγμιότυπα της προσωπικής της ζωής και αντανακλάσεις του εσωτερικού της κόσμου με τρόπο που σε κάνει να τα αισθάνεσαι δικά σου. Το ταλέντο της Σιδηρά είναι ότι παρατηρεί τα γεγονότα απαλλαγμένα από το όποιο υλικό μεγαλείο τους και το ογκώδες γήινο διακύβευμά τους και τα περιορίζει στην αγωνία του πρωταγωνιστή.
Ο λόγος της βαθιά ανθρώπινος και εξομολογητικός, συχνά σε δεύτερο ενικό πρόσωπο, σε κάνει κάποιες φορές να νιώσεις σχεδόν ανοίκεια, σα να κρυφακούς κι όμως να μη μπορείς να κάνεις διαφορετικά παρά να συνεχίσεις να θέλεις ν’ ακούς, γιατί η ποιήτρια έχει το χάρισμα, παίρνοντας τις σωστές αποστάσεις, να μοιράζεται το όποιο βίωμα μαζί σου. Έχει επίσης την ευχέρεια να μεταπλάθει όλα τα μικρά και τα μεγάλα του κόσμου της σε λόγο ποιητικό, ειλικρινή, άμεσο, γυμνό από φκιασίδια, εμπιστευόμενη την καλλιτεχνική παρόρμηση και την εσωτερική της φωνή. Κατορθώνει να υφαίνει μύθους γύρω και από τα πιο παράδοξα πράγματα ή γεγονότα, καθιστώντας τα πιστευτά και οικεία.
Επιτελεί έτσι τη μέθεξή μας με την τέχνη της φέρνοντας την ουσία του λόγου της σε γνώριμες καταστάσεις, προσεγγίζοντας επίσης άλλες μορφές τέχνης όπως η πεζογραφία, η ζωγραφική, η μουσική.
Στο ΑΜΙΛΕΙΚΤΑ ΓΑΛΑΖΙΟ, οι στοχασμοί της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ γίνονται τίτλοι των ποιημάτων της Αγγελικής Σιδηρά και μέσω ενός υποθετικού διαλόγου μαζί της, μας ταξιδεύει τόσο σε δικές της θάλασσες, όσο και στους ωκεανούς της μεγάλης συγγραφέως.
Στην ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΕΛΞΗ, ηρωίδες από την παγκόσμια λογοτεχνία δίνουν το έναυσμα για τον ποιητικό στοχασμό της Σιδηρά, ενώ η αέναη κι ακούραστη σκέψη της σμιλεύει κι εδώ περίτεχνα τ’ ανθρώπινα χαρίζοντάς τους αθανασία.
Η Αγγελική Σιδηρά έχει εκδώσει συνολικά δέκα ποιητικές συλλογές:
- ΒΡΑΧΝΗ ΨΥΧΗ, εκδ. Ι.Γ. Βασιλείου, Αθήνα 1983
- ΤΡΙΑΝΤΑ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΑ, εκδ. Ηριδανός, Αθήνα 1986
- ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑ, εκδ. Πιτσιλός, Αθήνα 1987
- ΤΕΤΡΑΦΩΝΙΑ, Συλλογική Έκδοση, εκδ. Πιτσιλός, Αθήνα 1989
- Η ΟΓΔΟΗ ΝΟΤΑ, Α εκδ., εκδ. Πιτσιλός 1989, Β εκδ., εκδ. Ερμείας, Αθήνα 1995
- ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΤΟΠΙΟΥ, εκδ. Ερμείας, Αθήνα 1994
- Ο ΠΙΟ ΜΙΚΡΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ, εκδ. Πλανόδιον, Αθήνα 1998
- ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΣΤΗ ΔΡΕΣΔΗ, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2004
- ΑΜΕΙΛΙΚΤΑ ΓΑΛΑΖΙΟ, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2007
- ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΕΛΞΗ, εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ & ΔΙΑΤΤΩΝ, 2010
Έχει μεταφράσει ποιήματα της Αμερικανίδας ποιήτριας Έμιλυ Ντίκινσον:
ΕΜΙΛΥ ΝΤΙΚΙΝΣΟΝ Ποιήματα, εκδ. Ερμείας, Αθήνα 1996.
Έχει επίσης εκδώσει την μαρτυρία ΑΙΣΘΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΑΣ, συλλογική έκδοση, Καστανιώτης 2000.
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, γερμανικά καί αγγλικά, συμπεριληφθεί σε γνωστές ανθολογίες και δημοσιευθεί σ’ εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά: “Το Δένδρο”, “Το Πλανόδιον”,“Νέα ‘Εστία” “Ποίηση”, “Ευθύνη”, “Τό Παραμιλητό”, “Εμβόλιμον ” κ. ά.
INFO
Την Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012 στις 8:00 μ.μ. στο Bacaro Jazz Club & Restaurant θα πραγματοποιηθεί ποιητική βραδιά για την Αγγελική Σιδηρά σε συνεργασία με την Εταιρεία Συγγραφέων. Ομιλητές θα είναι ο ποιητής Ορέστης Αλεξάκης και η πεζογράφος Ζέτα Κουντούρη. Ποιήματα θα διαβάσει η ποιήτρια Ντίνα Μαρίνη. Η Αγγελική Βουλουμάνου με την κιθάρα της θα ερμηνεύσει μελοποιημένα ποιήματα της Αγγελικής Σιδηρά σε μουσική Θοδωρή Ξυδιά.
