«Η γραφή είναι η μοναδική κολλητή μου.»
«Πρόσωπο είναι η συνείδηση και συνείδηση είναι ο Θεός.»
Ένα έργο για τον γυναικείο ψυχισμό. Ο μονόλογος μιας γυναίκας που αξίζει να τον ακούσουν και οι άλλες, αλλά και ο ίδιος της ο εαυτός. Γιατί αυτό τελικά έχει τη μεγαλύτερη σημασία.
Με τίτλο Με το όνομα καμία κυκλοφόρησε το τέταρτο βιβλίο της δημοσιογράφου Δέσποινας Σωτηροπούλου, που είναι και το πρώτο της θεατρικό.
Αυτή τη φορά επί σκηνής βρίσκεται, ίσως για την τελευταία της παράσταση, μια παλιά ντίβα του λυρικού θεάτρου που νοσεί από καρκίνο και από εγκατάλειψη. Γιατί και η εγκατάλειψη, αρρώστια είναι και πονάει πιο πολύ.
Μια γυναίκα στην τελευταία πράξη του βίου της και την πιο οδυνηρή. Σε αυτή που πρέπει να υποδυθεί τον εαυτό της. Αλλά για να τον υποδυθεί και να τον αποκαλύψει πρέπει πρώτα να τον ανακαλύψει.
Τώρα που σταμάτησε το χειροκρότημα, τώρα που σβήσανε τα φώτα, τώρα που φύγανε και οι «φίλοι», πρέπει να ρίξει το βλέμμα της κάτω από τις λαμπερές της τουαλέτες και πίσω από τις κουίντες.
Ένα βιβλίο, ένας μονόλογος που φέρνει στο προσκήνιο τη σημερινή γυναίκα καριέρας, με τους έρωτες, τα όνειρα, τη δημοσιότητα, με τις ψευδαισθήσεις, τις ματαιώσεις τις απογοητεύσεις τα αδιέξοδα, τις αυταπάτες αλλά και με την ευφυΐα, την ευαισθησία και το θάρρος της. Μια παράσταση στο θέατρο της σύγχρονης κοινωνίας.
Συνέντευξη στη Ελπίδα Πασαμιχάλη
Η Δέσποινα Σωτηροπούλου μιλά στο Book Bar για την γυναίκα Με το Όνομα Καμία και την «πραγματική» της ταυτότητα.
- Το Με το Όνομα Καμία είναι το τέταρτο βιβλίο σου, αλλά το πρώτο θεατρικό. Τι σε οδήγησε σε αυτή τη μορφή λόγου;
Θα έλεγα, πως όλα τα βιβλία μου φέρουν τη δυνατότητα μεταφοράς τους στο θεατρικό σανίδι. Είναι ο τρόπος που χειρίζομαι τις λέξεις ως προς το συντακτικό τους, που δημιουργεί αυτή τη δυνατότητα. Με τα χρόνια λέω πως είναι η τεχνική μου, αφού πια τη χρησιμοποιώ σε κάθε μου κείμενο, ακόμα και στο λόγο (speakage) των ντοκιμαντέρ μου. Μου αποκαλύφθηκε και στη συνέχεια την επέλεξα. Οι αντιστροφές ουσιαστικών και ρημάτων σε σχέση με τη θέση τους στις φράσεις, δημιουργούν μια λυρικότητα σχεδόν σαιξπηρική, που της πάω και μου πάει κι από ότι φαίνεται, ενωθήκαμε πια. Αυτή η τεχνική είναι και το δικαίωμά μου ως προς την ποίηση. Και για μένα όλα είναι… ποιώ. Οι διάλογοι ή οι μονόλογοι στα βιβλία μου μπορούν να ακολουθούν τον καθώς πρέπει κανόνα στην συντακτική αξία και δομή, μέσα από τους ήρωές τους. Η αφήγηση όμως είναι δική μου. Το …«ατίθασον» της φύσης μου δε θα μπορούσε να μην μεταφερθεί και στο γράψιμό μου. Άλλωστε, η γραφή είναι η μοναδική κολλητή μου.
Στο συγκεκριμένο βιβλίο οι αφηγήσεις είναι καθαρά σκηνοθετικές οδηγίες. Επεξεργάστηκα πιο στοχευμένα το μονόλογο της ηρωίδας δίνοντάς της πάσα από τον αφηγηματικό λόγο..
- Ποια είναι η γυναίκα Με το Όνομα Καμία που σου έφερε την έμπνευση; Θα ήθελες να μας μιλήσεις γι αυτήν;
Η γυναίκα Με το Όνομα Καμία είμαστε όλες οι γυναίκες μαζί. Πρόκειται για το μονόλογο μιας γυναίκας ο οποίος ταιριάζει και ταυτίζεται με τους μονολόγους που μυστικά εκμυστηρεύονται οι γυναίκες μόνο στον εαυτό τους. Από εμάς εμπνεύστηκα. Από τα κοινά μας σημεία, τις ταυτοποιημένες σχεδόν αγωνίες μας αλλά και από τις δημιουργικές ή τραυματικές εμπειρίες μας. Λίγο πολύ τα ίδια μας συμβαίνουν και σχεδόν με τον ίδιο τα διαχειριζόμαστε τρόπο. Ειδικότερα, αν δούμε τις γυναίκες που διαγράφουν τροχιά άνω των πενήντα – κι εγώ μέσα σε αυτές είμαι – τότε θα δούμε, ότι είναι πολλά εκείνα που μας ενώνουν. Όχι, ότι οι νεότερες ηλικίες εξαιρούνται του βιβλίου… Όχι. Υπάρχουν πολλές αναφορές στα κορίτσια της νέας γενιάς. Ποια είναι η οπτική τους στο προδιαγεγραμμένο μέλλον τους και πως την αναπτύσσουν, ποια είναι η ματιά τους προς τη σύγχρονη πραγματικότητα κι άλλα παρόμοια. Όμως όσες γυναίκες βιώνουμε τα χρόνια των πενήντα plus ξέρουμε. Ξέρουμε την ερωτική αμφισβήτηση ή και απόρριψη, το εργασιακό ή επιχειρηματικό bulling, την κοινωνική απομόνωση που μοιάζει σα να μας δείχνει με το δάχτυλο, το όνειρο που μαίνεται να κρατηθεί ακέραιο, την υγεία που ξεκινά να κλονίζεται, την εμμηνόπαυση, τη διαχείριση των απωλειών, το άγχος για τις νέες και άγνωστες σχεδόν συνθήκες, τη σύγκριση, την ανοχή, τα φθίνοντα κουράγια, τους φίλους που γέρνουν στα δικά τους, τις σχέσεις που αποδείχτηκαν μάταιες και όσα ο χρόνος μαζί του φέρει. Είναι τότε, που η συνειδητοποίηση δίνει τη δική της μάχη για να συναντηθεί με το Θεό και να ανοίξει την παρένθεση που δικαιούται.
- Ποιο είναι το κυριότερο χαρακτηριστικό της ηρωίδας σου;
Η ηρωίδα μου είναι μια γυναίκα που έχει διαγράψει μια πλήρη τροχιά χαράς και πόνου μαζί. Μεγάλων στιγμών ευτυχίας και μεγάλων στιγμών δυστυχίας. Όμως το ίδιο δεν περνά ο κάθε άνθρωπος; Λίγο περισσότερη χαρά για κάποιους, λίγο λιγότερη για κάποιους άλλους, λίγος ακόμα πόνος για κάποιους, λίγο μεγαλύτερη ανακούφιση για κάποιους άλλους… Ο Θεός τα ίδια σε όλους δίνει, γράφω. Εμείς τι κάνουμε; Και αυτό το ερωτηματικό είναι η αρχή για τη γνωριμία με τη γυναίκα του βιβλίου. Το κύριό της χαρακτηριστικό είναι ότι αγωνίζεται. Δε σταματά ποτέ να μάχεται. Με τους εφιάλτες και τα λάθη της, με την ασθένειά της, με ότι της λείπει, με ότι της περισσεύει, με τη νοσηρή της αυτοκαταστροφή, με όλα όσα επιτέλους… εντοπίζει. Και θέλει να μπει σε αυτή τη διαδικασία. Είναι επώδυνη ετούτη γι αυτό και μάχεται. Επειδή σκέφτεται και αφήνεται. Επειδή δεν πιστεύει στις ήττες. Επειδή το ζητούμενό της είναι η αγάπη. Αγωνίζεται ακόμα και με τον ίδιο το θάνατο. Τον τοποθετεί και απέναντί της και μέσα της. Κι εκεί ξεκινά ένας μεταξύ τους έντιμος διάλογος.
- Πόσο διαφορετική είναι από τις άλλες γυναίκες;
Η γυναίκα Με το Όνομα Καμία αναζητά να απαλλαγεί από την ταυτότητά της και να συναντηθεί με το πρόσωπό της. Πρόσωπο είναι η συνείδηση και συνείδηση είναι ο Θεός. Αναζητά λοιπόν, να συναντηθεί με το Θεό. Γι αυτό και δεν έχει όνομα. Επειδή ακριβώς θέλει να απαλλαγεί από την ταυτότητά της. Από τις πεποιθήσεις που τη φόρτωσαν. Από τη σαβούρα που της πέταξαν. Όταν οι άνθρωποι συναντιόμαστε δίχως ετούτες τις ταυτότητες, μόνο τότε ενωνόμαστε. Μοιάζει διαφορετική και προνομιούχα, μα δεν είναι. Είναι μια γυναίκα που αν και έζησε μέσα στα φώτα, τη δόξα και το χειροκρότημα, ως ντίβα της οπερέτας που ήταν, ωστόσο η ψυχή της κουβαλά τα ίδια κενά με τις γυναίκες που ζουν μακριά από όλα αυτά. Γιατί; Γιατί όποια βιώματα κι αν έχουμε, αν δεν τα επεξεργαστούμε κι απλώς τα αφήνουμε να γράφουν, θα φτάσουμε σε αδιέξοδο. Ψυχολογικό και πνευματικό. Η ηρωίδα μου μια τέτοια ζωή έζησε. Ανερμήνευτη. Μια ζωή αφημένη. Σαν καράβι που ταξίδευε δίχως καπετάνιο. Έτσι αρμένισε το χρόνο που της χαρίστηκε. Σε δεδομένη στιγμή και λίγο πριν το φινάλε της, αντιλαμβάνεται μια ακόμα ευκαιρία. Επιθυμεί να δώσει απαντήσεις στα γιατί… της ζωής της. Θέλει να δει και να καταλάβει τη βαθύτερη αλήθεια της ζωής της. Ασθενεί από καρκίνο. Οι πόνοι και η μοναξιά την οδηγούν σε παράνοια και αυτοκτονική τάση. Αντιστέκεται κι εκεί αρχίζει η αντίστροφη πορεία. Αρπάζει την ευκαιρία, ως δώρο Θεού κι αρχίζει η ιχνηλάτηση εαυτού. Ο σκουπιδότοπος των εικόνων, των συναισθημάτων και των πληροφοριών μπαίνει σε διαδικασία εκκαθάρισης. Ένας αγώνας δρόμου ξεκινά. Θα προλάβει; Τι ισχύει τελικά; Ότι αφήνεις, σε αφήνει; Ότι αγνοείς, σε αγνοεί; Ή όταν κάτι θες, το έχεις; Θέλει ή δεν ήθελε ποτέ;
- Ποια είναι τα δικά σου συναισθήματα για εκείνη; Είναι μια γυναίκα που σου μοιάζει; Θα μπορούσε να είναι φίλη σου;
Ενδιαφέρουσα ερώτηση. Είναι ωραίο να μιλάμε ή να εξιστορούμε τις ζωές των άλλων, έτσι; Είναι εύκολο. Για να δω λοιπόν, την ηρωίδα μου στην προοπτική που μου θέτεις κι όχι σαν μια ηρωίδα που δημιούργησα. Αν έχω συναισθήματα για εκείνη; Έντονα τη συναισθάνομαι. Σε κάθε λέξη μου την έβλεπα. Να υποφέρει, να σοκάρεται, να μπερδεύεται, να εξαντλείται, να αποφασίζει, να μορφοποιεί τη μοναξιά της σε παρέα, να κλαίει, να χορεύει, να ξεφεύγει από τα αποτελέσματα των πράξεών της με μια κεκαλυμμένη αθωότητα, να αυτοκρίνεται, να υποκρίνεται και να κοιτάζει κατάματα τον καθρέπτη της. Να υπομένει και παράλληλα να μην. Να οπλίζεται με θάρρος και παράλληλα να μην. Με ταρακουνούν αφοπλιστικά τα συναισθήματά μου για αυτή τη γυναίκα. Αν μου μοιάζει; Σε κάποια σημεία της, ναι. Σε κάποια άλλα, όχι. Όταν αγωνίζεται, με βλέπω. Όταν παρανοεί, δε με συναντώ. Όταν πέφτει όλο και πιο βαθιά στον πυθμένα των κακών επιλογών της, δε συνυπάρχουμε. Όταν όμως μετανοεί, χτυπά δυνατά η καρδιά μου. Κι όταν αντί για μαντήλι από μετάξι σκουπίζει τα δάκρυα της παρελθοντικής της μνήμης με ξυράφι, ε… τότε ταυτίζομαι.
Αν θα μπορούσε να είναι φίλη μου; Θα της δινόμουν άνευ όρων. Είναι πηγαία γυναίκα η ηρωίδα μου. Πληθωρική σε όλα της και κυρίως μοιραία. Αποδέχεται. Με διαδικασίες ίσως καθυστερημένες μα αποδέχεται. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι πάντα ευπρόσδεκτος. Ότι κι αν κουβαλά. Είναι ένας φωτεινός άνθρωπος ακόμα και στα βαθύτατα σκοτάδια του.
- Η καριέρα κυριαρχεί στη ζωή των περισσότερων γυναικών σήμερα. Υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να γίνει μπούμερανγκ;
Αν το πάθος σε πάρει μαζί του βεβαίως και γυρίζει καταπάνω σου. Όλα στη ζωή μας έχουν να κάνουν με τη μεσότητα. Αυτήν αναζητά ο άνθρωπος έστω κι αν δεν το ξέρει. Δε μπορεί να ζήσει διαφορετικά σε ειρήνη ούτε με τον εαυτό του, ούτε με το περιβάλλον του. Η ισορροπία είναι πάντα το ζητούμενο. Όταν αυτή χάνεται για πολύ καιρό, τότε σε παίρνει μαζί της σε μια άβυσσο. Είναι σα να βυθίζεσαι σε κάτι που δεν ελέγχεις. Ο έλεγχος είναι αξία. Όσα πιο πολλά θυσιάζεις για να κερδίσεις το ένα και αυτό, τόσο πιο πολλά χάνεις. Και μετά το ένα… δε σου φτάνει. Τι πιο λογικό; Αν αναρωτηθείς το γιατί, έχεις ήδη ξεκινήσει το δρόμο για τη σωτηρία σου. Αν όχι, τότε δυστυχώς, έπαιξες κι έχασες. Κι αυτό είναι τετελεσμένο.
- Τελικά η σύγχρονη ζωή είναι πιο σκληρή για τις γυναίκες σε σύγκριση με τους άντρες;
Ήταν, είναι και θα είναι. Μεγάλο το φορτίο. Οι πεποιθήσεις της φαλλοκρατικής κοινωνίας έχουν τόσο ριζώσει, που δύσκολα θα τις ξεφορτωθούμε. Λέμε απεταξάμην αλλά πως; Και δε συμβαίνει μόνο στο σήμερα. Μοιάζει, λες και να ήταν από πάντα έτσι. Είναι το θηλυκό; Η φύση αυτή που είναι αγιασμένη; Το θηλυκό που τι είναι; Η μήτρα είναι. Θεός είναι. Κουκούλι δημιουργίας κι αυτός δεν είναι ένας συμβολισμός. Η γυναικεία φύση είναι τόσο τέλεια που για να τη φτάσουν, τη βιάζουν. Την κατεβάζουν. Την υποβαθμίζουν με όποιο μέσο μπορούν. Με το σεξισμό, την περιφρόνια, την ασέβεια, την καταπίεση, τον περιορισμό, τη βία; Επιτηδευμένα και με όλους τους τρόπους φτάνει να τη φέρουν στα μέτρα της για να της επιβληθούν. Ζούμε αδιανόητα πράγματα σήμερα. Παράλογα και παρά φύση. Και να σκεφτείς, ότι στην αρχαιότητα οι εταίρες ήτο σεβαστές μορφές. Σύγκρινε, δες πόσα χρόνια μετά και άρδην απογοητεύσου για τις κοινωνίες που παλέψαμε. Όμως οφείλουμε να συνεχίσουμε. Και αυτό κάνουμε ελπίζοντας…
- Υπάρχει διέξοδος «σωτηρίας»;
Σωτηρία. Μεγάλη λέξη. Σπουδαία έννοια. Τι να απαντήσω σε μια τέτοια ερώτηση; Ακατέργαστα θα πω, ότι η σωτηρία είναι πολύ μεγάλο πράγμα. Σου απαντώ δανειζόμενη το γνωστό στίχο, γιατί δεν έχω πιο αυτόματη απάντηση. Κι εγώ όπως όλοι μας γι αυτήν μοχθώ. Αυτήν προσπαθώ να προσεγγίσω. Πρόσεξε τα ρήματα…. Μοχθώ, προσπαθώ, προσεγγίζω. Αυτή είναι και η τριάδα της εξόδου από το πρόβλημα. Δεν είναι άλυτο αλλά θέλει αφοσίωση. Θέλει να αντιστέκεσαι συνεχώς, με τακτικές που προσαρμόζονται ευμετάβλητα ανάλογες με τις συνθήκες και βέβαια με ήθος αδιάβλητο. Έτσι ως οφείλει να είναι.
- Θα δούμε τον θεατρικό μονόλογο «Με το Όνομα Καμία» επί σκηνής;
Αν όχι μέσα στον χειμώνα μετά την Άνοιξη ευελπιστώ, πως θα το έχουμε καταφέρει. Σκηνοθετικά είχα μια ιδέα η οποία λειτούργησε επιτυχώς στην παρουσίαση του βιβλίου. Μοίρασα το μονόλογο της ηρωίδας σε είκοσι γυναίκες. Έτσι πέτυχα το «όλες μαζί σε μία με το όνομα καμία». Είναι το moto που εκφράζει την ουσία αυτού του βιβλίου, διότι γράφοντάς το αυτό αναζητούσα. Τη συνένωση. Και είδα εκείνο που είχα υπολογίσει. Ότι δηλαδή, οι γυναίκες είχαν διάθεση να αφεθούν στις λέξεις και να παίξουν με αυτές. Απλές γυναίκες, μη ηθοποιοί, που λαχταρούσαν να ερμηνεύσουν. Δίχως σκηνοθετική οδηγία. Εμπειρικά και μόνο. Συναισθηματικά και μόνο. Μου άρεσε τόσο το αποτέλεσμα, που νομίζω πως εκεί θα καταλήξουμε. Οφείλω βέβαια εδώ να πω, ότι πριν ακόμα ολοκληρώσω το βιβλίο, το είχε αγκαζάρει η φίλη και ηθοποιός Βάνα Μπάρμπα. Της το υποσχέθηκα, οπότε μάλλον θα πάμε με τη Βάνα και τις μη ηθοποιούς γυναίκες σε ένα έξυπνα στημένο σκηνοθετικά έργο. Όλες μαζί σε έναν μονόλογο. Με το όλον…. καταφέρνουμε να γίνουμε κανένας ή καμία, γιατί εκεί είμαστε και ίσοι και ίδιοι. Είναι το μόνο σημείο που συμβαίνει ετούτο.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα έσοδα από το βιβλίο θα αποδίδονται στα εγκαταλελειμμένα παιδιά που φιλοξενούνται στο Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία, στο Κέντρο ΔΙΟΤΙΜΑ για τα έμφυλα δικαιώματα και την ισότητα, στο strong me και στο metoo.
INFO
Με το όνομα καμία
Δέσποινα Σωτηροπούλου
Εκδόσεις Ινφογνώμων
Σελ.40 Τιμή € 8,10
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Η σύγχρονη ιστορίας μιας ντίβας του λυρικού θεάτρου εντός των τοιχών του σπιτιού της. Η εξιστόρηση μιας γυναίκας που στα εξήντα τέσσερα χρόνια της συστήνεται στην εγκατάλειψη, τη μοναξιά και τον καρκίνο. Που παίζει με το θάνατο όπως με τα φουστάνια της. Που φλερτάρει με τη ζωή, όπως με τις ερμηνείες της. Που ορίζεται από τις αγάπες της, όπως μέσα από τους ρόλους της. Από τον πόνο της έλλειψης και τη σκληράδα της αυτοκριτικής μπερδεύεται. Μεταξύ της πραγματικότητας και ενός κόσμου ιδεατού. Ώσπου αντιλαμβάνεται, ότι ο άνθρωπος έχει ελεύθερη βούληση και ο Θεός παύει πια να φταίει. Εκεί που λυγά, ορθώνεται κι εκεί που
καμαρώνει, συντρίβεται. Μια γυναικεία αφήγηση με πρόσωπα αόρατα σε έναν κόσμο ορατό. Πλασματικός ή υπαρκτός τι σημασία έχει, αφού η ίδια αυτόν επιλέγει για να ρίξει αυλαία;
ΒΙΟ
Η Δέσποινα Σωτηροπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νίκαια της Αττικής. Από το 1983 δημοσιογραφεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και ανήκει στους εμπνευστές και πρωτεργάτες της Ελεύθερης Ραδιοφωνίας. Είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ και στην πολύχρονη καριέρα της έχει διακριθεί για τα πολιτιστικά της ρεπορτάζ στην τηλεόραση. Από τα ιδρυτικά μέλη για την σύσταση της ελεύθερης ραδιοφωνίας και για 25 χρόνια παραγωγός ραδιοφώνου ΚΑΝΑΛΙ 1 ΠΕΙΡΑΙΑ, ΡΑΔΙΟ ΚΥΚΛΟΣ, FLASH 96,1, EΛΛΑΔΑ FM 88,6, AIΓΑΙΟ FM 88,3, FM 100, ΑΘΗΝΑ 98,4. Συνεντεύξεις και πολιτιστικό – καλλιτεχνικό ρεπορτάζ στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο Αυγή, Έψιλον, Ταχυδρόμος, Play Boy, 300, Γιατί, Κκυριακάτικο φύλο Εsppresso, Λοιπόν, Περί, κ.α. Αρχισυντάκτρια τηλεοπτικών εκπομπών και τοπικών εφημερίδων όπως Δημοτικό Παρόν, Αντίκτυπος, Δελτίο Τύπου, Νίκαια 2000, κ.α. Παραγωγός πολιτιστικών εκδηλώσεων όπως “Με κόκκινο κραγιόν”, “Οι μνήμες στάζουν ακόμα πατρίδα”, “Από τον Πόντο στην Κρήτη με έναν αναστεναγμό”, “Τα απαγορευμένα”, “Με τα μάτια ατενίζοντας το μέλλον, “Πόντος-Αρμενία, χθες σήμερα, μια διαδρομή από μνήμες”, “Με άρωμα γυναίκας” και μια σειρά από αφιερωματικές παραστάσεις με τον τίτλο Υπέροχοι Άνθρωποι, για εκείνους που προσέφεραν στον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού .
Ίδρυσε και καθιέρωσε τοπικά φεστιβάλ, υπήρξε Σύμβουλος Επικοινωνίας στα Ελληνικά Ταχυδρομεία, παραγωγός πολιτιστικών παραστάσεων και ντοκιμαντέρ. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται ενεργά με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και έχει διατελέσει Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης και Αντιδήμαρχος Πρασίνου – Περιβάλλοντος στον ενιαίο Δήμο Νίκαιας Αγ. Ι. Ρέντη. Σήμερα τελεί Αντιδήμαρχος Ισότητας – Τρίτης Ηλικίας.
ΠΗΓΗ : ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
