«Οι ερωτικές ιστορίες δυσφημούν τον έρωτα»
«Οι ερωτικές ιστορίες βασίζονται στην απογοήτευση, σε λάθος γέννες
και σε οικογένειες που αλληλοσπαράσσονται, στην πλήξη του γάμου και τουλάχιστον σε μία άπονη καρδιά. Οι ερωτικές ιστορίες, σχεδόν χωρίς εξαίρεση, δυσφημούν τον έρωτα». Την άποψη αυτή εκφράζει ο ελληνικής καταγωγής Αμερικανός συγγραφέας Τζέφρι Ευγενίδης, στο νέο βιβλίο που φέρει την υπογραφή του, με τίτλο «Της αγάπης μου ο σπουργίτης πέταξε».
Της Ελπίδας Πασαμιχάλη
Ο βραβευμένος, με το Βραβείο Pulitzer 2003 συγγραφέας, για το περίφημο μυθιστόρημα «Middlesex: Ανάμεσα στα δύο φύλα» (εκδόσεις Libro), που κάνει τις συγγραφικές του εμφανίσεις κάθε εννέα χρόνια, επανεμφανίζεται στο προσκήνιο έξι χρόνια μετά το Pulitzer, ανθολογώντας και παρουσιάζοντας είκοσι πέντε ερωτικές ιστορίες που υπογράφουν διαπρεπείς ομότεχνοί του. Ο ίδιος υπογράφει τον πρόλογο του τόμου, καταθέτοντας ένα εξαιρετικό και αντάξιο της φήμης του, δοκίμιο περί έρωτα. Ένα κείμενο που γοητεύει, με την διαύγεια, τη συγκρότηση, τη λάμψη, το στοχασμό αλλά και την τραγική ειρωνεία που διαπερνά τόσο το ύφος του Ευγενίδη όσο και το θεματικό του αντικείμενο, τη φύση του έρωτα δηλαδή.
Σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται, ίσως όχι άδικα, αντι-ερωτική, σε μία εποχή που ο έρωτας πνίγεται στα στερεότυπα, στις οδηγίες χρήσης, στα «ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα» της ροζ λογοτεχνίας και στο αναλώσιμο των ψυχών, ο Ευγενίδης καταφέρνει να βρεθεί στον αντίποδα, να διευρύνει το θέμα, και να παρουσιάσει στον αναγνώστη, μέσα από την πένα κλασσικών της λογοτεχνίας τις μικρές και μεγάλες τραγωδίες του έρωτα, από τις οποίες αντλεί και όλο του το μεγαλείο.
Εισαγωγή δια χειρός Ευγενίδη…
Ο ίδιος κάνει τις προθέσεις του σαφείς στο πυκνό και διεισδυτικό εισαγωγικό δοκίμιο, όπου ξεκάθαρα επισημαίνει: «Ο ευτυχισμένος γάμος, ο έρωτας που βρίσκει ανταπόκριση, ο πόθος που δεν λιγοστεύει ποτέ –αυτά είναι ευτυχή ενδεχόμενα, όμως δεν είναι ερωτικές ιστορίες. Οι ερωτικές ιστορίες βασίζονται στην απογοήτευση, σε λάθος γέννες και σε οικογένειες που αλληλοσπαράσσονται, στην πλήξη του γάμου και τουλάχιστον σε μία άπονη καρδιά. Οι ερωτικές ιστορίες, σχεδόν χωρίς εξαίρεση, δυσφημούν τον έρωτα». Εμμέσως πλην σαφώς άλλωστε πετάει το γάντι και στην άρνηση των σύγχρονων ανθρώπων να διακινδυνεύσουν οτιδήποτε εν ονόματι της ασφάλειας, σημειώνοντας …πικρά: ««Διαβάστε λοιπόν τις σύντομες ιστορίες στην ασφάλεια του μονού κρεβατιού σας και αφήστε όλους τους άλλους να υποφέρουν».
25 ερωτικές ιστορίες
Με τίτλο εμπνευσμένο από ποίημα του Λατίνου ποιητή Κάτουλλου που θρηνούσε για το «σπουργίτι» της αγαπημένης του Λεσβίας, το βιβλίο παρουσιάζει κείμενα μεγάλων συγγραφέων, που έζησαν σε διαφορετικές εποχές, είχαν διαφορετικό ύφος γραφής και διαφορετική φιλοσοφία, αλλά κοινό θέμα: τον έρωτα. Όχι τους «έρωτες», όπως διευκρινίζει ο ίδιος ο Ευγενίδης, διαχωρίζοντας τη θέση του από τις ανάλαφρες ιστορίες, ούτε την αγάπη. Έρωτας για τον Ευγενίδη είναι εκείνο το συναίσθημα που γίνεται οδηγός για το ανέφικτο και στις περισσότερες περιπτώσεις οδηγεί σε αδιέξοδο ή ακόμη και σε συντριβή.
Από τον Αντον Τσέχοφ στην Άλις Μάνρο, από τον Μίλαν Κούντερα και τον Γουίλιαμ Φόκνερ στον Βλαντιμήρ Ναμπόκοφ, από τον Τζορτζ Σόντερς στον Χάρολντ Μπρόνσκι, από τον Γκι ντε Μοπασάν στην Ντέμπορα Άιζενμπεργκ, ο Ευγενίδης ξεδιπλώνει για τον αναγνώστη μια συναρπαστική συλλογή ερωτικών ιστοριών για… προχωρημένους! Υπάρχει ο άγουρος έρωτας, ο απαγορευμένος, ο παράλογος, ο ευκαιριακός, ο ομοφυλόφιλος, ο κατατρεγμένος, ακόμη και πλατωνικός.
Πρόσωπα ιδιαίτερα και μοναχικά οι ήρωες των αφηγημάτων. Οι αναγνώστες θα συναντηθούν με ένα νεαρό ζευγάρι που κάνει ταξίδι με ωτοστόπ στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία στο διήγημα του Μίλαν Κούντερα, θα μάθουν για τον έρωτα ενός μικρού Εβραίου για μια Χριστιανή γειτόνισσα του, στο διήγημα του Ισαάκ Μπάμπελ, θα προβληματιστούν με τις αδιέξοδες συναντήσεις δύο παράνομων εραστών σε διαφορετικές πόλεις και εποχές στο αφήγημα του Ναμπόκοφ και θα γοητευθούν από τη λογοτεχνική λεπτότητα του Τσέχοφ του οποίου το διήγημα για μία επίσης απαγορευμένη σχέση, κλείνει με την εξής διαχρονική φράση: «Και του φάνηκε πως λίγο έλειπε ακόμα… και θα βρισκόταν η λύση και τότε θ’ άρχιζε μια καινούργια, μια όμορφη ζωή.» Από τα πιο αιρετικά αλλά και επαναστατικά διηγήματα της συλλογής, εκείνο της Ντέμπορα Άιζενμπεργκ όπου, η ισόβια σχέση, η αφοσίωση αλλά και η συνήθεια, συναντιούνται σε ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων. Τέλος από τα πιο παράδοξα και μελαγχολικά διηγήματα, εκείνο της ‘Αλις Μάνρο, με το οποίο κλείνει το βιβλίο, όπου τον ισόβιο έρωτα και τη γεροντική τρυφερότητα προδίδει η νόσος του Αλτσχάϊμερ και η αναπόφευκτη λήθη… Τι τραγική ειρωνεία!
Ο Ευγενίδης υποστηρίζει στον πρόλογο ότι η επιλογή των ιστοριών έγινε με βάση τα δικά του προσωπικά κριτήρια και την τύχη. Αφηγήματα που τον σημάδεψαν και αφηγήματα που του υπέδειξαν τρίτοι. Διαβάζοντας τη συλλογή, δεν ξέρω αν θα απαντήσετε στο ερώτημα «Τι είναι ο έρωτας;» σίγουρα όμως θα συνειδητοποιήσετε ότι μπορεί να είναι και κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που ξέρατε ήδη…
Σχετικά Θέματα
INFO
«Της αγάπης μου ο σπουργίτης πέταξε»
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ
ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ- ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΖΕΦΡΙ ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ
Εκδόσεις LIBRO 2009
Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου
ΣΕΛ. 672
Τα έσοδα από την έκδοση θα διατεθούν στο πρόγραμμα 826Chicago, κατά του αναλφαβητισμού, για μη προνομιούχα παιδιά 6 έως 18 ετών στα οποία παρέχονται μαθήματα δημιουργικής γραφής.
