1985 – 2005 : Στα ενδότερα μιας λογοτεχνικής 25ετίας
ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
«Έχω την αξίωση να θεωρηθεί Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας αυτό το βιβλίο; Όχι βέβαια. Κι έτσι φρόντισα να προσθέσω στον τίτλο του εκείνο το λίγη.» αυτές είναι οι πρώτες λέξεις που σημειώνει ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος στον πρόλογο του βιβλίου του με τίτλο Λίγη Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
Το βιβλίο που περιλαμβάνει 39 κείμενα και συνεντεύξεις, τα περισσότερα των οποίων έχουν δημοσιευτεί στον Τύπο και καλύπτει την εικοσαετία 1985 – 2005, ένα διάστημα «κωμικά σύντομο» όπως με μια αυτοσαρκαστική διάθεση, πάλι ο ίδιος επισημαίνει στον πρόλογο, παρουσιάζει ωστόσο απροσδόκητο και πολύπλευρο ενδιαφέρον για τον σημερινό αναγνώστη.
Γράφει η Ελπίδα Πασαμιχάλη
Ξεκινώντας από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, μια δεκαετία κομβική γι αυτό που σήμερα ορίζουμε ως «μεταπολίτευση» και φτάνοντας μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα και με επιλογή συγγραφέων που το έργο τους συζητήθηκε και ξεχώρισε, τα κείμενα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου φέρνουν στο προσκήνιο τους λογοτεχνικούς προβληματισμούς, τα διλήμματα, τις ανησυχίες, τις ιδέες, τα βιώματα και τα ζητούμενα εκείνης της περιόδου, αναδεικνύοντας αθέατες πλευρές τους.
Θανάσης Βαλτινός, Δημήτρης Νόλλας, Αντρέας Φραγκιάς, Αλέξης Πανσέληνος, Αλέξανδρος Κοτζιάς, Βασίλης Βασιλικός, Κώστας Ταχτσής, Οδυσσέας Ελύτης, Μένης Κουμανταρέας, Άντζελα Δημητρακάκη, Ράνια Κατσαρέα, Μιχάλης Μιχαληλίδης, Σοφία Νικολαΐδου, Μανίνα Ζουμπουλάκη, Μαρία Χατζηγρηγορίου, Χρήστος Χωμενίδης, Γιώργος Χειμωνάς, Απόστολος Δοξιάδης, Ηλίας Πετρόπουλος κ.ά. 82 σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς αφήνουν το αποτύπωμά τους στο βιβλίο αυτό, περνώντας μέσα από τον «φακό» ενός άλλου συγγραφέα, του Βαγγέλη Ραπτόπουλου . Ονόματα που υπήρχαν, υπάρχουν και συνεχίζουν να λάμπουν και ονόματα που πέρασαν και έφυγαν. Διαπίστωση κάποιες φορές πικρή και κάποιες άλλες όχι.
Η επιλογή των προσώπων, όπως άλλωστε διευκρινίζει ευθύς εξ αρχής ο ίδιος έχει γίνει «αυθαίρετα» , με βάση το προσωπικό του γούστο και δεν διεκδικεί περγαμηνές «αντικειμενικότητας», αν υποθέσουμε ότι μπορεί να υπάρξει αυτή η έννοια στη λογοτεχνία και στην τέχνη γενικότερα.
-Μπορεί ο συγγραφέας να βιοποριστεί από την Λογοτεχνία αποκλειστικά;
-Η καθημερινή αρθρογραφία στον Τύπο φθείρει την συγγραφική δημιουργία;
-Μια επίσημη αναγνώριση από την πολιτεία, όπως τα Κρατικά Βραβεία, μήπως περιορίζει την ανεξαρτησία του συγγραφέα; Δεν ζητούνται ανταλλάγματα; Τι δουλεύει εδώ (στην Ελλάδα) χωρίς…. ρουσφέτι;
Είναι κάποιες από τις ερωτήσεις που ως συγγραφέας ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος απευθύνει στους ομοτέχνους του. Eρωτήσεις που δύσκολα θα τις συναντήσει κανείς σε μια σημερινή συνέντευξη και για τις οποίες παίρνει βέβαια πολύ διαφορετικές απαντήσεις.
«Ναι, θα μπορούσαν να μη ζητούνται ανταλλάγματα. Μια έξυπνη πολιτεία, γιατί να γυρέψει ανταλλάγματα; Το μεγαλύτερο αντάλλαγμα του παίρνει είναι ότι ο πολιτισμός της στεριώνει. [….] Είναι μεγάλο ατού ένας ακμαίος πολιτισμούς, όταν μάλιστα μπορεί και να εξαχθεί». Είναι η απάντηση του Θανάση Βαλτινού.
Αντίθετα ο Αλέξης Πανσέληνος είχε διαμετρικά αντίθετη άποψη: «Δεν νομίζω πως έχει καμιά δουλειά το κράτος να βραβεύει ένα δημιούργημα καλλιτεχνικό και μάλιστα με έπαθλο χρηματικό. Δεν υπάρχει καμία σχέση και καμία συνάφεια ανάμεσά τους. Το κράτος είναι εκ φύσεως εχθρός του καλλιτέχνη και δεν νοείται, ούτε να τον βραβεύει ούτε να τον συνταξιοδοτεί, ούτε τίποτα. Απόδειξη και η στάση και οργή όλων των μέχρι τώρα κυβερνήσεων -και της τωρινής- απέναντι στους εκπροσώπους του πνεύματος. (σελ. 89)
Σε ανάλογο μήκος κύματος και ο Δημήτρης Νόλλας: «Κοίταξε, πιστεύω πως ο ρόλος του κράτους είναι να κάνει ό,τι του περνάει από το χέρι για να διαφθείρει -όχι φυσικά τις συνειδήσεις των χειρωνακτών, αυτούς μπορεί να τους χειραγωγεί με άλλα κόλπα- να διαφθείρει όσο γίνεται περισσότερο τους ταγούς, τους καλλιτέχνες, τους διανοούμενους. Όσο γίνεται. Δηλαδή, τι εννοώ να τους διαφθείρει; Να τους καταπιεί. Να τους πάρει με το μέρος του. Αυτό είναι, νομίζω, μέσα στους σκοπούς του κράτους. Δεν υπάρχει ιδεώδες κράτος που να μην σκέφτεται έτσι. Δεν γίνεται αλλιώς.» (σελ. 58)
Ερωτήσεις, απαντήσεις και απόψεις που είναι σχεδόν αδύνατο να συναντήσει κάποιος σήμερα στις «στρογγυλεμένες» ερωτήσεις και απαντήσεις των συνεντεύξεων, όπου οι απαντήσεις «καλλωπίζονται» για να γίνουν αρεστές, και οι «αποκλίνουσες» απόψεις παραδίδονται στην χλεύη των τρολ στα social media…..
(Διαβάστε επίσης: Νάνος Βαλαωρίτης: Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας
Το επερχόμενο «τσουνάμι» του κυνισμού, που μεταμφιέζεται σε σάτιρα και σήμερα πια τείνει να μας γίνει δεύτερη φύση, εντοπίζεται πολύ νωρίς, σχεδόν προφητικά θα έλεγε κανείς, σε πολλά κείμενα του βιβλίου. «Η αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στις αλλαγές που γνώρισε η νεοελληνική κοινωνία μέσα στη δεκαετία του ’90. Στη διάψευση των κοσμοδιορθωτικών οραμάτων που ενέπνεαν τις παλαιότερες γενιές. Στην αντικατάστασή τους από το ανελέητο κυνήγι του χρήματος που έχει εξυψωθεί σε απόλυτη αξία. Και στον συνεπαγόμενο επιθετικό κυνισμό που τείνει να διαποτίσει τους πάντες. Όταν γύρω σου επικρατεί ένα γενικευμένο μπάχαλο, ο πειρασμός να σατιρίσεις γίνεται ακατανίκητος.» (σελ. 203)
Οι συνεντεύξεις και τα κείμενα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου στο βιβλίο Λίγη ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας δεν είναι αγιογραφίες ούτε διθύραμβοι. Αν προσπαθούσε να τα χαρακτηρίσει κανείς ίσως η πιο κατάλληλη θα ήταν η λέξη «Αναζήτηση». Αναζήτηση της αλήθειας, αναζήτηση της προσωπικότητας, αναζήτηση της ουσίας, Αυτή η αναζήτηση, με λόγο που διατηρεί την προφορική του φρεσκάδα, παρασύρει τον αναγνώστη σε μια συναρπαστική πνευματική περιπέτεια, ένα ταξίδι στον χρόνο που είναι ταυτόχρονα οικείος και απόμακρος. Μια εποχή πολύ κοντινή για να γίνει «γραφική»…..
Ένα ταξίδι από την εποχή που η πεζογραφία, το μυθιστόρημα, το βιβλίο ήταν ακόμη «πνευματικό αγαθό» σε μια εποχή που γίνεται «προϊόν». Μαζί τους αλλάζει και η γλώσσα. Από το υπέροχο αλλά εγκλωβισμένο εντός συνόρων «Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή, στη διεθνή καριέρα του Βασίλη Βασιλικού και στην παγκόσμια επιτυχία του Απόστολου Δοξιάδη με τον «Θείο Πέτρο και την Εικασία του Γκόλντμπαχ». Ένα μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε το 1992 στα ελληνικά χωρίς να το προσέξει κανείς και όταν μεταφράστηκε στα αγγλικά το 1998 πραγματοποίησε πρωτοφανή επιτυχία, μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες και ο συγγραφέας του θεωρείται ο ιδρυτής ενός νέου λογοτεχνικού είδους της λεγόμενης «μαθηματικής λογοτεχνίας».
Στο κεφάλαιο με τίτλο «Ο θείος Απόστολος και η Εικασία της Διεθνούς Καριέρας» ο αναγνώστης παίρνει μια γεύση από το «σύμπαν» των διεθνών best sellers. Εκεί όπου συν-δημιουργός της επιτυχίας ενός βιβλίου γίνεται ο ατζέντης, σε γραφεία μοντέρνα και μεγάλα «σαν της City Bank», που βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με το Χόλιγουντ, όπου «Αν έχεις τον Κινγκ ή τον Κράιτον, ας πούμε είναι άλλη ιστορία. Αν έχεις ένα βιβλίο που πιστεύεις ότι θα βγάλεις δέκα εκατομμύρια δολάρια, μπορεί να πάρει ο σούπερ ατζέντης το λίαρ τζετ του και να πάει στον Τέρνερ» αφηγείται ο ίδιος ο Απόστολος Δοξιάδης.
Το βιβλίο Λίγη Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας είναι μια οξυδερκής αναζήτηση που θέτει πολλά ερωτήματα για τον σημερινό αναγνώστη. Ερωτήματα για την ελληνική λογοτεχνία, ερωτήματα για την κριτική λογοτεχνίας, ερωτήματα για τη δημοσιογραφία, ερωτήματα για την εισβολή του life – style, ερωτήματα για τη γλώσσα, ερωτήματα και για το κοινό. Τολμηρά, αιχμηρά, ευφυή και επίκαιρα.
Ερωτήματα φυσικά και για τους νέους συγγραφείς, όπως το ακόλουθο στις αρχές Φεβρουαρίου του 1999.
«Το ερώτημα είναι ποιοι από τους νέους αυτούς θα παραμείνουν απείθαρχοι στα χρόνια που έρχονται; Ώστε να μας υπενθυμίζουν ότι, όσο κι αν συνδεόμαστε με το Πλανητικό Χωριό μέσω της υψηλής τεχνολογίας, όσο κι αν εξομοιωνόμαστε με τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο (που δεν είναι μόνο η Ευρώπη, η οποία πολιτιστικά περνάει στην εποχή μας βαθιά κρίση) , δεν παύουμε να καταγόμαστε από την παράγκα που έλεγε ο παλιός -όχι ο σημερινός ακαδημαϊκός- Σαββόπουλος, την παράγκα του Καραγκιόζη. Και ότι δεν χρειάζεται να ντρεπόμαστε γι’ αυτό». (Η παράγκα του Καραγκιόζη, στην Εποχή του Ίντερνετ, σελ. 181).
Όσοι αισθάνονται ότι μπορούν να απαντήσουν στο ερώτημα αυτό….. ας σηκώσουν το χέρι!
INFO
Λίγη Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Βαγγέλης Ραπτόπουλος
ΚΕΔΡΟΣ 2021
Σελ. 288, Τιμή € 15,50
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΩΣΗΣ
Τα Ονόματα των Τυχερών
Θανάσης Αθανασιάδης, Θεσσαλονίκη
Ιωάννα Πάδη, Αθήνα
ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Λίγη Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Εκδόσεις Κέδρος
ΕΔΩ Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
Διαβάστε τους όρους συμμετοχής
- Συμπληρώστε τη Φόρμα Συμμετοχής
- Γράψτε το Ονοματεπώνυμο, την Ταχυδρομική σας διεύθυνση και ένα Κινητό τηλέφωνο επικοινωνίας.
- Αν μένετε στην Αθήνα θα παραλάβετε το αντίτυπό σας από το βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων Κέδρος, Γενναδίου 3, Αθήνα, τηλ: 2103802007, με την Αστυνομική Ταυτότητα και ό,τι άλλο προβλέπουν τα ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ.
- Αν είστε κάτοικος εκτός Αθηνών θα παραλάβετε το αντίτυπο Ταχυδρομικά.
- Δύο τυχεροί θα πάρουν από ένα αντίτυπο του βιβλίου.
- Δεν μπορεί να γίνει αποστολή στο εξωτερικό.
- Παρακαλούμε να συμπληρώνετε τα στοιχεία σας (όνομα –διεύθυνση) με ελληνικούς χαρακτήρεςγια να αποφεύγονται τα λάθη.
- Μετά τη λήξη του διαγωνισμού τα ονόματα των νικητών θα αναρτηθούν στο Book Bar.
Καλή Τύχη!!!
