Εσύ τι λες πολύτιμο πως είναι; – Λίλη Λαμπρέλλη
«Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές
είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα…»
Γιώργος Σεφέρης, «Ο τελευταίος σταθμός»
Γλυκό και τρυφερό, παραμύθι γεμάτο χάρη και χαρά. Αλλά και στοχασμό. Και ενατένιση ζωής και καθημερινότητας. Ακόμη και ονείρου.
Γράφει η Ελένη Σαραντίτη
Εξάλλου, πώς αλλιώς; Οι αναγνώστες, οι μεγαλύτεροι ιδιαιτέρως, δεν περιμέναμε κάτι διαφορετικό: Στο παραμύθι αυτό, που το κοσμούν, εκτός όλων των άλλων, και απόηχοι περιπετειών και συγκινήσεων λαϊκών αφηγήσεων, συνεργάστηκαν δυο καλλιτέχνιδες με πολυετή προσφορά στο αφήγημα, τόσο σε αυτό που απευθύνεται στους πολύ νέους αναγνώστες, όσο και σε εκείνο που το διαβάζουν ή το ακούν ασμένως και οι ενήλικες.
Να επισημάνω για μια ακόμη φορά ότι η Λίλη Λαμπρέλλη, συγγραφέας του παρόντος παραμυθιού, έχει μυηθεί στα λαϊκά παραμύθια από κορυφαίους παραμυθάδες, όπως είναι ο Αφρικανός Μaurice Boycasse, ο Άραβας Hamedi, αλλά και από την ανθρωπολόγο Nicole Belmont. Εδώ και αρκετά χρόνια ανήκει στην ομάδα του Henri Gougaud, ο οποίος είναι ένας από τους μεγαλύτερους Γάλλους αφηγητές.
Κυκλοφορούν περί τα είκοσι έργα της για μικρούς και μεγαλύτερους αναγνώστες, ενώ ταξιδεύει σε πόλεις και χωριά της πατρίδας μας αφηγούμενη παραμύθια από την προφορική παράδοση. Από τις μικρές ιστορίες που έγραψε, το Κρυμμένο νερό (Πατάκης, 2010), με την τερπνή εικονογράφηση της Φωτεινής Στεφανίδη, έλαβε, το 2011, το βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (ΙΒΒΥ).
Το βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (ΙΒΒΥ) έλαβε, επίσης, και η Κέλλυ Ματαθία-Κόβο για το κείμενο και την εικονογράφηση του παραμυθιού της Τα κίτρινα καπέλα (Πατάκης, 2017). «Τελευταία μπήκε μέσα μου το ζιζάνιο του γραψίματος» εξομολογείται. Κρίνοντας από Τα κίτρινα καπέλα, θεωρώ πως αυτό θα είναι ένα ακόμη δώρο της γνωστής και ξεχωριστής εικονογράφου στους αναγνώστες.
Ο ασβός ως παιχνίδι (λούτρινο) αγαπιέται πολύ από τα παιδιά, καθώς μαθαίνουμε από τα σχετικά καταστήματα, ενώ υπήρξε ήρωας πολλών κλασικών έργων ή λαϊκών ιστοριών· είναι δε ο καλύτερος και πιστότερος φίλος της αλεπούς, κατά τον Γκαίτε! Αλλά τυγχάνει και της προτίμησης της Λίλης Λαμπρέλλη.
Ο ασβός, λοιπόν, είναι ο πρωταγωνιστής στο όμορφο και αισθαντικό αυτό βιβλίο. Σημειωτέον, και σύμφωνα με τη ζωολογία, ο ασβός θεωρείται από τα πλέον μονογαμικά άτομα και ζευγαρώνει με τον ίδιο σύντροφο για όλη του τη ζωή. Η φωλιά του είναι υπέροχο δείγμα αρχιτεκτονικής…
Και να που «Μια φορά κι έναν καιρό, όταν οι πέτρες, οι πεταλούδες, τα δέντρα και τα πουλιά δεν ήταν πέτρες, πεταλούδες, δέντρα και πουλιά, εκείνο τον καιρό που οι ασβοί δεν ήτανε ασβοί, ένας ασβός περπατούσε στο δάσος, ψάχνοντας να μάθει ποιο είναι το πιο πολύτιμο πράγμα στον κόσμο».
Ασβός με όνειρα και ανησυχίες. Και ευαισθησίες. Και έτυχε να είναι μια νύχτα χαρά θεού. Το φεγγάρι ολόγιομο, στεφανωμένο από τα άστρα, ο ασβός για λίγο να λικνίζεται ευτυχισμένος στη γαλανή διαφάνεια, ξάφνου όμως να σταματά εμπρός σε μια πέτρα μήπως και αυτή τον διαφωτίσει. «Να ’σαι ελαφρύς και να πετάς» του απάντησε η πέτρα μες στον καημό της ακινησίας της. Και η πεταλούδα, που στροβιλιζόταν συνεχώς στον άνεμο, «Να ’σαι βαρύς και ν’ αντέχεις» είπε πειστικά. Το δέντρο το ριζωμένο αιώνια που ονειρευόταν ταξίδια, «Να ταξιδεύεις» του είπε. Το πουλί το ταξιδιάρικο, «…να ’χεις πατρίδα να γυρίσεις». Η κουκουβάγια υποστήριξε τη γνώση που θα τον κάνει ελεύθερο και αγωνιστή ανυποχώρητο. Ο ποιητής μίλησε με βεβαιότητα και πάθος για τις λέξεις που μ’ αυτές φτιάχνεις φως, ομορφιά και ελεύθερη βούληση – κι ας πληγώνουν κάποτε ορισμένες…
Και ο αναζητητής ασβός, σέρνοντας πάντα το καροτσάκι με τα πράγματα της χαράς του και της καρδιάς του, «Δρόμο παίρνει, δρόμο αφήνει…», καταπώς μας έλεγαν οι γυναίκες στο χωριό, που τόσα άκουγαν και άλλα τόσα γνώριζαν, φθάνει στην άκρη του χωριού. Ακριβώς εκεί που λιαζόταν ο παραμυθάς. «Και εσύ τι λες πολύτιμο πως είναι;» τον ρώτησε. Και ο παραμυθάς, που τόσο ήταν γλυκός και γαλήνιος, προσομοιάζοντας στον μεγάλο Δανό που φώτισε –και φωτίζει– τα όνειρα των παιδιών όλου του κόσμου, αποκρίθηκε ευθύς: «Οι ιστορίες που θα σου ανοίξουν τις πόρτες τις κλειδαμπαρωμένες και θα σε γεμίσουν ειρήνη και χαρές αναπάντεχες…».
Στην πλατεία του χωριού, ένα παιδί «Ο καλύτερός μου φίλος…» τ’ απάντησε. «…θα είναι εδώ πάντα για μένα, κι εγώ πάντα γι’ αυτόν και θα τον αγαπώ».
Το οδοιπορικό του επίμονου ασβού τελειώνει με την επίσκεψη στο όνειρο της πλαγιασμένης συγγραφέως. «Εσύ τι λες;» τη ρωτά εν μέρει αποκαμωμένος, εν μέρει μπερδεμένος. Κι εκείνη: «Τ’ όνειρό μου…» αποκρίθηκε. Το όνειρο!
Και το βιβλίο, όνειρο και αυτό!
Ω, ναι. Τα πάντα από τα όνειρα ξεκινούν. Η ζωή ολόκληρη. Όλοι οι αγώνες, ατόφιες οι χαρές και οι απολαύσεις. Οι αγάπες. Οι ευωδιές της αιωνιότητας. Και οι κατακτήσεις πνεύματος, ψυχής και σώματος. Το όνειρο! Αυτό, κυρίως.
Όνειρο και το βιβλίο, παραμύθι για όλες τις ηλικίες, ανάγνωσμα με φρόνημα και σθένος, έργο δύο εκλεκτών, γνωστών και αγαπητών δημιουργών.
ΠΗΓΗ: DIASTIXO
INFO
Εσύ τι λες πολύτιμο πως είναι;
Λίλη Λαμπρέλλη
εικονογράφηση: Κέλλυ Ματαθία-Κόβο
Εκδόσεις Πατάκη
Σελ. 28, Τιμή € 12,70
ISBN 978-960-16-7539-8
ΒΙΟ
Λίλη Λαμπρέλλη
Με ρίζες στη Μυτιλήνη και στη Μικρασία, γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε νομικά και μουσική στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες. Μετανάστρια κατ’ εξακολούθηση, εργάστηκε ως δικηγόρος στην Αθήνα και στη συνέχεια ως μεταφράστρια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Λουξεμβούργο και στις Βρυξέλλες. Έχει γράψει επτά μικρά βιβλία για παιδιά κι ένα για μεγάλους. Από το Μάρτιο του 1998 ασχολείται με την αφήγηση λαϊκών παραμυθιών προφορικής παράδοσης. Μυήθηκε στα παραμύθια από την ανθρωπολόγο Nicole Belmont και πολλούς παραμυθάδες: τον Αφρικανό Maurice Boycasse, τον Άραβα Hamadi, τον Βέλγο Stephane van Hoecke, τον Γάλλο Michel Hindenoch κι άλλους κι άλλους. Όμως δάσκαλό της θεωρεί έναν από τους μεγαλύτερους γάλλους αφηγητές, τον Henri Gougaud και ανήκει στην ομάδα του. Είναι ιδρυτικό μέλος της βελγικής ε αφηγητών “Passeurs d’ Histoires”, και μέλος του “Μaison du Conte de Bruxelles”.
Από τις μικρές ιστορίες που έγραψε, το “Κρυμμένο νερό”, με ζωγραφιές της Φωτεινής Στεφανίδη, πήρε το 2011 το βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
