Ένα βιβλίο αποκαλύπτει την αλήθεια
Γράφει ο Μίκος (Μιχαήλ) Ν. Πεσματζόγλου
Πολλές φορές τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει συζητήσεις είτε σε εγχώριο περιβάλλον είτε σε ευρύτερο σχετικά με την φωτιά που έκαψε και κατέστρεψε τους Ελληνικούς , Λεβαντίνικους και Αρμένικους μαχαλάδες της Σμύρνης το 1922.
Υπάρχουν απόψεις, υπάρχουν πολιτικές τοποθετήσεις και φυσικά πολιτικά συμφέροντα, που κατά καιρούς λένε το ένα ή το άλλο , ανάλογα με το τι συμφέρει την περίοδο εκείνη ή…τι πρέπει να ακουστεί.
Η Σμύρνη…το Παρίσι της ανατολής (όπως την αποκαλούσαν τότε) ήταν ίσως η πιο μοντέρνα, σύγχρονη αλλά ταυτόχρονα και ρομαντική πόλη της εποχής εκείνης. Το ΚΕ, η διάσημη προκυμαία της με τα περίφημα σπίτια, εστιατόρια, κλάμπς, λέσχες, τράπεζες, ξενοδοχεία και ότι άλλο ήθελε κανείς έδινε την πρώτη εικόνα στους ταξιδιώτες που ερχόντουσαν τότε στην πόλη.
Οι Έλληνες που ήταν και οι περισσότεροι τότε στην πόλη ζούσαν αρμονικά με αρκετά προνόμια παρέα με τους Οθωμανούς, τους Εβραίους, τους Αρμένιους και τους λεβαντίνους. Υπήρχαν οι ξεχωριστοί μαχαλάδες, αλλά αυτό δεν σήμαινε ότι κάποιος δεν μπορούσε να μείνει σε κάποιον άλλον μαχαλά. Ομοίως και τα μαγαζιά και οι επιχειρήσεις και όλα. Φυσικά συμβάντα υπήρχαν κατά καιρούς, ζήλιες και θρησκευτικές διαφορές , αλλά μήπως σήμερα όλα είναι ειρηνικά κι αρμονικά σε μια πόλη;
H απόβαση την Ελλήνων το 1919 και η προσπάθεια επέκτασης της Ελληνικής κυριαρχίας στο εσωτερικό της τότε οθωμανικής αυτοκρατορίας, χαιρετίστηκε αρχικά με ενθουσιασμό, αλλά πολλά γεγονότα, πρακτικές και πολιτικές (που είχαν σαν ορμητήριο την κεντρική Ελλάδα), προβλημάτισαν και έβαλαν σε σκέψεις πολλούς Ελληνικής καταγωγής κατοίκους τουλάχιστον της Σμύρνης.
Η διαμάχη πολιτικών ουσιαστικά συμφερόντων Βενιζέλου-βασιλιά και ο φανατικός διαχωρισμός των Ελλήνων της κεντρικής χώρας , (Διαβάστε επίσης : Ελένη Σβορώνου – Νίκες και ήττες μιας Μεγάλης Ιδέας – Εθνικός Διχασμός) δεν γινόταν να αφήσει ανεπηρέαστη την πολιτικοστρατιωτική κατάσταση της Σμύρνης. Η ευφορία των αρχικών μηνών με τις νίκες και τις προελάσεις την Ελληνικών στρατευμάτων , άρχισε σταδιακά να παγώνει και στην συνέχεια να φέρνουν αγωνία διάφορα γεγονότα, φήμες αλλά και πληροφορίες, είτε από τα πολεμικά μέτωπα, είτε από την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας.
Κάποιοι Σμυρνιοί ή και κάτοικοι άλλων πόλεων, προβλέποντας ή διαισθανόμενοι τον κίνδυνο , άρχισαν σταδιακά να μετακινούνται και φυσικά αλλά και οικονομικά, πλήρως ή μερικώς, προς την Ελλάδα. Οι περισσότεροι όμως πίστευαν στην Ελληνική πολιτική και στα όσα τους έλεγαν περί συμμάχων.
Φθάνουμε σταδιακά στα τέλη Ιουλίου του 1922 όταν το κυνηγητό των Ελλήνων, κατοίκων του τουρκικού κράτους πλέον, είτε από τον τακτικό τουρκικό στρατό, είτε ακόμα περισσότερο από τους τσέτες και άλλες άτακτες ομάδες ληστοσυμμοριτών, είχε φθάσει στο απόγειό του και η Ελληνική πολιτεία περνάει τον περιβόητο νόμο 2870:
με τον οποίο ουσιαστικά μπλοκάρει την άμεση κι ασφαλή όσο γινόταν μεταφορά ξεριζωμένων κατοίκων από την τουρκική ενδοχώρα είτε από τα παράλια προς Ελληνικά εδάφη, …ποιός μέσα στον πανικό και στην αγωνία θα καθόταν να εφοδιαστεί με επίσημα έγγραφα μεταφοράς ,θεωρημένα μάλιστα (από ποιόν αφού Τούρκος δεν θα τα θεωρούσε και οι Έλληνες έφευγαν!!! Έτσι οι διωκόμενοι σε πλήρη απόγνωση προσπαθούσαν να βρούνε διέξοδο διαφυγής για να σωθούν εκείνοι και η οικογένειά τους.
Οι μέρες περνούσαν , ο κόσμος μη έχοντας που αλλού να πάει κατευθυνόταν προς την Σμύρνη, πιστεύοντας ότι κάτι θα μπορούσε να γίνει εκεί, μια παραπάνω ίσως προστασία. Πολιτική ενημέρωση και καθοδήγηση δεν υπήρχε καμιά, ομάδες περιφρούρησης της πόλης της Σμύρνης, που πρότειναν να κάνουν οι κάτοικοι, δεν έγινε αποδεκτό από την Ελληνική αρμοστεία…
Πώς να γίνει άλλωστε όταν όπως αναφέρεται στο βιβλίο : «Η Ελλάς μεταξύ δυο πολέμων» (Γ.Δαφνής 1955). Ο Στεργιάδης (ύπατος αρμοστής Σμύρνης 1922), φέρεται να δήλωσε στον Παπανδρέου (διοικητή Χίου τότε), αναφερόμενος στο τι θα γίνει με τους Έλληνες Σμυρνιούς , αλλά κι όσους έρχονται μετά την κατάρρευση του μετώπου στην Σμύρνη, κι όταν ο Παπανδρέου του συνέστησε να ενημερώσει άμεσα τον ελληνογενή πληθυσμό για να φύγει: “Καλύτερα να μείνουν εδώ, να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα θ’ ανατρέψουν τα πάντα.”
Φευ… μπαίνουν οι τσέτες αρχικά και ο τακτικός τουρκικός στρατός στην συνέχεια στην πόλη κι αρχίζει το ανελέητο κυνηγητό, σφάξιμο, τουφέκισμα, βιασμός, μεταφορά σε τάγματα εργασίας, διαπόμπευση, εξευτελισμός, …κι ότι άλλο μπορεί να βάλει κανείς στον νού του.
Μέσα σε αυτόν τον «συνωστισμό» (κατά κάποιους νεοέλληνες που αλληθωρίζουν πολιτικο-ιστορικά) χάθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι της περιοχής αβοήθητοι ουσιαστικά τις πρώτες μέρες ακόμα και από πλοία πολεμικά διαφόρων χωρών που βρισκόντουσαν στο λιμάνι της Σμύρνης. Ελληνικά πολεμικά πρακτικά δεν ευρέθησαν στην Σμύρνη τουλάχιστον τις πρώτες μέρες , λόγω μιας άλλης πολιτικής διαμάχης των Ελλήνων της περιόδου και μέχρι να λυθεί αυτή είτε ήταν αραγμένα στα νησιά Χίο και Λέσβο, είτε μετέφεραν στρατό στην Αττική. Οι άνθρωποι για να σωθούν έπεφταν στην θάλασσα χωρίς να ξέρουν καν κολύμπι, προσπαθούσαν να πιαστούν σε βάρκες, σε επιπλέοντα πτώματα άλλων, πλήρωναν σε μαυραγορίτες πολύ-πολλαπλάσια για να μεταφερθούν κάπου…αλλά…πνιγόντουσαν τελικά, ή ακόμα και τους έριχναν από συμμαχικά καράβια αν κάπου γαντζωνόντουσαν.
Δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και άνθρωποι, πραγματικοί άνθρωποι που βοήθησαν παρακούοντας τις εντολές των κρατών τους. Ειδικά κάποια αμερικάνικα πλοία (ΔΕΙΤΕ επίσης Η μάστιγα της Ασίας, Τζορτζ Χόρτον – George Horton) περιμάζεψαν τις πρώτες μέρες πολλούς,…αλλά ήταν τόσοι πολλοί, μα τόσοι πολλοί…αυτοί που τελικά χάθηκαν!!! Φυσικά ο ύπατος αρμοστής και μέλη της διοίκησης είχαν φύγει 1-2 μέρες πριν αρχίσει ο τελικός χαμός της πόλης.
Ο Κεμάλ θριαμβευτής μπαίνει στα περίχωρα της πόλης και ζητάει να κοιμηθεί στο σπίτι που φιλοξενήθηκε και ο βασιλιάς της Ελλάδας όταν επισκέφθηκε την Σμύρνη, μάλιστα λέγεται ότι ειρωνεύτηκε κι κόλας όταν έμαθε ότι ο βασιλιάς δεν ήπιε ρακί όταν έμεινε εκεί κι άρα τι ήθελε και πήγε.
Όπως καταλαβαίνουμε δεν υπήρχε σκέψη για καμιά συγχώρεση από τον Κεμάλ ούτε και στους δικούς του, πόσο μάλλον στους ραγιάδες.
Ο επίσκοπος Σμύρνης Χρυσόστομος παραδίδεται στον όχλο από τον ίδιο τον Νουρεντίν (διοικητή Σμύρνης) και το τι επακολουθεί ούτε αρρωστημένα μυαλά δεν μπορούν να το φανταστούν. (Δείτε: The Washington times. [volume], October 29, 1922, SUNDAY MORNING, Page 9, Image 66
Μέσα σε όλα αυτά ξεκινά και η γνωστή (ιστορικά) φωτιά της Σμύρνης.
H φωτιά της Σμύρνης: «Την φωτιά στην Σμύρνη την έβαλαν Τούρκοι…καθαρά και ξάστερα»
Εδώ κι αν έχουν λεχθεί διάφορα από πολλούς, γνώστες ή και όχι , καλοθελητές, συμφεροντολόγους, πολιτικάντιδες, κλπ.
Το να ακούς από τους Τούρκους τις απόψεις τους…έστω κάπως μπορείς να το δικαιολογήσεις, το να τις συμμερίζονται όμως και κάποιοι από εδώ…είναι κρίμα… Στα πλαίσια μιας λογικής συνύπαρξης των δύο γειτονικών λαών δεν αλλοιώνουμε γεγονότα ή την ιστορία μας. Δεν είναι λογικό να ακούμε και να μην αντιδρούμε στους ίδιους φραστικούς τόνους. Δεν γίνεται να υποχωρεί κάποιος στα πλαίσια μιας θεωρητικής φιλίας , όταν ο άλλος του επιτίθεται.
Την φωτιά στην Σμύρνη την έβαλαν Τούρκοι…καθαρά και ξάστερα, τελεία και παύλα. Την φωτιά που έκαψαν οτιδήποτε θα θύμιζε το παλιό μεγαλείο της πόλης με τους Έλληνες, τους Λεβαντίνους και όλους τους άλλους, την έβαλαν απλά και μόνο για να ξεχαστεί το παρελθόν και για να μην υπάρχει δικαιολογία επιστροφής κάποιων στο μέλλον.
Η φωτιά ξεκίνησε από την Αρμένικη συνοικία (ΔΕΙΤΕ επίσης: Βασιλική Πιτούλη: «Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν ένα έγκλημα εις βάρος ενός ολόκληρου λαού») αλλά ταυτόχρονα και σε πολλά άλλα σημεία, και υπήρχαν αυτόπτες μάρτυρες που έβλεπαν Τούρκους στρατιώτες να κυκλοφορούν με μπιτόνια και δαυλούς. Δεν θα μείνουμε απλά στην μαρτυρία του George Horton (γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στην Σμύρνη) και στα τόσα άλλα βιβλία που πολεμήθηκαν από την τουρκική προπαγάνδα και που δεν υποστηρίχτηκαν όσο θα έπρεπε από την Ελληνική πλευρά.
Σε δεκάδες βιβλία και άρθρα εφημερίδων διεθνή, μπορεί κανείς να διαβάσει σχετικές διατυπώσεις. Σε εκατοντάδες προσωπικές μαρτυρίες παππούδων μας και γιαγιάδων μας ,μπορεί κανείς να μείνει σε παρόμοιες μαρτυρίες. Δεν θα έκαιγαν οι κάτοικοι της Σμύρνης όποιας φυλής ή θρησκείας κι αν ήταν τα σπίτια τους, τα μαγαζιά τους, την ιστορία τους.
Βολές κατά της Ελλάδας από την τουρκική προπαγάνδα
Γίνεται εσχάτως λόγος και αρκετή πολιτικο-φιλοσοφική συζήτηση για το θέμα… Την έκαψαν λέει οι Έλληνες, οι Αρμένιοι…αλλά όχι οι τσέτες και οι Tούρκοι…! Μιλάει ο ίδιος ο πρόεδρος της Tουρκίας πρόσφατα και λέει : “The biggest blow suffered by this beautiful city was by the Greek soldiers who burned Izmir as they retreated,” (ομιλία σε πολυπληθές ακροατήριο στο Izmir’s Chamber of Commerce), και κανείς δεν του απάντησε.
Ή, διαβάζουμε σε άλλη πηγή ότι: turkish Newspaper blames 1922’s Great Fire of Smyrna On Armenians, και τι έγινε ποιος μίλησε.
Ή αλλού, «100 years after this act of genocide, the Turkish government still refuses to admit to the atrocities. In 2021, the Turkish news outlet Yeni Safak published a piece blaming “Armenian gangs” for the fires, and actually referred to the event as the “Liberation of Izmir.” The article begins by stating, “Armenian gangs broke out among the perpetrators of the great fire that destroyed 25 thousand real estates and killed 10 thousand people in Izmir, which was experiencing the joy of liberation from the Greek occupation a hundred years ago» ε και ? πάλι κανείς δεν απάντησε….
Βολές κατά της Ελλάδας εξαπέλυσε (Απρίλιος 2018) ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, “Το μεγαλύτερο πλήγμα που δόθηκε στην όμορφη Σμύρνη, ήταν από τους Έλληνες στρατιώτες που έκαψαν την πόλη την ώρα που υποχωρούσαν” ανέφερε χαρακτηριστικά. “Μην κοιτάζετε όσους λένε ότι την πόλη έκαψαν οι Τούρκοι… Τα πιο μεγάλα χτυπήματα τα έκαναν αυτοί που θεωρούν τον εαυτό τους πολιτισμένο σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή” σημείωσε αιχμηρά. Οι πρόγονοί μας, δήλωσε εμφατικά ο Ερντογάν, δεν θέλησαν να καταστρέψουν, να κάψουν, επεδίωκαν πάντοτε να κτίσουν και να δημιουργήσουν, και αυτό όπως είπε φάνηκε από την ανάπτυξη της Σμύρνης μετά τον πόλεμο της ανεξαρτησίας.
Το πανεπιστήμιο Villanova της Αμερικής φιλοξενεί πολύ συχνά άρθρα και εργασίες που μιλάνε για το θέμα της φωτιάς και την ευθύνη των Ελλήνων ή και των Αρμενίων Conclusion : An overview of the arguments and sources demonstrate the innocence of the Kemalist authorities in the fire of İzmir. Their actual fault was the failure to destroy in time the Armeno–Greek gangs of arsonists.
Φυσικά και πολλά πανεπιστημιακά άρθρα και εργασίες τουρκικών πανεπιστημίων κινούνται σε παρόμοια σχετικά πλαίσια.
Διαμαρτυρήθηκαν και λογόκριναν στην Τουρκία ,ακόμα και την ταινία του Σπίλμπεργκ “The pacific” όπου ακούστηκε από Ελληνίδα στην Αυστραλία ότι την φωτιά την έβαλαν Tούρκοι
«Madem bu sahnenin olması ya da olmaması, filmin bütünlüğünü etkilemiyordu, öyleyse bu sahne filme niçin konulmuş ve Türkiye dışındaki bütün dünyaya Türklerin 1922’de İzmir’i yakıp kül ettiği iftirası niçin yayılmıştı?» (συκοφαντία ότι οι Τούρκοι έκαψαν την Σμύρνη το 1922)
Büyük Taarruz başladığı anda, Yunan subay ve askerlerinin ağızlarından; ‘İzmir’i Türklere bırakmaya mecbur kalırsak yakacağız’ şeklinde sözler duyduğunu ( ) (είπαν οι Ελληνες δηλαδή ότι αν είναι να πέσει η Σμύρνη στους τούρκους θα την κάψουμε!!!)
Ή πάλι ότι
…« Türkler’in katliam yapmadığını bildiren The Los Angeles Times muhabiri John Clayton, 11 Eylül 1922’de İzmir’den yazdığı habere, “Smyrna’yı saran korku dalgası şaşkınlığa dönüştü. Yerli halk,»
(Δηλαδή επιγραμματικά …Ο δημοσιογράφος των Los Angeles Times John Clayton, ανέφερε ότι οι Τούρκοι δεν διέπραξαν σφαγές και συνέχισε ότι «Το κύμα φόβου που περιβάλλει τη Σμύρνη μετατράπηκε σε έκπληξη…)
Πάλι καλά που οι κάτοικοι της Σμύρνης δεν έριξαν ροδοπέταλα στους Τούρκους!!!
Ή ακόμα αλλού,
Peki İzmir’i gerçekte kim yaktı?
Bu soruya verilecek dört yanıt vardır:
1- İzmir, kendi kendine yanmıştır!
2- İzmir’i, 30 Ağustos büyük yenilgisinden sonra, her yeri, her şehri, her kasabayı, Uşak’ ve çevresini, Manisa’yı ve tüm kasabalarıyla çevresini yaka yaka İzmir’e ulaşan Yunan Ordusu yakmıştır!
3- Şehri savaş sonucu ele geçiren Türkler, İzmirli Hıristiyanlardan kurtulmak için İzmir’i yakmışlardır.
4- İzmir’i, Ermeni terör örgütü yakmıştır!
Peki şehri Türler mi yakmıştır?.. Her şeyden önce şehre giren ilk demeçlerini veren, yangın üzerine görüşlerini açıklayan başta Mustafa Kemal ve önde gelen ordu ve bürokrasi mensuplarının ifadelerine göre, kazanılan bir şehri yakmanın, kazanılan bir şehirdeki en zengin semtlerin feda etmenin, kazanılan bir şehirde vahşet gösterilerek dünya kamuoyu nezdinde küçük düşmenin hiçbir anlamı yoktur. Şehir, eğer yeniden kazanılmış ise, Hıristiyan semti de dahil olmak üzere baştan sonra bir Türk şehridir artık, savaşı kazanan bir ordunun, körfezdeki batılı savaş donanmasının ve batı gözlemcilerinin burnu dibinde ne yangın çıkaracak heves ve mecali, ne de yangını söndürecek bir becerisi o koşullarda yoktur. Bu bakımdan şehri Türklerin yaktığı iddiası, bire bir kesin belgeler ortaya serilmedikçe apaçık bir iftiradır.
Που απλά μεταφράζοντας την τελευταία πρόταση διαβάζουμε… «… Από αυτή την άποψη, ο ισχυρισμός ότι οι Τούρκοι έκαψαν την πόλη είναι μια προφανής συκοφαντία, εκτός αν αποκαλυφθούν άλλα ακριβή έγγραφα»…
Φυσικά υπάρχουν και Ελληνικά βιβλία, άρθρα και κείμενα περί του αντιθέτου. (ΔΕΙΤΕ επίσης : ACADEMIA -«Ποιος έκαψε τη Σμύρνη» του Βλάση Αγτζίδη)
Ένα βιβλίο αποκαλύπτει την αλήθεια:
“Cankaya” διά χειρός Falih Rifki Atay, φίλος, σύμβουλος και αρχισυντάκτης του Κεμάλ
Η απλή όμως πραγματικότητα είναι μια και μόνη. Οι Τούρκοι έκαψαν την Σμύρνη! Την παραδοχή αυτή την έκανε στο βιβλίο του Cankaya, το δεξί χέρι του Κεμάλ (που βρίσκονταν στην Σμύρνη τότε μαζί με τον Κεμάλ) ο Falih Rifki Atay (φίλος, συμβουλάτορας, αρχισυντάκτης του Κεμάλ, βουλευτής του Κεμαλικού κόμματος, διευθυντής εφημερίδων, αρθρογράφος, παρασημοφορήθηκε με το μετάλλιο ανεξαρτησίας, κλπ) στην πρώτη έκδοση του βιβλίου του το 1961
όπου με ακρίβεια μίλησε για τις σκέψεις και τις απόψεις της επίσημης τότε Τουρκίας :
(σελίδα 212-213)
Το επίμαχο απόσπασμα περιλαμβάνεται στην πρώτη έκδοση του βιβλίου, στις επόμενες όμως απαλείφεται.
(ΔΕΙΤΕ επίσης ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ: «Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη»)
Θεωρώ ότι οποιαδήποτε άλλη αναφορά σε θεωρίες, είτε από εδώ, είτε από εκεί, είναι απλά για φιλοσοφική ενασχόληση. Την πραγματικότητα την παραδέχθηκαν οι ίδιοι που το έκαναν τότε, και την ακούμε/διαβάζουμε από τα πλέον επίσημα χείλη (πέννα) της εποχής.
Οι δύο γειτονικοί λαοί πρέπει νομοτελιακά να συμβιώσουν, πρέπει να συνεργαστούν δεν πρέπει να πολεμούν, αλλά οποιαδήποτε συνεργασία θα πρέπει να βασίζεται στην αλήθεια της ιστορίας και στα λάθη του παρελθόντος ώστε να μην επαναλαμβάνονται. Στην Ελληνική όμως ιστορία και πραγματικότητα δυστυχώς τα λάθη επαναλαμβάνονται ή (κάποιοι ισχυρίζονται ότι) δεν γίνεται να γίνει διαφορετικά (κάτι που δεν το πιστεύω)…Εδώ γίναμε φίλοι, λίγα χρόνια μετά, και συνδαιτημόνες ομοτράπεζοι με τον Μεντερές, τον σφαγέα (και η λέξη είναι ήπια μπροστά στο τι πραγματικά έγινε τότε) των μικρών παιδιών προσκόπων του Αιδινίου, και τόσων άλλων κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.
Η ιστορία όμως είναι ιστορία και πρέπει να μαθαίνονται τα γεγονότα χωρίς σχολιασμούς, χωρίς ίσως και χωρίς πιθανόν. Ο καθ’ ένας μετά που διαβάσει τα ιστορικά συμβάντα είναι σε θέση να καταλάβει και να βγάλει τα συμπεράσματά του. Αν κάποιος μπλέξει την ιστορία με τις προσωπικές του πολιτικο-ιδεολογικές πεποιθήσεις, τότε δεν δίνει ιστορία αλλά προσωπικές προσεγγίσεις.
